Ορατές είναι ήδη οι πρώτες σοβαρές συνέπειες στις ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ από τη νέα δασμολογική πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ, καθώς και από την έντονη αβεβαιότητα που προηγήθηκε των τελικών αποφάσεων.
Σε ένα από τα βασικότερα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα στις ΗΠΑ, όπως είναι οι επιτραπέζιες ελιές, αλλά και σε φέτα, ακτινίδια, ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, ελαιόλαδο, τσιμέντο –προϊόν με υψηλή εξάρτηση από την αμερικανική αγορά, δεδομένου ότι εκεί κατευθύνονται οι μισές και πλέον εξαγωγές ελληνικού τσιμέντου– και συσκευές προστασίας ηλεκτρικών κυκλωμάτων καταγράφηκαν αξιοσημείωτες μειώσεις στην αξία των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ το διάστημα Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024.
Βεβαίως, για την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων σχετικά με την επίδραση των νέων δασμών στις ελληνικές εξαγωγές θα απαιτηθεί περισσότερος χρόνος, δεδομένου ότι η κατάσταση εξακολουθεί να είναι ρευστή. Μόλις στις 14 Νοεμβρίου ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο εξαιρούνται τελικά από τους δασμούς δεκάδες προϊόντα, μεταξύ αυτών και κάποια με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα (π.χ. ακτινίδια, φάρμακα).
Εξακολουθούν ωστόσο να επιβαρύνονται με δασμούς τα κρίσιμα για τις ελληνικές εξαγωγές προϊόντα όπως ελιές, φέτα, ροδάκινα, σωλήνες από χάλυβα κ.ά. Αλλωστε παρά τη μείωση των εξαγωγών σε βασικά προϊόντα με ισχυρή εξάρτηση από τις αμερικανικές εξαγωγές, η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ έχει ενισχυθεί ελαφρώς, κατά 1,7%, καθώς διαμορφώθηκε σε 1,839 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2025 από 1,808 δισ. το αντίστοιχο διάστημα του 2024.
Εξέλιξη η οποία σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την αύξηση των τιμών, μια και τα στοιχεία δείχνουν μείωση των εξαγόμενων ποσοτήτων κατά 15,5%.
Σύμφωνα με την επεξεργασία των στοιχείων των εξαγωγών στις οποίες προέβη το Ινστιτούτο Εξαγωγών Ερευνών και Σπουδών του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδας (ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ) οι εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών το εξάμηνο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025 διαμορφώθηκαν σε 106 εκατ. ευρώ από 109,9 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2024, καταγράφοντας υποχώρηση 3,6%. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιτραπέζιες ελιές αποτελούν το κυριότερο τρόφιμο που εξάγει η Ελλάδα στις ΗΠΑ, με τις εξαγωγές το 2024 να ανέρχονται σε 214 εκατ. ευρώ.
Μείωση κατέγραψαν επίσης οι εξαγωγές ελαιολάδου και φέτας, του δεύτερου και του τρίτου αντιστοίχως σε αξία εξαγωγών προϊόντων διατροφής που εξάγει η Ελλάδα στις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές φέτας υποχώρησαν φέτος στα 30,4 εκατ. ευρώ από 35,3 εκατ. ευρώ πέρυσι, καταγράφοντας πτώση 14%. Οι εξαγωγές ελαιολάδου υποχώρησαν κατά 7,4%, στα 31,1 εκατ. ευρώ από 33,6 εκατ. ευρώ το εξάμηνο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2024.
Ακόμη μεγαλύτερη ήταν η μείωση στις εξαγωγές ακτινιδίων, της τάξης του 22,4%. Το 2024 οι εξαγωγές ελαιολάδου στις ΗΠΑ διαμορφώθηκαν στα 68 εκατ. ευρώ, ενώ της φέτας στα 61,9 εκατ. ευρώ, των ακτινιδίων στα 31 εκατ. ευρώ. Συνολικά, δε, οι εξαγωγές τροφίμων από την Ελλάδα στις ΗΠΑ το 2024 ξεπέρασαν σε αξία τα 550 εκατ. ευρώ.
Ακόμη ισχυρότερο είναι το πλήγμα που καταγράφεται στις εξαγωγές ελληνικού τσιμέντου στις ΗΠΑ. Πλήγμα που σχετίζεται όχι μόνο με το γεγονός ότι το εξεταζόμενο εξάμηνο οι εξαγωγές είναι λιγότερες από τις μισές, αλλά και διότι η εξέλιξη αυτής έρχεται μία χρονιά μετά την εκτόξευση των εξαγωγών τσιμέντου από την Ελλάδα στις ΗΠΑ. Με άλλα λόγια, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να χαθεί μια μεγάλη αγορά για το εν λόγω προϊόν.
Το 2024 οι εξαγωγές τσιμέντου αυξήθηκαν σε 121,6 εκατ. ευρώ από 93,1 εκατ. ευρώ το 2023, ενώ στο εξάμηνο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2025 καταγράφεται πτώση σχεδόν 39% σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2024. Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας το μερίδιο των εξαγωγών τσιμέντου στις ΗΠΑ στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών τσιμέντου την περίοδο 2019-2024 υπερβαίνει το 50%.
Την ίδια ώρα, πάντως, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση φέτος στις εξαγωγές αλουμινίου (πλάκες αργιλίου) και σωλήνων από σίδηρο/χάλυβα, κατά 30% και 232%, αντιστοίχως. Η μεγάλη αύξηση στους σωλήνες από σίδηρο/χάλυβα σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με το γεγονός ότι οι ΗΠΑ αποτελούν στην ουσία μια καινούργια αγορά, με τις πρώτες εξαγωγές για το εν λόγω προϊόν να πραγματοποιούνται το 2024 και να διαμορφώνονται για το σύνολο της χρονιάς στα 21,8 εκατ. ευρώ.
