Η σταδιακή αποκλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή, μετά το αμερικανικό πλήγμα σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και την ήπια αντίδραση της Τεχεράνης, δημιουργεί εύλογη ανακούφιση, όμως η διεθνής αγορά εξακολουθεί να κινείται σε τεντωμένο σχοινί. Το ενδεχόμενο περαιτέρω κλιμάκωσης δεν έχει εξαλειφθεί, ενώ η γεωπολιτική αβεβαιότητα τροφοδοτεί ανησυχίες σε κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας, όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία και η ενεργειακή επάρκεια.

Μέση Ανατολή: Το θετικό σοκ της αποκλιμάκωσης – Η ήπια απάντηση του Ιράν

Το Ιράν, αποφεύγοντας να πλήξει άμεσα τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, αρκέστηκε σε μια περιορισμένη επίθεση σε βάσεις του Κατάρ και σε διπλωματικές καταγγελίες. Αυτή η επιλογή ερμηνεύτηκε από τις αγορές ως ένδειξη ότι αποφεύγεται –τουλάχιστον προς το παρόν– το χειρότερο σενάριο. Οι τιμές του πετρελαίου αποκλιμακώθηκαν και ανακοινώθηκε συμφωνία κατάπαυσης πυρός Ιράν–Ισραήλ, ενώ οι ΗΠΑ του προέδρου Τραμπ δήλωσαν έτοιμες για συνέχιση της πίεσης σε στρατηγικό επίπεδο αλλά και για αποφυγή γενικευμένης σύρραξης.

Τα Στενά του Ορμούζ ως «κλειδί» για την ενέργεια και την παγκόσμια σταθερότητα

Το δυσμενές σενάριο που παραμένει στο τραπέζι αφορά το ενδεχόμενο κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ. Πρόκειται για τη σημαντικότερη θαλάσσια οδό διέλευσης πετρελαίου στον κόσμο, καθώς από εκεί περνάει περίπου το 20% των συνολικών διεθνών ροών. Σε μια τέτοια περίπτωση, το σοκ στις τιμές ενέργειας θα ήταν τεράστιο, επηρεάζοντας αλυσιδωτά τα κόστη παραγωγής, τις μεταφορές και τα επίπεδα πληθωρισμού.

Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, με υψηλό βαθμό ενεργειακής εξάρτησης, αυτό θα σήμαινε αύξηση των τιμολογίων καυσίμων, του κόστους ρεύματος και –κυρίως– ενίσχυση του εισαγόμενου πληθωρισμού. Όπως επισημαίνει ο Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος της EY Ελλάδος και επικεφαλής της EY-Parthenon, η ελληνική οικονομία θα δεχόταν πλήγμα τόσο από την πτώση της κατανάλωσης όσο και από την ενίσχυση της ενεργειακής ανασφάλειας, σε ένα ήδη ευάλωτο περιβάλλον.

Μέση Ανατολή: Πλήγμα στη ναυτιλία και αλλαγές στις ροές του εμπορίου

Η απειλή διακοπής ναυσιπλοΐας στα Στενά του Ορμούζ μεταφράζεται και σε τεράστιο κόστος για τη ναυτιλία, ειδικά για τις ελληνικές εταιρείες που κυριαρχούν στον κλάδο των τάνκερ. Σύμφωνα με την ανάλυση της EY, ενδεχόμενη διακοπή της ροής θα φέρει αύξηση ασφαλίστρων, επιβράδυνση εμπορικών ροών και ανάγκη αλλαγής ναυτιλιακών διαδρομών. Πρακτικά, θα προκύψει πίεση τόσο στα έσοδα όσο και στα κόστη των εφοπλιστικών εταιρειών, αλλά και σε όλο το σύστημα logistics παγκοσμίως.

Ο τουρισμός στη «σκιά» της κρίσης

Αν και δεν φαίνεται να απειλείται άμεσα η χώρα μας, η Ελλάδα δεν μένει ανεπηρέαστη. Ο τουρισμός –ως «βαριά βιομηχανία» της οικονομίας– αντιμετωπίζει τα πρώτα σημάδια κόπωσης από την ανασφάλεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αγοράς, έχουν καταγραφεί ήδη ακυρώσεις κρατήσεων Ισραηλινών τουριστών για το πρώτο μισό του Ιουλίου, ενώ η ψυχολογική επίδραση της κρίσης παραμένει ισχυρή. Οι αυξημένες τιμές των καυσίμων οδηγούν σε ακριβότερα αεροπορικά εισιτήρια, ενώ η παρατεταμένη αβεβαιότητα ενδέχεται να περιορίσει τα ταξιδιωτικά budgets.

Η Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής – Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) διατυπώνει την ανησυχία της, ζητώντας μέτρα διαχείρισης κρίσεων σε επιτελικό και περιφερειακό επίπεδο. Όπως επισημαίνει, η Αθήνα έχει δείξει ανθεκτικότητα σε δύσκολες περιόδους, όμως δεν επιτρέπεται εφησυχασμός.

Δυνατό ξεκίνημα τουριστικά – Ελπίδες για σταθερότητα

Παρά τις ανησυχίες, τα έως τώρα στοιχεία του 2025 ήταν ενθαρρυντικά. Στο πρώτο τετράμηνο του έτους, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι αυξήθηκε κατά 4,4%, ενώ οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κατέγραψαν άνοδο 10,6%. Στην Αθήνα, η μέση πληρότητα ξενοδοχείων το πρώτο πεντάμηνο άγγιξε το 71,5%, με σαφείς τάσεις ανάκαμψης και βελτίωσης των δεικτών ADR και RevPar.

Παρατηρείται επίσης φαινόμενο παρατεταμένης παραμονής Ισραηλινών επισκεπτών που ήδη βρίσκονται στη χώρα μας, λόγω αδυναμίας επαναπατρισμού, στοιχείο που προσωρινά αυξάνει τα επίπεδα πληρότητας. Παράλληλα, η μερική επαναλειτουργία του ισραηλινού εναέριου χώρου και η διατήρηση της εκεχειρίας δημιουργούν προσδοκίες για επιστροφή στην κανονικότητα.

Ο ρόλος Τραμπ – Το δόγμα αποτροπής επιστρέφει

Μέσα σε αυτό το τοπίο, η στρατηγική επιλογή της Ουάσιγκτον υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ να προχωρήσει σε χειρουργικά πλήγματα εναντίον πυρηνικών υποδομών, αποφεύγοντας γενικευμένη εμπλοκή, επανέφερε τον αμερικανικό παράγοντα στον ρόλο του σταθεροποιητή. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επαναφέρει τη σκληρή αποτρεπτική ισχύ ως δόγμα ασφάλειας, στέλνοντας σαφές μήνυμα προς όλους τους δρώντες της περιοχής.

Η στρατηγική αυτή –σε αντίθεση με παλαιότερες πολιτικές κατευνασμού– δημιουργεί συνθήκες σταθεροποίησης, ενδυναμώνοντας τους δυτικούς συμμάχους και περιορίζοντας τη δυνατότητα προβοκατόρικων ενεργειών από τη μεριά του Ιράν ή άλλων δυνάμεων της περιοχής.

Κρίση στη Μέση Ανατολή: Παράθυρο ευκαιρίας με ρεαλισμό και πρόνοια

Η κρίση δεν έχει τελειώσει. Όμως η παρούσα φάση δείχνει ότι η επιθετικότητα μπορεί να τιθασευτεί όταν υπάρχει αποφασιστική ηγεσία, στρατηγικός σχεδιασμός και συμμαχικό πλαίσιο ισχύος. Για την Ελλάδα, το ζητούμενο είναι η ενίσχυση της ενεργειακής ανθεκτικότητας, η στήριξη του τουρισμού και η προστασία της ναυτιλίας με πολιτικές διαχείρισης ρίσκου. Το θετικό σενάριο είναι ακόμη ζωντανό. Αρκεί να μη χαθεί.

Διαβάστε ακόμη: