O χρόνος που περνούν τα παιδιά μπροστά σε μια οθόνη σίγουρα μπορεί να έχει αρκετά οφέλη για τα ίδια, όπως την ενίσχυση της μάθησης καθώς και την ψυχαγωγία τους, αλλά και για τους γονείς ώστε να απασχοληθούν τα παιδιά όταν αυτοί κάνουν κάποια άλλη δουλειά στο σπίτι.

Όμως, ο υπερβολικός χρόνος μπροστά από μία οθόνη μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις ειδικά για τα μικρά παιδιά, όπως τη μείωση της σωματικής δραστηριότητας, την επιδείνωση της ποιότητας του ύπνου και τον περιορισμό της προσοχής.  Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη άγνωστη πτυχή για το πως επηρεάζει τα παιδιά το να μένουν για πολύ ώρα μπροστά από μια οθόνη. Σύμφωνα με τους επιστήμονες η υπερβολική χρήση της οθόνης επηρεάζει την ικανότητα των παιδιών να επεξεργάζονται τις αισθητηριακές πληροφορίες δηλαδή την ικανότητα του εγκεφάλου και του σώματός μας να ερμηνεύει και να ανταποκρίνεται στα ερεθίσματα που λαμβάνουμε από το περιβάλλον μας, όπως οι εικόνες, οι ήχοι, οι μυρωδιές, οι γεύσεις και τα αγγίγματα. Η αισθητηριακή επεξεργασία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη, τη μάθηση και την ευημερία μας καθώς βοηθά στη ρύθμιση των συναισθημάτων μας, στο να εστιάζουμε κάπου τη προσοχή μας καθώς και στην αλληλεπίδραση με άλλους.

Ωστόσο, δεν επεξεργάζονται όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο τις αισθητηριακές πληροφορίες. Ορισμένα παιδιά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα ή λιγότερο ευαίσθητα σε ορισμένα ερεθίσματα ή μπορεί να αναζητούν ή να αποφεύγουν ορισμένες αισθήσεις. Αυτές ονομάζονται άτυπες συμπεριφορές αισθητηριακής επεξεργασίας και ίσως να υποδηλώνουν προκλήσεις ή δυσκολίες στην επεξεργασία των αισθήσεων. Για παράδειγμα, ένα παιδί που είναι ευαίσθητο στους δυνατούς θορύβους μπορεί να καλύπτει τα αυτιά του ή να αναστατώνεται όταν ακούει μια σειρήνα ή αν αποφεύγει τις αισθήσεις θα το δείτε να αρνείται να φοράει ορισμένα ρούχα, να τρώει ορισμένα φαγητά ή να αγγίζει ορισμένες υφές. Από την άλλη, ένα παιδί που αναζητά τις αισθήσεις μπορεί να περιστρέφεται, να πηδάει ή να πέφτει πάνω σε πράγματα για να έχει περισσότερη διέγερση.

Πρόσφατη μελέτη του περιοδικού JAMA Pediatrics αποκαλύπτει ότι ο χρόνος που αφιερώνουν τα μικρά παιδιά σε μια οθόνη, είτε αυτή είναι τάμπλετ, κινητό ή ακόμα και τηλεόραση, κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, μπορεί να συνδέεται με την ανάπτυξη τέτοιων άτυπων συμπεριφορών αισθητηριακής επεξεργασίας.

Η μελέτη χρησιμοποιηεί δεδομένα από την Αμερικανική Εθνική Παιδιατρική Σχολή, όπου συλλέχθηκαν πληροφορίες από περίπου 5.000 παιδιά και τους κηδεμόνες τους μεταξύ 2011 και 2014. Κατά τη μελέτη διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που παρακολουθούσαν περισσότερο τηλεόραση ή άλλα βίντεο πριν από την ηλικία των 2 ετών έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν υψηλά επίπεδα αναζήτησης αισθήσεων, αποφυγής αισθήσεων ή χαμηλής αναγνώρισης (χαμηλότερη ευαισθησία ή πιο αργή αντίδραση στα ερεθίσματα) πριν από την ηλικία των 3 ετών, σε σύγκριση με τα παιδιά που είχαν μικρότερη ή καθόλου πρόσβαση σε οθόνη. Η συσχέτιση ήταν ισχυρότερη για τα παιδιά που παρακολουθούσαν περισσότερες από δύο ώρες οθόνης την ημέρα.

Όπως αναφέρει η οφθαλμίατρος Karen Heffler του Πανεπιστημίου Drexel«Αυτή η συσχέτιση θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας και στον αυτισμό, καθώς η άτυπη αισθητηριακή επεξεργασία είναι πολύ πιο διαδεδομένη σε αυτούς τους πληθυσμούς».

«Η επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, όπως αυτή που παρατηρείται στη φασματική διαταραχή του αυτισμού και συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την άτυπη αισθητηριακή επεξεργασία», λέει η Heffler. «Μελλοντικές έρευνες μπορούν να καθορίσουν κατά πόσον ο χρόνος στην οθόνη στην πρώιμη ζωή θα μπορούσε να τροφοδοτήσει την αισθητηριακή υπερσυνδεσιμότητα του εγκεφάλου που παρατηρείται στις περιπτώσεις διαταραχών του αυτιστικού φάσματος, όπως οι αυξημένες αποκρίσεις του εγκεφάλου σε αισθητηριακές διεγέρσεις».

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο χρόνος που περνάει ένα παιδί μπροστά από την οθόνη μπορεί να προσφέρει μια “φτωχή” διέγερση στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, σε σύγκριση με τις πλούσιες και ποικίλες αισθητηριακές εμπειρίες που προσφέρει η πραγματικότητα. Επισημαίνουν επίσης, ότι ο χρόνος στην οθόνη μπορεί να παρεμποδίζει άλλες δραστηριότητες που είναι σημαντικές για την ανάπτυξη των αισθήσεων, όπως το παιχνίδι, η εξερεύνηση και η αλληλεπίδραση με άλλους. Συνιστούν, λοιπόν, στους γονείς και τους κηδεμόνες να περιορίζουν τον χρόνο που αφιερώνουν τα μικρά παιδιά στην οθόνη και να τους παρέχουν ποικίλες αισθητηριακές ευκαιρίες που είναι κατάλληλες για την ηλικία και τις ανάγκες τους.

Δεν είναι απαραιτήτως κακό τα μικρά παιδιά να βλέπουν κάτι σε μια οθόνη, αλλά ειδικά στις πιο μικρές ηλικίες η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται με μέτρο. Οι γονείς είναι καλό να γνωρίζουν το πώς επηρεάζει την αισθητηριακή επεξεργασία των παιδιών τους το να περνάνε το χρόνο τους μπροστά από μία οθόνη, ώστε να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν υγιείς και ισορροπημένες αισθητηριακές δεξιότητες που θα τους χρησιμεύουν για την υπόλοιπη ζωή τους.

Διαβάστε ακόμη: