Η ταχεία ανάκαμψη που επιτεύχθηκε το 2021, έχει δυστυχώς επισκιασθεί σε ένα μεγάλο βαθμό από τις αρνητικές εξελίξεις που έχει προκαλέσει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου.

Ένας νέος κύκλος αβεβαιότητας έχει ξεκινήσει με σημαντικές αναταραχές στις αγορές ενέργειας, που οδηγεί σε σημαντικές πληθωριστικές πιέσεις, αλλά και αβεβαιότητα, στην Ευρωζώνη.

Όπως επισημαίνει στην τελευταία του έκθεση το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ), αναπόφευκτα η μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας για το 2022 θα επηρεαστεί, αλλά κατά πάσα πιθανότητα τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης (π.χ. αύξηση κατωτάτου μισθού) και η ενδεχόμενη αξιοποίηση μέρους των συσσωρευμένων καταθέσεων, να οδηγήσουν σε μετριασμό των αρνητικών εξωγενών επιδράσεων του πολέμου.

Σε κάθε περίπτωση η γενικότερη αστάθεια τροφοδοτεί περαιτέρω την αβεβαιότητα με αποτέλεσμα τη δυσκολία πρόβλεψης των μακροοικονομικών μεγεθών το 2022. Ενδεικτικό του αρνητικού κλίματος λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των οικονομικών συνεπειών, που αυτός προκαλεί, είναι ότι το Υπουργείο Οικονομικών αναθεώρησε προς τα κάτω την πρόβλεψή του για την πορεία του ΑΕΠ το 2022, σε σχέση με αυτή που είχε προβλέψει τον Νοέμβριο στην εισηγητική έκθεση για τον προϋπολογισμό 2022 από 4,5% σε 3,1%. Οι περισσότεροι διεθνείς και εγχώριοι φορείς προβλέπουν για την ελληνική οικονομία μεγέθυνση πέριξ του 3,3% για το 2022.

Ο σημαντικός έλεγχος του επιδημιολογικού φαινομένου, αλλά κυρίως η απορροφητικότητα των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα είναι μείζονος σημασίας παράγοντες για την ένταση της μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας το επόμενο έτος. Αντίθετα, η διατήρηση της σύρραξης θα εντείνει την οικονομική αβεβαιότητα και πιθανώς θα μετριάσει την περαιτέρω ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.

Ειδικότερα, το ΕΔΣ προβλέπει ότι το εύρος της μεγέθυνσης θα κυμανθεί μεταξύ του 2,8% και 3,4%. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι η μεγέθυνση θα είναι 3,8%. Ο ΙΟΒΕ εμφανίζεται πιο συντηρητικός με πρόβλεψη στο βασικό σενάριο περίπου 2,5%, ενώ οι προβλέψεις του ΚΕΠΕ πραγματοποιήθηκαν πριν από την έναρξη του πολέμου, με συνέπεια να απομακρύνεται σημαντικά η αισιόδοξη πρόβλεψή του για μεγέθυνση της τάξης του 5,2%. Αναφορικά με τους διεθνείς οργανισμούς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) εκτιμά πως η ελληνική οικονομία θα έχει μεγέθυνση 3,5% κατά το 2022.

Στο ίδιο ποσοστό μεγέθυνσης καταλήγει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑκΑ) και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) είναι πιο συντηρητικοί προβλέποντας μεγέθυνση 2,9% και 2,8%, αντίστοιχα. Η θετική επίδοση ως προς το ΑΕΠ στην οποία συγκλίνουν οι προβλέψεις των περισσότερων ξένων οργανισμών για το 2022, στηρίζεται στον έλεγχο της πανδημίας και στη χρήση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που αναμένεται να είναι πιο εκτεταμένη το 2022, σε σχέση με το 2021.

Οι συνιστώσες του ΑΕΠ

Όσον αφορά στις συνιστώσες του ΑΕΠ για το 2022, το Υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 2,4% σε ετήσια βάση, εκτίμηση που μπορεί να υποστηριχθεί, μεταξύ άλλων, και λόγω της επίδρασης των κυβερνητικών μέτρων στήριξης και της αξιοποίησης των συσσωρευμένων καταθέσεων των νοικοκυριών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι πιο μετριοπαθής και εκτιμά πως η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 1,5% το 2022.

Η δημόσια κατανάλωση προβλέπεται να παρουσιάσει πτώση κατά 1,9% το 2022, λόγω της συγκράτησης των κρατικών δαπανών, μετά από την ύφεση στην υγειονομική κρίση, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινείται περίπου στα ίδια επίπεδα, στο -1,7% για το 2022.

Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομιών, αναμένεται να παρουσιάσει αύξηση κατά 9,7%, σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με 2021. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι περισσότερο αισιόδοξη για τη μεταβολή της αξίας των παγίων επενδύσεων με πρόβλεψη για αύξηση της τάξεως του 14,7%.

Επίσης, το Υπουργείο Οικονομικών προβλέπει για το 2022 ότι οι εξαγωγές θα αυξηθούν περισσότερο σε σχέση με τις εισαγωγές (5,6% και 2,9% αντίστοιχα), βελτιώνοντας το εμπορικό ισοζύγιο.

Σχετικά μικρότερες αποκλίσεις χαρακτηρίζουν τις προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σε ότι αφορά το ποσοστό ανεργίας, το πρωτογενές αποτέλεσμα, τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος, ενώ αναφορικά με εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) υπάρχουν μεγαλύτερες αποκλίσεις, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι λιγότερο αισιόδοξη.

Οι εκτιμήσεις σχετικά με το ποσοστό ανεργίας για το 2022, συμφωνούν όλες στη συνέχιση της δυναμικής πορείας της οικονομίας με σταδιακή αποκλιμάκωση του σχετικού δείκτη. Συγκεκριμένα από 14,7% το 2021 σε 13.9% σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, 13,7% σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και 12,9% σύμφωνα με ΔΝΤ.

Ως προς το ακαθάριστο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης, το Υπουργείο Οικονομικών στις προβλέψεις για το 2022, εκτιμά ότι θα μειωθεί σημαντικά στο 180,2% του ΑΕΠ από 193,3% που ήταν το 2021. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος θα διαμορφωθεί στο 185,7% του ΑΕΠ το 2022.

Παρόμοια πτωτική πορεία του δημόσιου χρέους με την Επιτροπή εκτιμά και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με μείωση του χρέους στο 185,4% το 2022. Συμπερασματικά, οι διεθνείς φορείς εν γένει υποστηρίζουν μια σχετικά πιο αργή μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Ως προς τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ για το 2022, οι εκτιμήσεις του Υπουργείου και της Επιτροπής είναι πολύ κοντά, προβλέποντας αύξηση 4,5% και 4,8% αντίστοιχα. Ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή παρουσιάζει μεγαλύτερες αποκλίσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι λιγότερο αισιόδοξη, εκτιμώντας αύξηση κατά 6,3%, το Υπουργείο Οικονομικών είναι πιο μετριοπαθές με εκτίμηση στο 5,6%, ενώ το Ταμείο εμφανίζεται να είναι ο πιο αισιόδοξος φορέας με αύξηση 4,5%.