Από τις φονικές πυρκαγιές στην Ισπανία και τα μπλακ άουτ στην Ιταλία μέχρι τα κλειστά σχολεία στη Γαλλία, οι ακραίοι καύσωνες που είναι πλέον η νέα μας κανονικότητα, όπως προειδοποιούσε προ ημερών ο γ.γ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, έχουν προκαλέσει «κόκκινο συναγερμό» στην Ευρώπη που μετράει ήδη δεκάδες νεκρούς.

Καθώς οι υγειονομικοί αξιωματούχοι εκδίδουν επείγουσες προειδοποιήσεις και οι κυβερνήσεις σπεύδουν να ανταποκριθούν, το καυτό ξεκίνημα του Ιουλίου φέτος εγείρει νέο συναγερμό για την επιταχυνόμενη επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη Γηραιά Ηπειρο.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η Ευρώπη θερμαίνεται δύο φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο από τη δεκαετία του 1980, με τους ολοένα και πιο συχνούς πλέον καύσωνες να έχουν αντίκτυπο όχι μόνο στη ζωή των ανθρώπων, αλλά και στο σύνολο της οικονομίας, όπως δείχνουν τα στοιχεία των τελευταίων ετών.

Τα υπερφορτωμένα νοσοκομεία, οι χαμένες ώρες εργασίας, αλλά και η αλλαγή στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη, με τους επισκέπτες να αποφεύγουν πλέον τον καυτό ευρωπαϊκό Νότο εν μέσω θέρους, καλούν επιτακτικά τις χώρες να προσαρμοστούν στο νέο κλιματικό μοντέλο.

Η Ιταλία απαγόρευσε προ ημερών την εργασία σε εξωτερικούς χώρους τις μεσημβρινές ώρες. Στην Ισπανία οι Αρχές ερευνούν τον θάνατο μιας εργαζόμενης στην καθαριότητα που κατέρρευσε αυτή την εβδομάδα σε συνθήκες αφόρητης ζέστης. Και στη Γαλλία τα σχολεία έβαλαν λουκέτο, ενώ ακόμη και η κορυφή του Πύργου του Αϊφελ έκλεισε προσωρινά λόγω ζέστης.

Καθώς η Ευρώπη θέτει τους πολίτες της σε εγρήγορση για θερμοκρασίες-ρεκόρ, η νέα κλιματική πραγματικότητα γεννάει μεταξύ άλλων ένα επιτακτικό ερώτημα: πόση ζέστη σημαίνει πολλή ζέστη για να εργαστεί κανείς;

Η γαλλική κυβέρνηση εξέδωσε οδηγία προς τις επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων, με τους αξιωματούχους να προειδοποιούν ότι η εργασία σε ακραία ζέστη «μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θανατηφόρων ατυχημάτων». Οι άνθρωποι που εργάζονται στις κατασκευές, στη γεωργία και σε άλλες υπαίθριες δραστηριότητες έχουν πλέον δικαίωμα να απαιτούν λιγότερες ώρες εργασίας και εξοπλισμό προστασίας.

Σε μια ήπειρο όμως όπου ο κλιματισμός είναι περισσότερο εξαίρεση παρά κανόνας, οι προκλήσεις είναι τεράστιες και συνοδεύονται από οικονομικό κόστος. Οι χώρες της Ε.Ε. υστερούν στην προετοιμασία των συστημάτων υγείας τους και στην πρόληψη της έκθεσης στη ζέστη μέσω καλύτερου αστικού σχεδιασμού, σύμφωνα με τους αξιωματούχους του ΠΟΥ. Τις τελευταίες ημέρες πολλές εταιρείες ανέφεραν μείωση των δραστηριοτήτων τους, καθώς οι καταναλωτές και οι τουρίστες έμειναν έξω από τα καταστήματα χωρίς κλιματισμό, ενώ το επιβαρυμένο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας παρουσίασε συχνές βλάβες σταματώντας ακόμη και τα δρομολόγια των τρένων, όπως μέρος του σιδηροδρομικού δικτύου Deutsche Bahn της Γερμανίας.

«Είναι σαφές ότι το κλίμα αλλάζει. Οι νόμοι μας πρέπει να συμβαδίζουν αν θέλουμε να αποφύγουμε αμέτρητους ακόμη θανάτους που θα μπορούσαν να αποφευχθούν κάθε καλοκαίρι», προειδοποίησε η Εστερ Λιντς, γενική γραμματέας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων. Τα μέλη της κάλεσαν τις Βρυξέλλες να αυστηροποιήσουν τα εργασιακά πρότυπα της Ε.Ε. μετά τον θάνατο της 51χρονης Ισπανίδας που εργαζόταν ως οδοκαθαρίστρια. Κατέληξε καθώς σκούπιζε ένα δρόμο δίπλα στον Καθεδρικό Ναό της Βαρκελώνης, με το θερμόμετρο να αγγίζει τους 40 βαθμούς Κελσίου.

Στην Ιταλία τα συνδικάτα επισήμαναν τους κινδύνους της εργασίας σε εξωτερικούς χώρους υπό αποπνικτική ζέστη, μετά τον θάνατο ενός οικοδόμου κοντά στην Μπολόνια. Οι συλλέκτες απορριμμάτων, ακόμη και οι υπαίθριοι καλλιτέχνες της Ευρώπης αντιμετωπίζουν το κύμα καύσωνα, ενώ οι αγρότες προειδοποίησαν για τον αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών και μετέφεραν πολλές εργασίες τους το βράδυ.

Οι θάνατοι από ατυχήματα που σχετίζονται με τη ζέστη στον χώρο εργασίας έχουν αυξηθεί στην Ευρώπη κατά 42% από το 2000, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας. Οι υψηλές θερμοκρασίες βλάπτουν επίσης τις επιχειρήσεις. Η βρετανική αλυσίδα αρτοποιείων Greggs ανέφερε ότι οι πωλήσεις της μειώθηκαν τον Ιούνιο, «καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες επηρέασαν το Ηνωμένο Βασίλειο αυξάνοντας τη ζήτηση για κρύα ποτά, αλλά μειώνοντας τη συνολική επισκεψιμότητα».

Στο εμπορικό κέντρο Westfield Les Halles, το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στο Παρίσι, η ηλεκτροδότηση διακόπηκε απότομα το απόγευμα της Τρίτης λόγω της υπερφόρτωσης του δικτύου, βυθίζοντας τα καταστήματα στο σκοτάδι για αρκετές ώρες και διακόπτοντας τον κλιματισμό για το ένα τρίτο των κινηματογράφων στο συγκρότημα. Ακολούθησαν κινηματογραφικές σκηνές βγαλμένες από ένα δυστοπικό μέλλον. Οι θεατές περίμεναν στην ουρά για επιστροφές χρημάτων, ενώ οι πωλητές στα καταστήματα προσπαθούσαν να βοηθήσουν τους πελάτες να ψωνίσουν υπό το φως… κινητών τηλεφώνων. Η ουρά για μια εσωτερική πισίνα στο εμπορικό κέντρο ξεπερνούσε το ένα τετράγωνο…

Καθώς τα κύματα καύσωνα γίνονται πιο έντονα, η παραγωγικότητα θα πληγεί επίσης, λένε οι οικονομολόγοι.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας, η θερμική καταπόνηση πλήττει ήδη την παραγωγικότητα και θα μειώσει τις πιθανές ώρες εργασίας σε όλο τον κόσμο κατά 2,2% έως το 2030, κάτι που ισοδυναμεί με την περικοπή 80 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης.

Τα κύματα καύσωνα που παρατηρούνται στην Ευρώπη αυτό το διάστημα αναμένεται να επιβραδύνουν την ανάπτυξη στην περιοχή κατά 0,5% φέτος, ενώ υπερδιπλάσιος θα είναι ο αντίκτυπος για τις χώρες του Νότου. Ειδικότερα, για την ελληνική οικονομία οι απώλειες λόγω του καύσωνα που πλήττει τη χώρα τις τελευταίες εβδομάδες μπορεί να διαμορφωθούν στο 1,1% του ΑΕΠ ή περίπου 2,6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με έρευνα της Allianz Research, τη στιγμή που ακόμη δεν έχουμε φθάσει ούτε στα μέσα του καλοκαιριού. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικό καθώς «αφαιρεί» ουσιαστικά περίπου τη μισή ανάπτυξη που εκτιμούν κυβέρνηση, Τράπεζα της Ελλάδος και Κομισιόν ότι θα καταγράψει η Ελλάδα φέτος (2,3%).

Οι ακραίες θερμοκρασίες που σαρώνουν την Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη καθώς και τις ΗΠΑ οδηγούν τις θερμοκρασίες πολύ πάνω από τα εποχικά πρότυπα και σε πολλές περιπτώσεις σε επίπεδα-ρεκόρ, υπογραμμίζοντας τον φυσικό κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής και αμφισβητώντας την οικονομική ανθεκτικότητα στις ακραίες θερμοκρασίες, επισημαίνει ο οίκος. Οσον αφορά τις ευρωπαϊκές χώρες, οι εκτιμώμενες απώλειες του ΑΕΠ για το τρέχον κύμα καύσωνα κυμαίνονται από 0,1% για τη Γερμανία και 0,3% για τη Γαλλία έως και 1,2% για την Ιταλία και 1,4% για την Ισπανία.

Για τις ΗΠΑ τοποθετούνται στο 0,6% και για την Κίνα στο 1%, ενώ για την παγκόσμια οικονομία εκτιμώνται στο 0,6%. Ουσιαστικά, όπως τονίζει η Allianz, μία ημέρα ακραίας ζέστης –πάνω από 32 βαθμούς Κελσίου δηλαδή– ισοδυναμεί με μισή ημέρα απεργιών για τις οικονομίες.

Στο τέλος Ιουλίου ένας εκτεταμένος και επίμονος θερμικός θόλος αναμένεται να καλύψει τη Δυτική και την Κεντρική Ευρώπη καθώς και τις ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες, και άρα και τo κόστoς για τις οικονομίες, αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω. «Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση των ακραίων θερμών καιρικών φαινομένων, καθιστώντας τους καύσωνες, τις ξηρασίες και τις πυρκαγιές τη νέα κανονικότητα, με εκτεταμένες οικονομικές συνέπειες», όπως συνοψίζει η Allianz.

Σύμφωνα με έρευνες, η ικανότητα εκτέλεσης σωματικής εργασίας μειώνεται κατά περίπου 40% όταν οι θερμοκρασίες φθάνουν στους 32 βαθμούς, ενώ όταν οι θερμοκρασίες εκτοξεύονται στους 38 βαθμούς η μείωση της παραγωγικότητας είναι ακόμη πιο δραματική, στο 60%.

Οι απώλειες λόγω καύσωνα μπορούν πάντως να μετριαστούν βραχυπρόθεσμα με μια σειρά από μέτρα προειδοποίησης και πρόληψης, επισημαίνουν οι ειδικοί. Αυτά πρέπει να συμπληρωθούν από μακροπρόθεσμα μέτρα διαρθρωτικής προσαρμογής για την κλιματική θωράκιση των πόλεων και τρόπους προσαρμογής των χώρων εργασίας σε ένα αυξημένο θερμικό φορτίο.

Διαβάστε ακόμη: