Γράφει ο Νίκος Μπάρδης, πρώην Διευθ. VEOLIA, πρώην Διευθ. Συμβούλου ΕΥΔΑΠ
Λακωνικές και στεγνές, οι ανακοινώσεις βγαίνουν η μια πίσω από την άλλη, όπως και οι αναχωρήσεις.
Σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια, από τον Ιανουάριο του 2017, όταν ο Πρόεδρος Barack Obama αποφάσισε να απελάσει 35 Ρώσους διπλωμάτες, με την κατηγορία τις ανάμειξης τους στις εσωτερικές υποθέσεις των ΗΠΑ, που έφεραν τον Donald Trump στην εξουσία, πάνω από 309 επίσημοι εκπρόσωποι της Ρωσίας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη και την Βόρειο Αμερική, αν υπολογίσουμε σε αυτούς, τους 63 Ρώσους διπλωμάτες που ετοιμάζονται να φύγουν από την Τσεχία. Η τελευταία απέλαση έγινε από την Ρουμανία.
Την Δευτέρα 26 Απριλίου, το Βουκουρέστι ανακοίνωσε την αναχώρηση του Βοηθού Στρατιωτικού Ακολούθου της Ρώσικης Πρεσβείας, Alexeï Grichaïev, χαρακτηρίζοντας τον «ανεπιθύμητο (persona non grata), λόγω των πράξεων του, αντίθετες με την Σύμβαση της Βιέννης, η οποία ρυθμίζει τις διπλωματικές σχέσεις».
Μια απόφαση που πάρθηκε σε ένδειξη αλληλεγγύης προς την Τσεχία, σε ανοικτή διπλωματική αντιπαράθεση με την Ρωσία, από τις 17 Απριλίου, όταν ο Τσέχος Πρωθυπουργός Andrej Babis δήλωσε ότι έχει στα χέρια του «αναμφισβήτητες αποδείξεις» της ανάμειξης της Ρωσίας στην έκρηξη μιας αποθήκης πυρομαχικών, η οποία προκάλεσε, το 2014, τον θάνατο δυο ανθρώπων. Ο Babis, ως αντίποινα, είχε τότε απελάσει 18 Ρώσους διπλωμάτες από την χώρα.
Η παρουσία στον χώρο της έκρηξης, σύμφωνα με την Πράγα, δυο Ρώσων κατασκόπων με τα ψευδώνυμα «Rouslan Bachirov» και «Alexandre Petrov», τα ίδια που χρησιμοποιήθηκαν το 2018 στο Salisbury της Αγγλίας, στη απόπειρα δηλητηριασμού του πρώην διπλού πράκτορα Sergueï Skripal, προκάλεσαν κάποιες επιδερμικές αντιδράσεις στην ΕΕ.
Η Σλοβακία και οι τρεις χώρες της Βαλτικής, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, απέλασαν επτά Ρώσους διπλωμάτες και ενθαρρύνουν τα αλλά κράτη μέλη, να κάνουν το ίδιο.
Πράγματι, το 2018 ήταν μια σημαδιακή χρονιά για τις σχέσεις της Ρωσίας με την Δύση. Για πρώτη φορά, η υπόθεση Skripal προξένησε μια συντονισμένη αντίδραση 26 χωρών, οι οποίες απέλασαν 144 Ρώσους διπλωμάτες: 60 οι ΗΠΑ, 23 το Ηνωμένο Βασίλειο, 13 η Ουκρανία, από 4 έκαστος η Γαλλία, ο Καναδάς, η Γερμανία και η Πολωνία, από 3 έκαστος η Τσεχία, η Μολδαβία και η Λιθουανία, από 2 έκαστος η Αυστραλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Δανία, η Ολλανδία και η Αλβανία και τέλος, από 1 έκαστος το Βέλγιο, η Εσθονία, η Λετονία, η Φινλανδία, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Ισλανδία, η Ρουμανία, η Κροατία, η Βόρειος Μακεδονία και η Ουγγαρία.
«Έξι άλλες χώρες-μέλη κάλεσαν τους Πρέσβεις τους στην Ρωσία, για ενημέρωση» υπενθύμισε ο Peter Stano, εκπρόσωπος τύπου της Κομισιόν, για τις εξωτερικές υποθέσεις της ΕΕ.
Το ΝΑΤΟ, επίσης, αφαίρεσε τα διαπιστευτήρια σε 7 μέλη της Ρωσικής αντιπροσωπίας, ενώ απέρριψε τις αιτήσεις για τρία επι πλέον διαπιστευτήρια.
Αλλά η κατάσταση χειροτέρεψε περισσότερο. Ακόμα και η Ελλάδα, που διατηρεί διαχρονικά άριστες σχέσεις με την Ρωσία (γι’αυτό και δεν είχε συμμετάσχει στην κίνηση των άλλων κρατών το 2018), απέλασε τελικά, τρεις μήνες μετά, δυο Ρώσους διπλωμάτες και απαγόρευσε την είσοδο στην χώρα, δυο επιπλέον Ρώσων εκπροσώπων.
Η αιτία ήταν ότι προσπαθούσαν να σαμποτάρουν την συμφωνία του Ιουνίου 2018 μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων, για την αποδοχή του ονόματος ως «Βόρειας Μακεδονίας».
«Το Salisbury ήταν σημαδιακό» λέει ο Bruno Tertrais, Διευθυντής του Γαλλικού Ιδρύματος Στρατηγικών ερευνών. «Από τότε η αντιμετώπιση της Ρωσίας, έγινε αυστηρότερη, από αυτήν της Κίνας. Ακόμα και αν οι κινήσεις των Κινέζων στον τομέα της κατασκοπείας είναι σημαντικές, τουλάχιστον αποφεύγουν να αναμιγνύονται και να επηρεάσουν, την εσωτερική πολιτική των Ευρωπαϊκών χώρων».
Δεν απομένουν εκτός, παρά μόλις δυο χώρες της ΕΕ, η Πορτογαλία και η Κύπρος, που δεν συμμετέχουν σε αυτές τις κυρώσεις.
Μία-μία, οι Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, εκδίδουν εισιτήρια επιστροφής στις Ρώσους διπλωμάτες.
Τον Δεκέμβριο του 2019, το Βερολίνο διώχνει δύο διπλωμάτες «άμεσα και με σύντομες διαδικασίες», αφού πρώτα κατηγόρησε την Μόσχα για άρνηση συνεργασίας, στην διαλεύκανση του φόνου ενός Γεωργιανού τσετσένικης καταγωγής, για τον οποίο υποψιάζονταν ένα Ρώσο.
Τον Αύγουστο του 2029, ήταν η σειρά της Βιέννης να απελάσει ένα Ρώσο διπλωμάτη, για βιομηχανική κατασκοπεία. Με την ίδια αφορμή, την ίδια περίοδο, το Άμστερνταμ διώχνει άλλους δύο. Και μόνο η Βουλγαρία έχει απελάσει οκτώ Ρώσους διπλωμάτες, από το 2019.
Κάθε μέρα που περνά, η λίστα μεγαλώνει. Πιο πρόσφατα, η Πολωνία, η Σουηδία, η Βουλγαρία και η Νορβηγία, επέσπευσαν την αποχώρηση των Ρώσων εκπροσώπων, ενώ ο Joe Biden στις 15 Απριλίου, εξαπέστειλε δέκα διπλωμάτες, για μια σειρά πράξεων της Μόσχας, όπως η κυβερνοεπίθεση (cyber attack), καθώς και η ανάμειξη στις εκλογές του 2020. «Οι απελάσεις δεν είναι παρά μια αντίδραση, στις εχθρικές και επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας» δήλωσε στην εφημερίδα Le Monde, ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Marcin Przydacz. «Είναι η ώρα να πάρουμε κοινές αποφάσεις, να συντονίσουμε και να σιγουρέψουμε την ασφάλεια μας, εμποδίζοντας να μένουν ατιμώρητες οι επιθέσεις των Ρωσικών Υπηρεσιών».
«Οι Ρωσικές Πρεσβείες έχουν υιοθετήσει τις πρακτικές της Σοβιετικής Ένωσης» διαπιστώνει ο François Heisbourg, Σύμβουλος στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών IISS (International Institute for Strategic Studies ) στο Λονδίνο. «Η καινοτομία είναι, ότι δεν περιορίζονται στην κλασική κατασκοπεία, αλλά επεκτείνονται σε αποστολές τύπου Spersnaz (Ρωσικές Δυνάμεις Ειδικών Αποστολών – κυρίως κυβερνοεπιθέσεων), πράγμα πολύ επικίνδυνο σε εποχή ειρήνης». «Η ένταξη στο παιχνίδι, ερευνητικών πλατφορμών όπως η Bellingcat» συνεχίζει ο ειδικός «ξεσκεπάζει τους Ρώσους κατασκόπους, από το (μέχρι τώρα) αόρατο κάλυμμα τους, υποχρεώνοντας τους, σε αναγκαστική διαπραγμάτευση».
Η Ρωσία φυσικά, δεν παρακολουθεί το γαϊτανάκι απελάσεων των διπλωματών της, με σταυρωμένα χέρια. Πρόσφατα απάντησε στην απέλαση δυο Ρώσων από την Ιταλία, για αγορά αρχείων του ΝΑΤΟ, διώχνοντας στις 26 Απριλίου, έναν Ιταλό διπλωμάτη από την Μόσχα.
Μ’αυτά και μ’αυτά, φθάσαμε στον εντυπωσιακό αριθμό των 600 απελάσεων διπλωματών, μεταξύ της Δύσης προς την Ρωσία και τανάπαλιν.
Σε σύγκριση με την εικοσαετή περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, ο αριθμός είναι μεγαλύτερος. Το 1971, το Ηνωμένο Βασίλειο είχε απελάσει 105 Σοβιετικούς διπλωμάτες, αριθμός που φαινόταν τεράστιος, μέχρι πρόσφατα.
Ο François Mitterand, έδιωξε από την Γαλλία το 1983, 47 Σοβιετικούς λειτουργούς και υπαλλήλους, στο πλαίσιο της περίφημης υπόθεσης κατασκοπείας «Farewell».
Τρία χρόνια αργότερα, οι ΗΠΑ του Προέδρου Ronald Reagan, παρά την glasnost του φίλου του Michaïl Gorbatchev, απέλασαν 80 Ρώσους διπλωμάτες, τόσο από την Πρεσβεΐα στην Ουάσινγκτον, όσο και από τα Ηνωμένα Έθνη στην Νέα Υόρκη.
Τον χορό των απελάσεων έκλεισε η Νορβηγία τον Οκτώβριο του 1991, μόλις δυο μήνες πριν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, με την εκδίωξη οκτώ Σοβιετικών διπλωματών.
Συνολικά, το άθροισμα απελάσεων στα είκοσι έτη Ψυχρού Πολέμου, ανέρχεται σε 305.
Δηλαδή λιγότερες από αυτές των τεσσάρων τελευταίων ετών. Ο ξέφρενος αυτός «Χορός» δεν φαίνεται να σταματά, τουλάχιστον όσο παίζεται η διπλωματική κακόφωνη «Μουσική» στον Πλανήτη.
