Οι Ηνωμένες Πολιτείες έθεσαν μια σαφή –και για πολλούς εξαιρετικά αυστηρή– προθεσμία προς τους Ευρωπαίους συμμάχους: μέχρι το 2027 η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος της συμβατικής άμυνας του ΝΑΤΟ. Το μήνυμα μεταφέρθηκε από αξιωματούχους του Πενταγώνου σε διπλωμάτες στην Ουάσινγκτον, σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του Reuters, και ήδη προκαλεί έντονη ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Το αμερικανικό μήνυμα: Ευρώπη, αναλάβετε την άμυνά σας

Στελέχη του Πενταγώνου, αρμόδια για την πολιτική του ΝΑΤΟ, ενημέρωσαν ότι η Ουάσινγκτον επιθυμεί να μεταφέρει μεγάλο μέρος των συμβατικών αμυντικών ικανοτήτων –από υπηρεσίες πληροφοριών μέχρι κρίσιμα πυραυλικά συστήματα– στους Ευρωπαίους.

Η αιτιολόγηση είναι σαφής:

  • Η πρόοδος της Ευρώπης στην ενίσχυση της άμυνας κρίνεται ανεπαρκής από τις ΗΠΑ.
  • Αν δεν υπάρξει συμμόρφωση έως το 2027, οι ΗΠΑ ενδέχεται να αποσυρθούν από μηχανισμούς συντονισμού του ΝΑΤΟ.

Αν υλοποιηθεί, η αλλαγή θα μεταμορφώσει τον τρόπο λειτουργίας της Συμμαχίας αλλά και τον ρόλο της Αμερικής στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Διχασμός και στις ΗΠΑ – Ασαφή τα κριτήρια αξιολόγησης

Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχθηκαν ότι και εντός Ουάσινγκτον υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες.
Το Κογκρέσο έχει ενημερωθεί και εμφανίζεται προβληματισμένο, ενώ παραμένει άγνωστο:

  • Πώς θα μετρηθεί η πρόοδος της Ευρώπης.
  • Ποιες ικανότητες πρέπει να αναλάβουν οι Ευρωπαίοι.
  • Εάν η προθεσμία αντανακλά επίσημη θέση της κυβέρνησης Τραμπ ή μόνο στελεχών του Πενταγώνου.

Η ευρωπαϊκή ανησυχία: «Ο στόχος είναι μη ρεαλιστικός»

Αρκετοί Ευρωπαίοι διπλωμάτες απέρριψαν ως ανέφικτο το χρονοδιάγραμμα των ΗΠΑ.
Οι λόγοι:

  • Οι παραγωγικές καθυστερήσεις στην αμυντική βιομηχανία (πύραυλοι, drones, πυρομαχικά).
  • Η αργή παράδοση αμερικανικών οπλικών συστημάτων, ακόμη και όταν υπάρχουν παραγγελίες.
  • Η εξάρτηση της Ευρώπης από αμερικανικές υπηρεσίες ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance), που δεν μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν.

Οι δυνατότητες αυτές αποδείχθηκαν ζωτικές στην υποστήριξη της Ουκρανίας και θεωρούνται αδύνατο να καλυφθούν σε λιγότερο από τρία χρόνια.

Το ΝΑΤΟ προσπαθεί να κρατήσει ισορροπίες

Εκπρόσωπος της Συμμαχίας τόνισε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν ήδη αναγνωρίσει την ανάγκη αύξησης των αμυντικών δαπανών και μεταφοράς μέρους του βάρους από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη.
Ωστόσο απέφυγε να σχολιάσει την προθεσμία του 2027, δείχνοντας ότι η υπόθεση προκαλεί εσωτερικές συζητήσεις.

Η Ευρώπη στοχεύει στο 2030 – αλλά λείπουν κρίσιμες δυνατότητες

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές χώρες αύξησαν σημαντικά τις αμυντικές επενδύσεις και δεσμεύτηκαν να οικοδομήσουν μια δύναμη ικανή να υπερασπιστεί την ήπειρο μέχρι το 2030.

Όμως η απόσταση παραμένει μεγάλη.

Λείπουν:

  • σύγχρονα συστήματα αεράμυνας,
  • drones υψηλής τεχνολογίας,
  • κυβερνοάμυνα,
  • γραμμές παραγωγής πυρομαχικών με επάρκεια,
  • κρίσιμες δυνατότητες διοίκησης–ελέγχου.

Αναλυτές θεωρούν τον στόχο «εξαιρετικά φιλόδοξο».

Η αστάθεια της αμερικανικής στάσης απέναντι στο ΝΑΤΟ

Το πλαίσιο περιπλέκεται από την ασταθή, πολλές φορές αντιφατική, στάση της κυβέρνησης Τραμπ:

  • Στην προεκλογική εκστρατεία 2024, ο Τραμπ είχε προειδοποιήσει ότι θα «ενθάρρυνε» τη Ρωσία να επιτεθεί σε κράτη-μέλη που δεν πληρώνουν το «δίκαιο μερίδιό» τους.
  • Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ όμως επαίνεσε τους Ευρωπαίους για την υιοθέτηση του αμερικανικού στόχου αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ.
  • Παράλληλα, έχει κινηθεί μεταξύ σκληρής γραμμής κατά της Ρωσίας και διάθεσης για διαπραγματεύσεις σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία — συχνά χωρίς ευρωπαϊκή συμμετοχή.

Το μήνυμα Λαντάου: «Η δική μας κυβέρνηση το εννοεί»

Στη συνάντηση των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Κρίστοφερ Λαντάου ήταν κατηγορηματικός:
«Είναι προφανές πως οι σύμμαχοι πρέπει να αναλάβουν την άμυνα της Ευρώπης. Διαδοχικές κυβερνήσεις το έλεγαν, αλλά η δική μας το εννοεί».

Το μήνυμα αυτό επιβεβαιώνει ότι η Ουάσινγκτον πιέζει για ριζική αναδιάρθρωση της αμυντικής ισορροπίας στον Ατλαντικό.

Διαβάστε ακόμη: