Από το φυσικό αέριο των ΗΠΑ έως το πετρέλαιο της Νοτιοανατολικής Ασίας και το ουράνιο της υποσαχάριας Αφρικής, η Τουρκία αναζητά ενέργεια και πρώτες ύλες, αξιοποιώντας την αυξανόμενη επιρροή της στην εξωτερική πολιτική για να αποκτήσει πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό για τους ενεργειακούς πόρους.

Η Άγκυρα προχωρά με γοργούς ρυθμούς φέτος, με την υπογραφή συμφωνιών εξερεύνησης σε τρεις ηπείρους – η τελευταία μόλις την περασμένη εβδομάδα στο Ομάν – και την εξασφάλιση ειδικών πλοίων για την υποστήριξή τους. Εν τω μεταξύ, η κρατική εταιρεία φυσικού αερίου Botas προετοιμάζεται για ένα νέο ρόλο ως διεθνής έμπορος.

Ο στόχος είναι να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε ζωτικής σημασίας εμπορεύματα για την τροφοδοσία της οικονομίας αξίας 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σε μια περίοδο αβεβαιότητας σχετικά με τις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Αυτό θα μιμηθεί την πολιτική που ακολουθεί η Κίνα – σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα – από τη δεκαετία του 1990 μέσω της διεθνούς επέκτασης των κρατικών επιχειρήσεων της. Για τον πρόεδρο Ερντογάν, είναι επίσης ένας τρόπος να ενισχύσει την επιρροή της Τουρκίας και να οικοδομήσει οικονομικές σχέσεις.

Σύμφωνα με τον Αχμέτ Τούρκογλου, επικεφαλής της κρατικής εταιρείας Turkiye Petrolleri AO, η οποία ήδη παράγει πετρέλαιο στη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και το Ιράκ, καθώς και στην Τουρκία, «οι γεωπολιτικές πραγματικότητες, όπως η ασφάλεια του εφοδιασμού και η τεχνολογία, είναι πλέον επιτακτικές ανάγκες και όχι επιλογές», δήλωσε σε ομιλία του τον περασμένο μήνα.

Ωστόσο, η ιδέα είναι σε ορισμένα σημεία υπερβολικά φιλόδοξη, καθώς αναθέτει σε δημόσιους υπαλλήλους την ευθύνη για το είδος των έργων εξερεύνησης που συνήθως αποτελούν προνόμιο των γιγαντιαίων ενεργειακών ομίλων ή των μικρότερων εξειδικευμένων επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις και οι δαπάνες ενέχουν κίνδυνο για τα δημοσιονομικά. 

Bloomberg

«Για μια εθνική πετρελαϊκή εταιρεία, το να γίνει εταιρεία εξερεύνησης σε νέες περιοχές είναι μια πολύ επικίνδυνη προσπάθεια όταν γίνεται με δημόσια κεφάλαια», δήλωσε η Βαλερί Μαρσέλ, εκτελεστική διευθυντής της New Producers for Sustainable Energy. «Είναι ένας τομέας όπου υπάρχει δυνατότητα να κερδηθούν πολλά επιπλέον χρήματα, αλλά και να χαθούν».

Η Τουρκία δεν είναι η μόνη που επιδιώκει την εξόρυξη πρώτων υλών. Η Ευρώπη, για παράδειγμα, έχει ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια για το υγροποιημένο φυσικό αέριο, καθώς απομακρύνεται από τη Ρωσία.

Καθώς η Άγκυρα προωθεί τις προτάσεις της σε ξένες κυβερνήσεις, επισημαίνει το έργο εξόρυξης φυσικού αερίου σε βαθιά νερά της Μαύρης Θάλασσας ως απόδειξη ότι μπορεί να υλοποιήσει σύνθετα έργα μεγάλης κλίμακας. Υπάρχει η γεωγραφική της θέση – μεταξύ Ευρώπης και Ασίας – και η σχετική έλλειψη σχετικού ιστορικού σε σύγκριση με τις δυτικές ομολόγους της.

Επίσης, επεκτείνει τον στόλο των ειδικών πλοίων της. Η TPAO αγόρασε πρόσφατα δύο γεωτρύπανα από τη νορβηγική Eldorado Drilling για περίπου 245 εκατομμύρια δολάρια έκαστο.

Φέτος, εταιρείες που ελέγχονται από το Υπουργείο Ενέργειας υπέγραψαν συμφωνίες με το Ομάν, τη Λιβύη, το Πακιστάν, το Αζερμπαϊτζάν και την Ουγγαρία – όλες χώρες με τις οποίες η Άγκυρα έχει ενισχύσει τους δεσμούς της τα τελευταία χρόνια.

Στον τομέα της εξόρυξης, μελετούν κοιτάσματα χρυσού στο Σουδάν, όπου η Τουρκία έχει υποστηρίξει την κυβέρνηση σε έναν εμφύλιο πόλεμο. Αξιωματούχοι έχουν επίσης δηλώσει ότι συζητούν συμφωνίες στην Αγκόλα, τη Μαλαισία, την Ινδονησία, τον Νίγηρα, το Τουρκμενιστάν, το Ιράκ και τη Βουλγαρία.

Οι συνομιλίες με τον Νίγηρα, έναν από τους κορυφαίους παραγωγούς ουρανίου στον κόσμο, δείχνουν πώς η Τουρκία εκμεταλλεύτηκε το πραξικόπημα του 2023 στη χώρα και την προσπάθεια της χούντας να εκδιώξει την γαλλική παραγωγό Orano SA.

Ο έλεγχος βασικών φυσικών πόρων στο εξωτερικό θα ενισχύσει την επιρροή της Τουρκίας σε αυτές τις χώρες, δημιουργώντας ευκαιρίες για συνεργασία σε άλλους τομείς, όπως το εμπόριο και η άμυνα.

Bloomberg

Η νέα αυτή προσπάθεια είναι μια εκδοχή αυτού που άρχισαν να κάνουν οι μεγάλες εθνικές πετρελαϊκές εταιρείες της Κίνας πριν από τρεις δεκαετίες, αποκτώντας πρώτα πρόσβαση σε αναπτυσσόμενες χώρες. Από τότε, η εμβέλειά τους έχει πολλαπλασιαστεί και οι εταιρείες έχουν επεκτείνει τα εμπορικά τους γραφεία στο εξωτερικό, αυξάνοντας τον ρόλο τους στις αγορές ενέργειας.

«Η Τουρκία επιδιώκει την ενεργειακή της διπλωματία σε συνδυασμό με έναν ευρύτερο πολιτικό στόχο: την ενίσχυση της θέσης της χώρας ως περιφερειακής δύναμης», δήλωσε η Ντέφνε Αρσλάν, ανώτερη διευθυντής του Atlantic Council στην Τουρκία.

Η Botas, η εθνική εταιρεία φυσικού αερίου της Τουρκίας, αποκτά επίσης όλο και πιο διεθνή χαρακτήρα, καθώς μετατρέπεται από εισαγωγέας που δέχεται παθητικά προμήθειες σε παγκόσμιο έμπορο που μπορεί επίσης να αγοράζει και να πωλεί με κέρδος.

Έχει υπογράψει συμβάσεις εισαγωγής LNG που της δίνουν για πρώτη φορά τον έλεγχο της ναυτιλίας και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για επιπλέον ευέλικτους όγκους, ιδίως από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με άτομα που έχουν γνώση του θέματος, τα οποία μίλησαν στο Bloomberg υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Η εταιρεία σχεδιάζει να ανοίξει γραφείο στην Ελβετία φέτος, μια κίνηση που θα της προσφέρει δημόσια παρουσία παρόμοια με αυτή των μεγαλύτερων εμπόρων εμπορευμάτων στον κόσμο.

Η ταχέως αυξανόμενη προσφορά LNG στις ΗΠΑ και η παγκόσμια ζήτηση σημαίνουν επικερδείς εμπορικές ευκαιρίες. Οι παραδοσιακοί αγοραστές από την Κίνα έως την Ιαπωνία συχνά ενεργούν ως έμποροι, εκμεταλλευόμενοι ευκαιριακές συμφωνίες για να μεταπωλήσουν το LNG τους στην Ευρώπη.

Η πρόσβαση στην παγκόσμια αγορά LNG θα διαφοροποιήσει τις πηγές της Τουρκίας πέρα από τους σημερινούς κύριους προμηθευτές της, τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν, ενώ θα μπορούσε επίσης να αναδείξει τη χώρα σε προμηθευτή, αυξάνοντας την επιρροή της στην παγκόσμια ενεργειακή σκηνή.

Στον τομέα της εξερεύνησης, το πιο προηγμένο νέο ξένο έργο μέχρι στιγμής είναι αυτό της Σομαλίας, όπου ένα ερευνητικό πλοίο της TPAO μόλις ολοκλήρωσε μια επτάμηνη έρευνα για υδρογονάνθρακες. 

Εάν τα αποτελέσματα – που δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί – είναι θετικά, η Τουρκία θα αποκτήσει τα αποκλειστικά δικαιώματα παραγωγής, προσθέτοντας έναν κερδοφόρο φυσικό πόρο στο χαρτοφυλάκιό της.

Ωστόσο, δεδομένου του κινδύνου που ενέχουν ορισμένες από τις επιχειρήσεις, υπάρχουν επίσης ερωτήματα σχετικά με το κόστος. Η κυβέρνηση δεν έχει ανακοινώσει πώς θα χρηματοδοτηθεί η διεθνής επέκταση των εταιρειών.

«Είτε πρόκειται για τη Μαύρη Θάλασσα είτε για τη Σομαλία, εδώ δαπανώνται δημόσια κεφάλαια», δήλωσε ο Αλί Αρίφ Ακτούρκ, πρώην επικεφαλής του τμήματος αγοράς φυσικού αερίου της Botas και νυν ανεξάρτητος σύμβουλος.

«Ο τομέας της εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου ενέχει πολλές αβεβαιότητες και γεωλογικούς, τεχνικούς κινδύνους και προκλήσεις και σε αυτή την περίπτωση δεν είναι διαφανές πόσα χρήματα διακινδυνεύονται», συμπλήρωσε χαρακτηριστικά.

Διαβάστε ακόμη: