Ο ενθουσιασμός που καλλιεργεί το σχέδιο για τις χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης που παρουσιάστηκε χτες και οδεύει προς έγκριση τις επόμενες μέρες από τις Βρυξέλλες υπάρχουν πολλαπλές μεταβλητές αλλά και σημεία που σηκώνουν πολύ συζήτηση για το κατά πόσον τελικά θα «ψαλλιδίσουν» τις προσδοκίες αλλά και τελικά το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Αυτά τα σημεία αφορούν τόσο τη διαδικασία όσο και την πολιτική φιλοσοφία θέτοντας «αστερίσκους ρίσκου» στο όλο εγχείρημα.
Επί της διαδικασίας
· Οι εκταμιεύσεις από το Ταμείο θα γίνονται, αφού ελέγχονται προϋποθέσεις, ορόσημα και χρονοδιαγράμματα κατ΄ αναλογία των μνημονίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την πολύμηνη διαπραγμάτευση οι 4 βόρειες χώρες Ολλανδία, Δανία, Σουηδία και Αυστρία με ένα κοινό μέτωπο, υπό τη σιωπηλή αποδοχή της Γερμανίας, ζήτησαν και πέτυχαν οι εκταμιεύσεις να συνδέονται με μεταρρυθμίσεις. Μάλιστα, όπως αποφασίστηκε, ένα κράτος μέλος μπορεί να μπλοκάρει τις ροές χρήματος σε άλλο κράτος μέλος εάν εκτιμηθεί ότι τα «προαπαιτούμενα» δεν τηρούνται.
· Να σημειωθεί ότι στο Σχέδιο κατατίθενται μια σειρά από ορόσημα και δεσμεύσεις. Επίσης οι πόροι θα πρέπει να δεσμευτούν στο σύνολό τους έως το 2023 και να απορροφηθούν έως το τέλος του 2026. Ανά έξι μήνες θα γίνονται εκταμιεύσεις οι οποίες θα συνδέονται με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και οροσήμων. Στις 31 Αυγούστου του 2026, θα γίνει η τελική αξιολόγηση για να καταδειχθεί εάν η Ελλάδα πέτυχε το στοίχημα της άντλησης των διαθεσιμων πόρων, δηλαδή, .του 100% των επιδοτήσεων και των δανείων που δικαιούται.
· Η έγκριση έργων και η αξιοποίηση πόρων περνά μέσα από μια βαθιά αλλαγή νοοτροπίας στη δημόσια διοίκηση. Συνολικά απαιτείται μια νέα οργάνωση και ένας επαρκής συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων φορέων για να μην επαναληφθούν φαινόμενα του παρελθόντος με την απώλεια και την κατασπατάληση κοινοτικών κονδυλίων.
Σημαντικό έργο τράπεζων
· Το όλο σχέδιο ενέχει δημοσιονομικό κίνδυνο. Έτσι, πχ. για υπερβάσεις στα εκτελούμενα έργα τα λεφτά θα τα βάζει η Ελλάδα από την τσέπη της. Το ποσόν όμως της υπέρβασης θα επιβαρύνει το δημοσιονομικό έλλειμμα.
· Οι ελληνικές εμπορικές τράπεζες αναλαμβάνουν ένα σημαντικό έργο αλλά και ρίσκο να αξιολογήσουν εκείνες τις προτάσεις που δε θα οδηγήσουν όπως στο παρελθόν, σε επενδύσεις «πελατειακού» χαρακτήρα, που έφεραν επενδυτικά κουφάρια και κόκκινα» δάνεια. Αλλά και βέβαια μέσω του συστήματος κρατικών εγγυήσεων δε θα οδηγήσουν σε μια νέα γενιά χρέους.
Υπενθυμίζεται ότι η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης θα φτάνει μέχρι το 50% της επένδυσης με δάνεια χαμηλού επιτοκίου 0,2% – 0,3% , το 30% θα είναι δάνειο από τις τράπεζες και το 20% θα είναι ίδια κεφάλαια της επιχείρησης. Με λίγα λόγια ο δανεισμός για τις επιχειρήσεις φθάνει στο 80% του έργου.
Οι «αστερίσκοι»
Παράλληλα το Σχέδιο πατάει σε λογικές που εν πολλοίς κυριάρχησαν προ πανδημίας σε παραδοχές ενός άλλου κόσμου, που επιφύλασσε ένα μειωμένο ρόλο για το κράτος και λιγοστό χώρο για δημόσιες πολιτικές.
Πιο συγκεκριμένα
· Οι αλλαγές που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης αφορούν κομβικούς τομείς δημόσιας πολιτικής που πλέον μετά και το παράδειγμα της πανδημίας αποκτούν νέο περιεχόμενο. Έτσι μεταρρυθμίσεις που εντάσσονται στο Σχέδιο όπως αυτές για το ασφαλιστικό, τα εργασιακά, το φορολογικό, η Δημόσια διοίκηση, το σύστημα Υγείας, κ.α. απομειώνουν το ρόλο του κράτους κάτι που όμως ήδη συναντά την κριτική τόσο μεγάλων θεωρητικών της οικονομίας όσο και πολιτικών φορέων.
· Κυρίαρχο στο Σχέδιο, που πατάει στην Έκθεση Πισσαρίδη είναι η άποψη ότι η ανάπτυξη θα προέλθει από την ευελιξία της αγοράς εργασίας, από την περικοπή της φορολογίας και των δημόσιων δαπανών, απόψεων δηλαδή που μετά την πανδημία δεν φαίνονται και οι πλέον κατάλληλες προς εφαρμογή.
Τα βασικά σημεία
· Προτάσσεται ειδικά σε πεδία όπως η ενέργεια και οι υποδομές, η ιδιωτική συσσώρευση που όμως είναι άγνωστο εάν θα γίνει με όρους διόγκωσης τοπικών αλυσίδων αξίας ή μεταφοράς πλούτου στο εξωτερικό, κάτι που θα επιφέρει και διόγκωση του ελλείμματος συναλλαγών.
· Προτάσσεται η «σύμπραξη» οι συγχωνεύσεις κτλ σε έργα ως αντίδοτο στο κατακερματισμό της ελληνικής ιδιωτικής επιχειρηματικής βάσης. Όμως μια τέτοια επιλογή πέρα από τα προφανή θετικά μεταφοράς τεχνογνωσίας κτλ. θέτει και ζητήματα κοινωνικής μηχανικής.
https://radar.gr/article/92586/tameio-anaptyksis-poia-dimosia-erga-tha-xrimatodotithoyn
