Ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα της καθημερινότητας πολιτών και μηχανικών επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο: οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) γίνονται εκ νέου μήλον της Έριδος ανάμεσα στην κυβέρνηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με αφορμή αυτή τη φορά το σχέδιο μεταφοράς τους στο Κτηματολόγιο.

Το σχέδιο, που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ με ορίζοντα υλοποίησης το 2026, παρουσιάστηκε ως θεσμική τομή που θα ενοποιήσει τον πολεοδομικό χάρτη της χώρας. Ωστόσο, δήμοι, μηχανικοί και επαγγελματικοί φορείς βλέπουν πίσω από την εξαγγελία μια επικίνδυνη ανατροπή της λειτουργίας των πολεοδομιών με αμφίβολο αποτέλεσμα.

Η πρώτη συνάντηση της ΚΕΔΕ με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανέδειξε τη ρήξη: οι δήμοι απειλούν με προσφυγές στη Δικαιοσύνη, ενώ η κυβέρνηση μιλά για «μεταρρύθμιση που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και δεκαετίες».

Η κυβερνητική πρόταση και τα επιχειρήματα

Η κυβέρνηση προβάλλει το σχέδιο ως αναγκαία καινοτομία για τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος εξυπηρέτησης τύπου one stop shop. Ο πολίτης, όπως υποστηρίζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, θα μπορεί με μία αίτηση να ολοκληρώνει όλες τις διαδικασίες — από την οικοδομική άδεια έως τα κτηματολογικά δεδομένα και τις εγκρίσεις.

Στόχος, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι να εξισορροπηθούν οι ανισότητες μεταξύ δήμων, να τρέξουν οι επενδύσεις και να υπάρξει ενιαία εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας σε όλη τη χώρα. Η κωδικοποίηση των νόμων και η κατάργηση αποσπασματικών διατάξεων θεωρείται κρίσιμη προϋπόθεση για να σταματήσουν οι πολλαπλές ερμηνείες που προκαλούν καθυστερήσεις και αμφισβητήσεις.

Οι αντιδράσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Η ΚΕΔΕ αντιδρά έντονα, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο πρόχειρο και ανεδαφικό. Δήμαρχοι επισημαίνουν ότι σχεδόν οι μισοί δήμοι (44%) δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ όχι από αδιαφορία, αλλά λόγω έλλειψης προσλήψεων μηχανικών και ανταγωνιστικών μισθών. «Δεν λύνει τα προβλήματα, απλώς τα μεταφέρει αλλού», σημείωσαν χαρακτηριστικά.

Η κυβέρνηση προσπαθεί να δελεάσει τους υπαλλήλους με επιμίσθιο 500 ευρώ, όμως οι δήμοι απαντούν ότι οι ιδιωτικές εταιρείες έργων προσφέρουν πολλαπλάσιες αμοιβές, καθιστώντας αδύνατη τη στελέχωση. Επιπλέον, υποστηρίζουν πως οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις δεν προέρχονται από τις ΥΔΟΜ, αλλά από το ίδιο το Κτηματολόγιο και τις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, όπου η ΥΔΟΜ διαθέτει 35 εκατομμύρια σελίδες ψηφιοποιημένου αρχείου και σύστημα GIS για ταχεία αναζήτηση στοιχείων. Ο δήμαρχος Γρηγόρης Κωνσταντέλλος προειδοποιεί: «Αν τα υπάρχοντα συστήματα κλείσουν για να τα ξαναστήσει το Κτηματολόγιο από την αρχή, θα μιλάμε για διαδικασία δώρον άδωρον».

Το θεσμικό διακύβευμα και οι φωνές των μηχανικών

Πέρα από τα τεχνικά ζητήματα, η αντιπαράθεση έχει και θεσμικό βάθος. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ήδη αποφανθεί ότι ζητήματα ύψους, όγκου και όρων δόμησης αποτελούν αρμοδιότητα των τοπικών κοινωνιών. Η μεταφορά των ΥΔΟΜ σε κεντρικό φορέα, όπως το Κτηματολόγιο, θεωρείται από πολλούς αντίθετη στη νομολογία και ενδέχεται να οδηγήσει σε νέο κύκλο δικαστικών συγκρούσεων.

Η ΕΜΔΥΔΑΣ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Μηχανικών Δημοσίου) επισημαίνει ότι η μεταρρύθμιση δεν μπορεί να γίνει με εξαγγελίες, αλλά χρειάζεται σοβαρό σχεδιασμό. Ο πρόεδρος Δημήτρης Πετρόπουλος υπενθυμίζει ότι η χώρα έχει μεταφέρει ξανά τις πολεοδομίες σε διάφορους φορείς — ΥΠΕΧΩΔΕ, νομαρχίες, δήμους — χωρίς αποτέλεσμα.

Όπως σημειώνει, το Κτηματολόγιο έχει εντελώς διαφορετική αποστολή και δεν μπορεί να αναλάβει έκδοση αδειών, ελέγχους αυθαιρέτων και πολεοδομικό σχεδιασμό. «Όταν η νομοθεσία είναι προβληματική και οι υπηρεσίες υποστελεχωμένες, η μεταφορά αρμοδιοτήτων δεν λύνει τίποτα», προειδοποιεί.

Παράλληλα, συμβολαιογράφοι και τεχνικοί φορείς εκφράζουν σκεπτικισμό για το κατά πόσο το Κτηματολόγιο, με υποστελέχωση και καθυστερήσεις, μπορεί να διαχειριστεί έναν τόσο σύνθετο μηχανισμό χωρίς να «παγώσουν» οι πολεοδομικές διαδικασίες σε όλη τη χώρα.

Διαβάστε ακόμη: