Κάθε καλοκαίρι, τα νησιά της Ευρώπης αντιμετωπίζουν ένα γνώριμο πρόβλημα: υπερτουρισμό. Η συνεχώς αυξανόμενη τουριστική ροή φέρνει έντονες πιέσεις στις τοπικές υποδομές και προκαλεί σημαντικές αλλαγές στις κοινότητες. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι καινούργιο, ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πιο έντονο και πιο συζητημένο, προκαλώντας διαδηλώσεις σε διάφορα σημεία της ηπείρου, με τους κατοίκους να ζητούν να τεθούν όρια και να προστατευτεί η ποιότητα ζωής τους.
Η Μάλτα και τα Κανάρια Νησιά στην κορυφή της πίεσης
Σύμφωνα με νέα μελέτη του BookRetreats.com, που ανέλυσε δεδομένα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Μάλτα καταγράφει την υψηλότερη πυκνότητα τουριστικών διανυκτερεύσεων στην Ευρώπη, με πάνω από 38.700 διανυκτερεύσεις ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Τα hotspots, όπως η Γαλάζια Λιμνοθάλασσα, δέχονται μέχρι και 12.000 επισκέπτες ημερησίως. Αν και έχουν θεσπιστεί ανώτατα όρια και απαιτείται πλέον κράτηση, οι αφίξεις αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω έως το 2034. Παρόμοιες πιέσεις δέχονται και τα Κανάρια Νησιά, με το Λανζαρότε, την Τενερίφη και την Γκραν Κανάρια να βλέπουν δεκάδες χιλιάδες διανυκτερεύσεις ανά km². Οι κάτοικοι αντιδρούν δυναμικά, ζητώντας περιορισμούς στον αριθμό επισκεπτών και μέτρα προστασίας της τοπικής κουλτούρας.
Η Ίμπιζα, η Φορμεντέρα και οι συνέπειες της τουριστικής υπερφόρτωσης
Τα πιο εμβληματικά νησιά των Βαλεαρίδων, η Ίμπιζα και η Φορμεντέρα, βιώνουν τον απόλυτο κορεσμό. Με 3,7 εκατομμύρια επισκέπτες πέρυσι και πάνω από 17.000 διανυκτερεύσεις ανά km², η πίεση στην καθημερινή ζωή των 170.000 μόνιμων κατοίκων είναι πλέον αφόρητη. Το κόστος στέγασης έχει εκτοξευτεί, ενώ οι μετακινήσεις και οι παραλίες έχουν μετατραπεί σε καθημερινό μαρτύριο. Η τοπική κυβέρνηση αντέδρασε με αυστηρότερη εποπτεία των βραχυχρόνιων μισθώσεων και περιορισμούς στα νέα τουριστικά καταλύματα.
Προορισμοί με βιώσιμη στρατηγική: Σβάλμπαρντ, Χίος, Ελ Ιέρο
Δεν είναι όλα τα νησιά της Ευρώπης θύματα του μαζικού τουρισμού. Το Σβάλμπαρντ στη Νορβηγία, με μόλις 2,4 διανυκτερεύσεις ανά km², προσελκύει ταξιδιώτες που αναζητούν ηρεμία, ακολουθώντας αυστηρή περιβαλλοντική πολιτική. Παρόμοια προσέγγιση έχει και η Χίος, που χάρη στην αυτάρκεια της οικονομίας της, στηριζόμενη κυρίως στη μαστίχα, έχει αποφύγει τη μαζική τουριστική ανάπτυξη. Αντί για resorts, διαθέτει πέτρινα αρχοντικά και παραδοσιακούς ξενώνες, προωθώντας την πολιτιστική αυθεντικότητα.
Στα Κανάρια Νησιά, το Ελ Ιέρο αποτελεί φωτεινό παράδειγμα ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, με μόλις 610 διανυκτερεύσεις ανά km². Το νησί δίνει προτεραιότητα στην ενεργειακή αυτάρκεια και την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ φιλοξενεί λιγότερους από 11.000 κατοίκους και περιορισμένο αριθμό επισκεπτών. Η οικονομία του βασίζεται ακόμη στη γεωργία και ιδιαίτερα στην καλλιέργεια ανανάδων. Σταδιακά, προορισμοί όπως η Λα Πάλμα και η Λα Γκομέρα επιδιώκουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα, αν και οι πιέσεις αυξάνονται.
