Ο Τερούμι Τανάκα σήμερα είναι 92 ετών. Τη μέρα που οι Αμερικάνοι έριξαν στο Ναγκασάκι την ατομική βόμβα, ήταν… εκεί. Έζησε όλη τη φρίκη και σήμερα Τρίτη (10/12) την ώρα που ανέβηκε στο βήμα για να παραλάβει το Νόμπελ Ειρήνης για λογαριασμό του κινήματος Nihon Hidankyo, στάθηκε μπροστά στο κοινό και αφηγήθηκε μέρος των όσων έζησε και όσων είδε: Από τα ερείπια της πόλης μέχρι τα απανθρακωμένα πτώματα.

Το βραβείο απονεμήθηκε στο Nihon Hidankyo, ένα κίνημα Ιαπώνων επιζώντων από ατομικούς βομβαρδισμούς που έχουν εργαστεί για σχεδόν 70 χρόνια σε επίπεδο ακτιβισμού κατά τη χρήση πυρηνικών όπλων. Η παραγωγή καταστροφικών όπλων τέτοιου τύπου έχουν αυξηθεί εκθετικά σε ισχύ και αριθμό από τότε που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη και μοναδική φορά σε πόλεμο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα, το 1945.

Οι βομβαρδισμοί ώθησαν την Ιαπωνία να παραδοθεί στους Συμμάχους και σκότωσαν περίπου 210.000 ανθρώπους μέχρι το τέλος του 1945, αλλά ο πλήρης αριθμός των νεκρών από την ραδιενέργεια και τις επιπτώσεις της είναι σίγουρα πολλαπλάσιος.

Καθώς οι επιζώντες φτάνουν στο τέλος της ζωής τους, μιας και έχουν περάσει 80 χρόνια, παλεύουν ακόμα με τον φόβο των αναμνήσεων, αλλά και με τον φόβο μίας επανάληψης της ιστορίας. Ήταν μια ανησυχία που εξέφρασε ο 92χρονος Τερούμι Τανάκα, ο οποίος μίλησε στην τελετή στο Δημαρχείο του Όσλο σε ένα κοινό που περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, τη βασιλική οικογένεια της Νορβηγίας.

«Η πυρηνική υπερδύναμη Ρωσία απειλεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στον πόλεμό της εναντίον της Ουκρανίας και ένα μέλος του υπουργικού συμβουλίου του Ισραήλ , εν μέσω των ανελέητων επιθέσεων στη Γάζα, μίλησε ακόμη και για πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων», είπε ο Τανάκα, υπενθυμίζοντας στην πραγματικότητα την επικαιρότητα. «Είμαι απείρως λυπημένος και θυμωμένος που το πυρηνικό ταμπού απειλεί να σπάσει», πρόσθεσε.

Αυτή η ανησυχία δεν είναι μόνο δική του. Μάλιστα, θεωρείται πως αυτή ώθησε τη νορβηγική επιτροπή Νόμπελ να απονείμει το φετινό βραβείο στον ιαπωνικό οργανισμό, αν και είχε τιμήσει κι άλλες ομάδες για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων στο παρελθόν.

Ο Γιόργκεν Βάτνε Φράιντνες, πρόεδρος της επιτροπής, είπε κατά την παρουσίαση των βραβευθέντων ότι ήταν σημαντικό να διδαχθούμε από την μαρτυρία ενός ανθρώπου που έζησε την απόλυτη καταστροφή, τη στιγμή που στις μέρες μας αυξάνονται οι πυρηνικοί κίνδυνοι.

«Καμία από τις εννέα χώρες που διαθέτουν πυρηνικά όπλα (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ινδία, Πακιστάν, Ισραήλ και Βόρεια Κορέα) δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για τον πυρηνικό αφοπλισμό και τον έλεγχο των όπλων προς το παρόν», είπε. «Αντίθετα, εκσυγχρονίζουν και χτίζουν τα πυρηνικά τους οπλοστάσια».

Επίσης ο Φράιντνερ δήλωσε: «Η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ καλεί τα πέντε κράτη που διαθέτουν πυρηνικά όπλα και που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων να λάβουν σοβαρά υπόψη τις υποχρεώσεις τους.

«Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός μας μπορεί να επιβιώσει σε μια παγκόσμια τάξη στην οποία η παγκόσμια ασφάλεια εξαρτάται από τα πυρηνικά όπλα. Ο κόσμος δεν προορίζεται να είναι μια φυλακή στην οποία περιμένουμε τον συλλογικό αφανισμό».

Οι μαρτυρίες και το μαρτύριο του Τανάκα

Στην ομιλία του Τανάκα που είχε προηγηθεί, ο ηλικιωμένος Ιάπωνας περιέγραψε την επίθεση στο Ναγκασάκι στις 9 Αυγούστου 1945, τρεις ημέρες μετά την ρίψη της πρώτης βόμβας στη Χιροσίμα.

Θυμήθηκε τον βόμβο ενός βομβαρδιστικού αεροσκάφους που ακολουθήθηκε από ένα «έντονο, λευκό φως» και στη συνέχεια ένα έντονο ωστικό κύμα. Τρεις μέρες αργότερα, αυτός και η μητέρα του αναζήτησαν αγαπημένα πρόσωπα.

«Πολλοί άνθρωποι που τραυματίστηκαν σοβαρά ή κάηκαν, αλλά ήταν ακόμα ζωντανοί, έμειναν χωρίς επίβλεψη, χωρίς καμία απολύτως βοήθεια. Έμεινα σχεδόν χωρίς συναίσθημα, κλείνοντας με κάποιο τρόπο την αίσθηση της ανθρωπιάς μου και απλά κατευθύνθηκα με προσήλωση προς τον προορισμό μου», είπε.

Βρήκε το απανθρακωμένο σώμα μιας θείας, το σώμα του εγγονού της, τον παππού του στα πρόθυρα του θανάτου με σοβαρά εγκαύματα και μια άλλη θεία που είχε καεί σοβαρά και πέθανε λίγο πριν φτάσει. Συνολικά, σκοτώθηκαν πέντε μέλη της οικογένειας του.

Περιέγραψε τις προσπάθειες των επιζώντων να χρησιμοποιήσουν τις εμπειρίες τους για να προσπαθήσουν να καταργηθούν τα πυρηνικά όπλα για χάρη της ανθρωπότητας και να προσπαθήσουν να λάβουν «αποζημίωση από το ιαπωνικό κράτος, που ξεκίνησε τον πόλεμο».

«Ελπίζω ότι η πεποίθηση ότι τα πυρηνικά όπλα δεν μπορούν – και δεν πρέπει – να συνυπάρξουν με την ανθρωπότητα θα εδραιωθεί στους πολίτες των κρατών που διαθέτουν πυρηνικά όπλα και στους συμμάχους τους και ότι αυτό θα γίνει δύναμη αλλαγής στις πυρηνικές πολιτικές των κυβερνήσεών τους», κατέληξε.