Η πανδημία, που βρίσκεται σε εξέλιξη για πάνω από έναν χρόνο, πλήττει όλους τους κλάδους της οικονομίας, ωστόσο οι επιπτώσεις της είναι ιδιαίτερα έντονες στον τουρισμό. Τα μέτρα που έχουν λάβει οι κυβερνήσεις, στην Ελλάδα και παγκόσμια, για την προστασία της δημόσιας υγείας, έχουν και θα εξακολουθήσουν να έχουν τεράστιο αρνητικό αντίκτυπο σε χιλιάδες επιχειρήσεις, επηρεάζοντας πολλαπλάσιες θέσεις εργασίας. Με δεδομένο ότι ο τουρισμός αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα εξωστρέφειας και ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία, είναι σήμερα κάτι παραπάνω από απαραίτητο να υπάρξουν γενναία μέτρα στήριξης του κλάδου και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτόν.
Το νέο πρόγραμμα που ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση, για την κάλυψη κεφαλαίου κίνησης των τουριστικών μονάδων, είναι μια θετική κίνηση σε αυτή την κατεύθυνση, σε συνδυασμό και με τα γενικότερα μέτρα που λαμβάνονται για την ενίσχυση της ρευστότητας σε πληττόμενες επιχειρήσεις. Ωστόσο, είναι εξίσου απαραίτητο να δοθεί έμφαση στο σχεδιασμό προγραμμάτων, με στόχο την υποστήριξη επενδυτικών σχεδίων και τη διαμόρφωση συνθηκών για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της προστιθέμενης αξίας του ελληνικού τουρισμού την επόμενη μέρα.
Ενίσχυση των επενδύσεων
Σημείο αναφοράς στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να αποτελέσει η ενίσχυση επενδύσεων που συμβάλλουν στην άμβλυνση της εποχικότητας του τουρισμού και στην προσέλκυση επισκεπτών 365 μέρες τον χρόνο. Ειδικότερα, υπάρχει ανάγκη για εξειδικευμένες δράσεις στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, οι οποίες θα στοχεύουν στην ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού, την ενίσχυση ώριμων θεματικών τουριστικών προϊόντων, αλλά και την ενθάρρυνση νέων επαγγελματικών δραστηριοτήτων στον θεματικό τουρισμό. Μέσω αυτών των δράσεων θα πρέπει να επιδοτούνται επενδυτικές δαπάνες για την προώθηση νέων ειδικών μορφών εναλλακτικού τουρισμού, αλλά και την ανάδειξη νέων ανερχόμενων προορισμών, με έμφαση σε τομείς όπως ο θαλάσσιος, ο συνεδριακός και ο αθλητικός τουρισμός, ο αγροτουρισμός κ.λ.π.
Ενδεικτικό της ανάγκης που υπάρχει σήμερα για τέτοιες δράσεις είναι το γεγονός ότι το τελευταίο πρόγραμμα για την ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων τουριστικών επιχειρήσεων μέσω του ΕΣΠΑ προκηρύχθηκε το 2017, δηλαδή πριν από τέσσερα χρόνια. Παρά τη θετική ανταπόκριση από την πλευρά της αγοράς, με την κατάθεση 7.300 επενδυτικών σχεδίων, συνολικού ύψους 2,3 δισ. ευρώ, δεν έχει υπάρξει από τότε κανένα άλλο πρόγραμμα σχετικό με τον τουρισμό. Παράλληλα, όμως, δεν έχει ληφθεί και μέριμνα, ώστε οι επενδυτές που εντάχθηκαν στη συγκεκριμένη δράση να μπορέσουν να προσαρμόσουν τα επενδυτικά τους σχέδια στις νέες συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία και να μην κινδυνεύσει η υλοποίησή τους.
Σε πολλές περιπτώσεις, η τροποποίηση αυτή είναι άκρως απαραίτητη, προκειμένου τα ενταγμένα σχέδια να παραμείνουν βιώσιμα και να μη χαθούν νέες ευκαιρίες. Για παράδειγμα, στη μετά την πανδημία εποχή, κυρίαρχη τάση είναι η ανάπτυξη δραστηριοτήτων σε ανοιχτό χώρο, με αποτέλεσμα, αντί για συμβατικές επενδύσεις ίδρυσης καταλυμάτων, να πρέπει να ανακατευθυνθούν πόροι σε επενδύσεις π.χ. για την αγορά σκαφών, για υποδομές θαλάσσιου τουρισμού, αγροτουρισμού κ.ά.
Ένα πρώτο απαραίτητο βήμα, επομένως, από την πλευρά της κυβέρνησης πρέπει να είναι η χορήγηση της δυνατότητας στις ενταγμένες επιχειρήσεις, να τροποποιήσουν τα σχέδιά τους και να ιδρύσουν τουριστικά καταλύματα στο πλαίσιο άλλων μορφών εναλλακτικού τουρισμού.
Το πρώτο βήμα
Επιπλέον, θα απαιτηθεί ο σχεδιασμός μιας νέας δράσης, μεγάλου προϋπολογισμού, η οποία θα στοχεύει σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Πρώτος στόχος πρέπει να είναι η ανάπτυξη θεματικών προϊόντων και υπηρεσιών, με επιπλέον κίνητρα για την επιχειρηματικότητα και επιδότηση για την αγορά απαιτούμενου εξοπλισμού: π.χ. τουριστικά σκάφη και λεωφορεία, ορειβατικός εξοπλισμός, εξοπλισμός ποδηλασίας κ.ά. Παράλληλα, θα πρέπει να υποστηριχθούν σχέδια για την ενίσχυση της διαδικτυακής προβολής των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων, με τη χρήση νέων τεχνολογιών, ώστε να μπορέσει να δημιουργηθεί ζήτηση για το προϊόν της χώρας σε όλη τη διάρκεια του έτους. Τέλος, πρέπει να υπάρξουν εξειδικευμένες δράσεις για τη διασύνδεση του τουρισμού με την αγροτική παραγωγή ή και άλλες τοπικές παραγωγικές μονάδες του εκάστοτε προορισμού, μέσω π.χ. της ίδρυσης τουριστικών επισκέψιμων αγροκτημάτων, της αναβάθμισης υφιστάμενων μονάδων με δραστηριότητες σχετικές με τον αγροδιατροφικό τομέα, αλλά και συνεργασιών μεταξύ παραγωγικών μονάδων και τουριστικών επιχειρήσεων.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα, το οποίο θα υποστηρίζει την ίδρυση και την αναβάθμιση τουριστικών επιχειρήσεων, με έμφαση στον εναλλακτικό τουρισμό, θα αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα μέτρα ενίσχυση των επιχειρήσεων του τουριστικού τομέα. Είναι, δε, βέβαιο ότι οι πόροι που θα διατεθούν θα πιάσουν τόπο, συμβάλλοντας ευθέως στην ανταγωνιστικότητα, την εξωστρέφεια και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
