Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου και πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου.

Σκοπός της είναι να δώσει έμφαση στη διαπίστωση ότι μεγάλο μέρος των περιστατικών καρκίνου μπορούν να αποφευχθούν μέσω της πρόληψης, και ότι επίσης μεγάλο μέρος των θανάτων από καρκίνο μπορούν να αποφευχθούν μέσω της έγκαιρης διάγνωσης και της θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Αποτελεί, επίσης, μοναδική πρωτοβουλία βάσει της οποίας όλος ο κόσμος μπορεί να ενώσει τις δυνάμεις του για την καταπολέμηση της παγκόσμιας επιδημίας του καρκίνου.

Με τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, η Ένωση για τον Διεθνή Έλεγχο του Καρκίνου, καλεί τους πάντες να δράσουν, καθώς όπως λέει το φετινό σύνθημα επαγρύπνησης, «Μαζί, όλες οι δράσεις μας έχουν σημασία».

Ειδικά για την Ελλάδα, βάσει στοιχείων που δημοσίευσε το 2020 η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ογκολογίας, ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε ποσοστό 27%, με δεύτερη τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Για τους κάτω των 65 ετών, το ποσοστό του καρκίνου ως αιτία θανάτου αυξάνετε στο 38%.

Κατά το 2019 μάλιστα, καταγράφηκαν περίπου 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου και περίπου 32.000 θάνατοι.

Τι είναι ο καρκίνος;

Ο καρκίνος είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για την περιγραφή μιας ομάδας χρόνιων νόσων, που μπορούν να προσβάλουν οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται είναι κακοήθεις όγκοι και νεοπλάσματα. Καθοριστικό χαρακτηριστικό του καρκίνου είναι η ανεξέλεγκτη αύξηση και εξάπλωση μη φυσιολογικών κυττάρων, τα οποία είναι επιθετικά (αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται με ρυθμούς πολύ ταχύτερους από τους φυσιολογικούς), διηθητικά (εισβάλλουν στους παρακείμενους ιστούς και τους καταστρέφουν) και/ή μεταστατικά (εξαπλώνονται σε άλλα σημεία του σώματος). Εφόσον η εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων δεν ελεγχθεί, μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Η πρόληψη, το μοναδικό «όπλο»

Ο καρκίνος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί πλήρως, καθώς προς το παρόν δεν υπάρχει 100% αποτελεσματική θεραπεία για τη συγκεκριμένη ασθένεια.

Μπορεί όμως σε πολλές περιπτώσεις να προληφθεί ή να καταπολεμηθεί, εφόσον διαγνωστεί σε πολύ πρώιμο στάδιο και αυτό είναι ένα γεγονός που προσπαθεί να υπενθυμίζει η Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου.

Είναι χαρακτηριστικό πως βάσει υπολογισμών, περίπου το 1/3 των κρουσμάτων καρκίνου θα μπορούσε να προληφθεί εάν προσαρμόζαμε τις συνήθειές μας και εάν δεν παραμελούσαμε τις προληπτικές, ιατρικές μας εξετάσεις. Το κάπνισμα, η διατροφή, η σωματική άσκηση είναι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση καρκίνου και οι οποίοι μπορούν να ρυθμιστούν ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες αυτές.

Η ιατρική επιστήμη αξιοποιεί τα επιτεύγματα της τεχνολογικής προόδου της ανθρωπότητας και έχει καταστήσει δυνατή την ανίχνευση του καρκίνου ακόμα και σε πολύ πρώιμο στάδιο, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται καλύτερα η αντιμετώπισή του. Η γενετική και η μοριακή βιολογία έχουν συμβάλει τα μέγιστα στη λεπτομερή μελέτη του καρκίνου, ώστε μέσω της κατανόησής του να επέλθει ο καταλληλότερος τρόπος αντιμετώπισής του. Πλέον έχουμε στη διάθεσή μας προηγμένες διαγνωστικές τεχνικές βάσει των οποίων εντοπίζεται ο καρκίνος, ακόμα και εν τη γενέσει του και παράλληλα, «διαβάζοντας» τους βιολογικούς δείκτες του οργανισμού μπορούμε να προβλέψουμε τη μελλοντική συμπεριφορά του. Χημειοθεραπείες, προηγμένη ακτινοθεραπεία, βιολογικοί παράγοντες αλλά και ανοσοθεραπεία, έχουν ήδη αποδείξει πως μπορούν ακόμα και να εξαφανίσουν ορισμένες μορφές καρκίνου, επιτρέποντας στον ασθενή να συνεχίσει τη ζωή του.

Καρκίνος και Covid-19

Η πανδημία COVID-19 που έκανε την εμφάνισή της από τις αρχές του 2020 και συνεχίζεται ακάθεκτη και το 2021 αποτέλεσε πρωτοφανή πρόκληση για τα υγειονομικά συστήματα όλων των χωρών.

Το δεύτερο κύμα της πανδημίας δημιούργησε μεγαλύτερα προβλήματα καθώς τα κρούσματα αυξήθηκαν ραγδαία με απώλειες ήδη πάνω από 2.000.000 ανθρώπων παγκοσμίως.

Η πανδημία έχει μεγάλες επιπτώσεις στην εξέλιξη της νόσου του καρκίνου σε πάρα πολλές περιπτώσεις ασθενών, όχι μόνο λόγω της μείωσης των χειρουργηθέντων ογκολογικών περιστατικών, καθώς αυτό τουλάχιστον στη χώρα μας είναι ικανοποιητικά ελεγχόμενο, όσο λόγω της μεγάλης μείωσης των προληπτικών εξετάσεων και των τακτικών επαναληπτικών ελέγχων των καρκινοπαθών ασθενών.

Η διαχείριση των ασθενών με καρκίνο στις συνθήκες αυτές αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση. Οι ογκολογικοί ασθενείς είναι μία ευπαθής ομάδα λόγω όχι μόνο του υποκείμενου νοσήματος, της ανοσοκαταστολής αλλά και της επίπτωσης του καρκίνου κυρίως στους ηλικιωμένους.

Η λοίμωξη από την COVID-19 απειλεί δυσανάλογα τις ευπαθείς αυτές ομάδες του πληθυσμού οι οποίες έχουν έως και 10 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου εάν προσβληθούν από τον νέο κορωνοϊό.

Κατά τη διάρκεια της αρχικής φάσης της πανδημίας εκτιμάται ότι περισσότερες από 2,5 εκατομμύρια χειρουργικές επεμβάσεις για καρκίνο, παγκοσμίως, αναβλήθηκαν λόγω ανεπάρκειας του συστήματος από την πληθώρα των νοσηλευομένων με COVID-19 ασθενών, της έλλειψης κλινών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας αλλά και του κινδύνου μετάδοσης του ιού μέσα στο νοσοκομείο.