Ποιο είναι το νησί με τους 20 ανθρώπους και το ένα εκατομμύριο πουλιά
Εκτός από τα αρκτικά γλαρόνια καμικάζι και τον ακμάζοντα πληθυσμό των φιδιών, οι μαυροπόδαροι γλάροι και οι αλκίδες -μαζί με τα ελεύθερα άλογα και τα πρόβατα- αποκαλούν επίσης αυτό το ειδυλλιακό νησί σπίτι…
Σε απόσταση περίπου 40 χιλιομέτρων από τις βόρειες ακτές της Ισλανδίας, αυτό το ανεμοδαρμένο κομμάτι φιλοξενεί έναν από τους πιο απομακρυσμένους οικισμούς της Ευρώπης και έναν ακμάζοντα πληθυσμό από θαλασσοπούλια.
Ένα νησί 6,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων που βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα από τις βόρειες ακτές της Ισλανδίας, το Grímsey είναι το βορειότερο κατοικημένο σημείο της χώρας και το μοναδικό κομμάτι της Ισλανδίας που βρίσκεται εντός του Αρκτικού Κύκλου. Από πολλές απόψεις, αυτό το ψυχρό, απομακρυσμένο νησί που βρίσκεται έξω από ένα ψυχρό, απομακρυσμένο νησιωτικό έθνος είναι η Ισλανδία στην πιο φευγαλέα και ακραία της μορφή – και σε αυτό έγκειται η γοητεία της.
Μέχρι το 1931, ο μόνος τρόπος για να φτάσει κανείς στο Grímsey ήταν να επιβιβαστεί σε ένα μικρό σκάφος που παρέδιδε γράμματα δύο φορές το χρόνο στο νησί. Σήμερα, πτήσεις διάρκειας 20 λεπτών από την πόλη Akureyri και τρίωρα φέρι από το χωριό Dalvík μεταφέρουν τους αναζητητές περιπέτειας σε αυτό το βραχώδες, απομακρυσμένο νησί – οι περισσότεροι από τους οποίους, επιθυμούν να δουν έναν από τους πιο απομακρυσμένους οικισμούς της Ευρώπης και την απίστευτη ποικιλία από θαλασσοπούλια και άγριας ζωής. Εκτός από τα αρκτικά γλαρόνια καμικάζι και τον ακμάζοντα πληθυσμό των φιδιών, οι μαυροπόδαροι γλάροι και οι αλκίδες -μαζί με τα ελεύθερα άλογα και τα πρόβατα της Ισλανδίας- αποκαλούν επίσης αυτό το ειδυλλιακό νησί σπίτι τους. Υπολογίζεται ότι τα θαλασσοπούλια εδώ είναι περισσότερα από τους κατοίκους κατά περίπου 50.000 προς ένα.
«Δεν θα το πιστέψετε, αλλά είμαστε μόνο 20 από εμάς που ζούμε εδώ με πλήρη απασχόληση», εξηγεί η Halla Ingolfsdottir, τοπική ξεναγός και ιδιοκτήτρια του Artic Trip, όπως γράφει το BBC.
Γεννημένη στο Ρέικιαβικ, η Ingolfsdottir μεγάλωσε στη νοτιοανατολική Ισλανδία και άρχισε να περνάει μεγάλα χρονικά διαστήματα στο Γκρίμσεϊ αφού επισκέφθηκε την αδελφή της, η οποία είχε μετακομίσει στο νησί χρόνια νωρίτερα αφού γνώρισε και παντρεύτηκε έναν ντόπιο ψαρά. Μετά από περισσότερα από 20 χρόνια που ζούσε μερικής απασχόλησης στο Grímsey, η Ingolfsdottir δήλωσε ότι αποφάσισε να γίνει κάτοικος πλήρους απασχόλησης το 2019 και έκτοτε δεν έχει κοιτάξει πίσω.
«Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι μετακόμισα εδώ για τον έρωτα, αλλά ερωτεύτηκα το νησί», εξήγησε. «Υπάρχει μια μαγεία και ερωτεύτηκα τον τρόπο με τον οποίο ζουν οι άνθρωποι εδώ, οι κάτοικοι του νησιού και η φύση. Η φύση είναι πολύ ισχυρή εδώ- είναι μια διαφορετική φυσική δύναμη το χειμώνα, και με το σκοτάδι έρχονται το Βόρειο Σέλας, τα αστέρια και οι καταιγίδες. Την άνοιξη έρχεται το φως και τα πουλιά- κάθε εποχή είναι ξεχωριστή», πρόσθεσε.
Εκτός από τη διεύθυνση μιας τουριστικής εταιρείας, η Ingolfsdottir είναι επίσης ιδιοκτήτρια και διαχειρίζεται έναν ξενώνα εννέα δωματίων από το σπίτι της. Όταν δεν διευθύνει ξεναγήσεις και δεν φροντίζει τους επισκέπτες της, η Ingolfsdottir περνάει από τον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό του Grímsey μια φορά την ημέρα για να διασφαλίσει ότι το νησί παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για να συνεχίσει να λειτουργεί. Ενώ η ηπειρωτική Ισλανδία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη γεωθερμία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το Grímsey είναι τόσο απομακρυσμένο που είναι ουσιαστικά εκτός του εθνικού δικτύου ηλεκτροδότησης. Αντ’ αυτού, ολόκληρο το νησί λειτουργεί με μία μόνο ντιζελοκίνητη γεννήτρια.
Δεν υπάρχει νοσοκομείο, γιατρός ή αστυνομικό τμήμαστο Grímsey. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, η Ingolfsdottir λέει ότι η ακτοφυλακή και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης έχουν εκπαιδεύσει τους κατοίκους του νησιού να αναλάβουν δράση. «Όταν ζεις εδώ, πρέπει να μάθεις να είσαι ευέλικτος και να προσαρμόζεσαι σε διαφορετικές καταστάσεις και σενάρια», δήλωσε η Ingolfsdottir. «Είμαστε προετοιμασμένοι για τα πάντα. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, μας εκπαιδεύουν να είμαστε έτοιμοι για την πρώτη αντίδραση και ένας γιατρός έρχεται να μας επισκεφθεί κάθε τρεις εβδομάδες με αεροπλάνο».
Μια μικρή συλλογή σπιτιών (πολλά από τα οποία λειτουργούν και ως ξενώνες για τους τουρίστες) βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού. Ο οικισμός, γνωστός ως Sandvík, περιλαμβάνει επίσης ένα σχολείο που λειτουργεί τώρα ως κοινοτικό κέντρο, καθώς και μια γκαλερί χειροτεχνίας και ένα καφέ που προσφέρει σπιτικά ισλανδικά προϊόντα, πλεκτά και άλλα μικροαντικείμενα. Υπάρχει επίσης ένα μικρό παντοπωλείο που είναι ανοιχτό για περίπου μία ώρα κάθε μέρα, καθώς και ένα εστιατόριο με μπαρ, μια πισίνα, μια βιβλιοθήκη, μια εκκλησία και ο αεροδιάδρομος – ο οποίος είναι ταυτόχρονα και δημοφιλές σημείο προσγείωσης για τα πουλιά.
Όπως πολλές μικρές πόλεις και χωριά στην Ισλανδία, η ιστορία του Grímsey έχει τις ρίζες της στην τοπική παράδοση. Σύμφωνα με την ιστορία, το όνομα του νησιού συνδέεται με έναν σκανδιναβικό οικιστή ονόματι Grimur, ο οποίος πιστεύεται ότι ταξίδεψε από την περιοχή Sogn της Δυτικής Νορβηγίας. Η πρώτη γνωστή αναφορά στο Grímsey χρονολογείται το 1024, όπως καταγράφεται στην Heimskringla, ένα αρχαίο ισλανδικό έπος στο οποίο ο βασιλιάς Ólafur της Νορβηγίας ζήτησε το Grímsey ως ένδειξη φιλίας. Οι τοπικοί ηγέτες αρνήθηκαν, θεωρώντας ότι το νησί ήταν πολύ πολύτιμο για να το εγκαταλείψουν, χάρη στην αφθονία ψαριών και πτηνών.
Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, ο πληθυσμός του Grímsey σχεδόν κατέρρευσε λόγω πνευμονίας και ατυχημάτων που σχετίζονταν με το ψάρεμα – ο συνδυασμός μικρών κωπηλατικών σκαφών, κακών καιρικών συνθηκών και η έλλειψη φυσικού λιμανιού καθιστούσαν την αποβίβαση εδώ επικίνδυνη. Παρόλα αυτά, η κοινότητα άντεξε, χάρη στη σταθερή ροή ψαράδων από την ηπειρωτική χώρα και εκείνων που έφταναν για να κάνουν εμπόριο με τον κοντινό οικισμό του Húsavík, που βρίσκεται στη βόρεια ακτή της Ισλανδίας.
Το 2009, το Grímsey έγινε μέρος του δήμου Akureyri, αλλά οι λίγοι κάτοικοι του νησιού παραμένουν υπερήφανοι για τη μοναδική τους ταυτότητα. «Σήμερα, η γη του Grímsey ανήκει στους κατοίκους, την πόλη του Akureyri και το ισλανδικό κράτος, οι οποίοι εργάζονται για τη διατήρηση της κληρονομιάς του νησιού ως φυσικού θησαυρού και ως ανθεκτικής κοινότητας», δήλωσε η María H Tryggvadóttir, υπεύθυνη έργου του Grímsey για τον τουρισμό.
Όπως πολλοί που επισκέπτονται αυτό το γοητευτικό νησί, η Tryggvadóttir έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με το Grímsey. «Αυτό που με γοητεύει περισσότερο στο Grímsey είναι η απομόνωσή του, το μοναδικό του φως και η απίστευτη ορνιθοπανίδα», δήλωσε η Tryggvadóttir. «Υπάρχει κάτι πραγματικά εξαιρετικό όταν περιπλανιέσαι κατά μήκος των απότομων βράχων αυτού του χορταριασμένου νησιού, νιώθοντας τη βαθιά ηρεμία του τοπίου, ενώ περιβάλλεσαι από χιλιάδες θαλασσοπούλια. Αλλά είναι η ειλικρίνεια και η ζεστασιά [των ανθρώπων] που δημιουργούν μια φιλόξενη, δεμένη κοινότητα [και] κάνουν το Grímsey να αισθάνεται πραγματικά ξεχωριστό».
Εκτός από τους πιθήκους, το άλλο κύριο τουριστικό αξιοθέατο του νησιού είναι η γεωγραφική του θέση. Βρίσκεται στις 66° Β γεωγραφικού πλάτους, το Grímsey γιορτάζει την ιδιότητά του ως το μόνο μέρος της Ισλανδίας που βρίσκεται στον Αρκτικό Κύκλο με όχι ένα αλλά δύο ορόσημα. Το 2017, εγκαινιάστηκε μια εγκατάσταση τέχνης από σκυρόδεμα βάρους 3.447 κιλών με την ονομασία Orbis et Globus, η οποία τοποθετήθηκε στο υψηλότερο, βορειότερο σημείο του νησιού για να σηματοδοτήσει τη νοητή γραμμή όπου τέμνονται ο Αρκτικός Κύκλος και το Γκρίμσεϊ.
«Ήταν ένα σπουδαίο εργαλείο μάρκετινγκ για το νησί, αλλά είναι αδύνατο να μετακινηθεί και πρέπει να έχουμε ειδικό εξοπλισμό από την ηπειρωτική χώρα για να το μετακινήσουμε», δήλωσε η Ingolfsdottir. «Έχουμε ένα άλλο μνημείο για τον Αρκτικό Κύκλο, το οποίο βρίσκεται εδώ πολύ περισσότερο καιρό, από το 1970, πιστεύω, ελπίζω να είχατε την ευκαιρία να το επισκεφθείτε!» πρόσθεσε.
Επειδή η Γη περιστρέφεται σε άξονα με κλίση 23,5 μοιρών, η σφαίρα πρέπει επίσης να μετακινείται ετησίως για να ευθυγραμμιστεί με τη γραμμή του γεωγραφικού πλάτους για τον Αρκτικό Κύκλο – γενικά περίπου 14 μέτρα κάθε χρόνο. Ανάλογα με το έτος, η σφαίρα έχει μετακινηθεί έως και 130 μέτρα νότια. Το 2047, όταν το νησί τεχνικά δεν θα βρίσκεται πλέον εντός του Αρκτικού Κύκλου, το σχέδιο είναι να κυλήσει η σφαίρα από έναν γκρεμό και να την στείλει στον ωκεανό για πάντα.
Η θέση του Grímsey τόσο βόρεια σημαίνει επίσης ότι οι κάτοικοι του νησιού βιώνουν τις πολικές νύχτες, όταν το νησί βυθίζεται σε ένα πολύμηνο απόλυτο σκοτάδι από τις αρχές Δεκεμβρίου έως τα μέσα Φεβρουαρίου. «Στην περίπτωσή μου, το σκοτάδι δεν με ενοχλεί. Ενοχλεί κάποιους ανθρώπους μετά από ένα ορισμένο σημείο, αλλά ξέρουμε ότι θα φωτίσει ξανά», δήλωσε η Ingolfsdottir.
Ένας από τους τρόπους με τους οποίους οι κάτοικοι του νησιού αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν το σκοτάδι είναι να φτιάξουν το δικό τους φως. «Ξεκινάμε να διακοσμούμε τα Χριστούγεννα από νωρίς γιατί θέλουμε να φωτίσουμε το σκοτάδι και διακοσμούμε πολύ με τα χριστουγεννιάτικα φώτα. Είναι σαν μια μικρή χριστουγεννιάτικη πόλη εδώ, και δεν τα κατεβάζουμε μέχρι τον Φεβρουάριο», δήλωσε η Ingolfsdottir.
Όσον αφορά το μέλλον του Grímsey, η Ingolfsdottir λέει ότι υπάρχουν σχέδια για κάποιες νέες εξελίξεις ήδη από το επόμενο καλοκαίρι, συμπεριλαμβανομένου ενός καταφυγίου για συγγραφείς και άλλους δημιουργούς που θα έρχονται και θα διαμένουν σε ένα σύνολο από υπάρχοντα σπίτια που θα ανακαινιστούν για να φιλοξενήσουν πιο μακροπρόθεσμες διαμονές.
