Σήμερα, το Facebook και το Twitter είναι τόσο μεγάλα που μπορούν να επηρεάσουν τις εκλογές, να ξεκινήσουν ή να καταστρέφουν εκστρατείες εμβολιασμού και να κινούν τις αγορές.

Oι εφαρμογές γνωριμιών όπως το Tinder και το Bumble έχουν αυξανόμενη απήχηση, με εκατομμύρια ανθρώπους να αναζητούν τις υπηρεσίες τους για να συναντήσουν μελλοντικούς συντρόφους και να τα χρησιμοποιούν καθημερινά επικοινωνώντας με δεκάδες αγνώστους. Ωστόσο, η χρήση των μέσω κοινωνικής δικτύωσης και των εφαρμογών γνωριμιών που στην αρχή έμοιαζαν διασκεδαστικά και ασφαλή, μαστίζονται πλέον από κινδύνους κλοπής ταυτότητας και ηλεκτρονικής απάτης.

Σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν έναν γνωστό που έχει πέσει θύμα “catfishing”, οικονομικής απάτης, εκβιασμού ή άλλης παρόμοια κατάστασης στο Tinder, στο Facebook, το Instagram ή σε κάποια άλλη πλατφόρμα. Κάθε μέρα, ακούμε για νέες περιπτώσεις όπου κακόβουλοι φορείς κλέβουν ταυτότητες ή δημιουργούν ψεύτικες νέες για να διαπράξουν απάτες, να διαδώσουν παραπληροφόρηση για πολιτικά και εμπορικά οφέλη ή να προωθήσουν ρητορικές μίσους διαπράττοντας λεκτικές επιθέσεις και διαδικτυακό bullying. Όταν η ασφάλεια στις πλατφόρμες γνωριμιών και στις κοινωνικές πλατφόρμες παραβιάζεται, αυτό βλάπτει τους χρήστες και την κοινωνία στο σύνολό της και ο οικονομικός, ψυχολογικός – και μερικές φορές σωματικός – αντίκτυπος σε ένα άτομο είναι πραγματικός.
Πολλές πλατφόρμες, αν και δε θεωρούνται υπεύθυνες εξ ολοκλήρου για τη διακοπή ή την καταπολέμηση αυτής της αύξησης της απάτης, ισχυρίζονται ότι αναλαμβάνουν δράση. Το τελευταίο τρίμηνο του 2020, το Facebook κατέβασε 1,3 δισεκατομμύρια ψεύτικους λογαριασμούς αλλά αυτό δεν είναι αρκετό σε καμία περίπτωση και είναι γεγονός ότι οι κοινωνικές πλατφόρμες και οι εφαρμογές γνωριμιών σήμερα κάνουν το ελάχιστο για την πρόληψη της απάτης. Ενώ η βασική τεχνητή νοημοσύνη και οι ανθρώπινοι συντονιστές βοηθούν, ο τεράστιος όγκος των χρηστών δυσχεραίνει κατά πολύ τον όποιο έλεγχο.

Επαλήθευση ταυτότητας

Αρκετά περιστατικά catfishing επιλύονται σύντομα και με ελάχιστη ζημιά, άλλα ορισμένες φορές μπορεί να οδηγήσουν σε οικονομικό εκβιασμό και εγκληματική δραστηριότητα. Αναφέρεται ότι τέτοιου είδους απώλειες από απάτες ρομαντικών σχέσεων έφτασαν το 2020 το ποσό ρεκόρ των 304 εκατομμυρίων δολαρίων. Στην πραγματικότητα, οι απώλειες σε αυτόν τον τομέα είναι πιθανότατα εκθετικά υψηλότερες. Επιπλέον, οι ρομαντικές απάτες δεν αφορούν μόνο τις εφαρμογές γνωριμιών, καθώς το 1/3 αυτών προέρχεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι περισσότερες εφαρμογές γνωριμιών αποτυγχάνουν να προσφέρουν έναν αποτελεσματικό τρόπο επαλήθευσης της ταυτότητας. Ορισμένες δημοφιλείς εφαρμογές – όπως το Tinder – στην προσπάθεια να κάνουν άνετη την εγγραφή του νέου χρήστη, καθιστούν την επαλήθευση της ταυτότητας εθελοντική, κάτι που δεν προσφέρει τίποτα. Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να κάνουν περισσότερα για να εμποδίσουν την είσοδο σε ανώνυμες και πλαστές ταυτότητες. Δεδομένης της ζημίας που προκαλούν στις κοινωνίες και στους πελάτες τους, εμείς ως κοινωνία πρέπει να απαιτήσουμε από αυτές να αναλάβουν δράση.

Ωστόσο, πολλοί είναι αντίθετοι στην απαίτηση επαλήθευσης της ταυτότητας στα κοινωνικά δίκτυα, η οποία όντως κατά περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα. Για παράδειγμα, η επαλήθευση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τα θύματα της ενδοοικογενειακής κακοποίησης και τους αντιφρονούντες σε χώρες με καταπιεστικά καθεστώτα που αναζητούν και βλάπτουν τους πολιτικούς αντιπάλους. Επιπλέον, η επαλήθευση της ταυτότητας δεν αποτρέπει εκείνους που παραπληροφορούν σχετικά με την πολιτική ή τα εμβόλια, αφού τους επιτρέπει να χτίσουν το κοινό τους και το προσωπικό τους εμπορικό σήμα.

Σήμερα, το Facebook και το Twitter προσφέρουν μια διαδικασία επαλήθευσης που προσδίδει στους αυθεντικούς λογαριασμούς ένα μπλε σήμα ελέγχου. Φυσικά αυτό το σύστημα δεν είναι αλάνθαστο. Το Twitter διέκοψε πρόσφατα το πρόγραμμα επαλήθευσης επειδή επαλήθευσε εσφαλμένα έναν αριθμό ψεύτικων λογαριασμών.

Το Facebook έχει δραστηριοποιηθεί περισσότερα στο ζήτημα της επαλήθευσης ταυτότητας, επιβάλλοντας εδώ και καιρό την ταυτοποίηση υπό όρους – για παράδειγμα, εάν ένας χρήστης έχει κλειδωθεί από τον λογαριασμό του. Βασίζει επίσης τις απαιτήσεις ταυτότητας στο περιεχόμενο που δημοσιεύεται, όπου ορισμένες συμπεριφορές, λέξεις και εικόνες προκαλούν αποκλεισμό του χρήστη, αν δε συνάδουν με τα αναμενόμενα, εν αναμονή της επαλήθευσης και της ανθρώπινης εξέτασης.

Όταν κάποιος δημιουργεί ψεύτικες ταυτότητες σε εφαρμογές γνωριμιών και μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να εξαπατήσει και να βλάψει άλλους, αυτό διαταράσσει τη δημόσια εμπιστοσύνη, δημιουργεί αισθήματα ανασφάλειας στους χρήστες και αναμφίβολα επηρεάζει τα έσοδα αυτών των πλατφορμών. Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης παλεύουν καθημερινά να εναρμονίσουν τους επιχειρηματικούς τους στόχους για τη μεγιστοποίηση της χρήσης με την προστασία της ιδιωτικής ζωής των χρηστών, σκοποί που ορισμένες φορές μπορεί να είναι μέχρι και αντιφατικοί μεταξύ τους.
Η προστασία των ταυτοτήτων από τους κλέφτες και τους hackers που θα τις χρησιμοποιούσαν καταχρηστικά είναι ζωτικής σημασίας. Φανταστείτε έναν ψεύτικο λογαριασμό στο Twitter ή στο Facebook που ισχυρίζεται ότι είναι εσείς και διαδίδει δηλώσεις μίσους. Χωρίς έναν τρόπο να διαψεύσετε την εμπλοκή σας, μπορεί να χάσετε τη δουλειά σας ή κάτι ακόμα χειρότερο.

Οι πλατφόρμες πρέπει να δραστηριοποιηθούν για να προστατεύσουν τους χρήστες τους, αλλά και το δικό τους εμπορικό σήμα. Η εξισορρόπηση των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης με τις ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και την ανάγκη τους για έσοδα είναι το μεγάλο στρατηγικό δίλημμα που πρέπει να επιλύσουν. Ανεξάρτητα από αυτό όμως, έχουν μεγάλη ευθύνη να δημιουργήσουν έναν ασφαλή χώρο για τους χρήστες τους.