Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο συνοδεύεται από ένα μεγάλο ερώτημα: πώς και σε ποιο βαθμό θα εφαρμόσει την οικονομική ατζέντα που έχει εξαγγείλει και η οποία έχει προκαλέσει (σχεδόν ταυτόχρονα) ενθουσιασμό σε μεγάλο μέρος αγορών, fund managers και του pro-business κεφαλαίου και προβληματισμό σε σειρά κλάδων και δραστηριοτήτων (όπως η πράσινη ενέργεια) και σε χώρες-εταίρους των ΗΠΑ.
Η οικονομική πολιτική του νέου προέδρου είναι σαφής. Χαρακτηρίζεται από έναν συνδυασμό προστατευτισμού, φοροελαφρύνσεων και υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και έχει ως στόχο να δημιουργήσει νέα δυναμική για την αμερικανική οικονομία, τη Wall Street και τις επιχειρήσεις. Πρόθεση του 47ου Προέδρου των ΗΠΑ αποτελεί η προώθηση της εγχώριας παραγωγής, η ενίσχυση των αμερικανικών επιχειρήσεων και η διατήρηση της ηγεμονικής θέσης των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή. Κομβικό ρόλο σε αυτή την ατζέντα έχουν οι φοροαπαλλαγές και οι ελαφρύνσεις, οι δασμοί, η ενέργεια, οι επενδύσεις σε υποδομές, η απορρύθμιση των αγορών.
Οπως εξηγούν αναλυτές, ενώ ορισμένες πολιτικές ενδέχεται να οδηγήσουν σε άμεση ενίσχυση του αμερικανικού χρηματιστηρίου, της οικονομίας και των επιχειρήσεων, άλλες δημιουργούν αβεβαιότητες για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της οικονομίας των ΗΠΑ. Ο αντίκτυπος των πολιτικών αυτών στις αγορές θα εξαρτηθεί απόλυτα από την αποτελεσματική τους εφαρμογή και τις αντιδράσεις των διεθνών εταίρων. Ο ενθουσιασμός, πάντως, για συγκεκριμένους τομείς, όπως τα κρυπτονομίσματα, είναι ήδη ξέφρενος: ο Τραμπ υποσχέθηκε να απολύσει τον Γκάρι Γκένσλερ, πρόεδρο της SEC, και να διορίσει ρυθμιστές φιλικούς προς τα cryptos προκειμένου να προωθήσει τις ΗΠΑ ως «υπερδύναμη του Bitcoin» και τη δημιουργία Εθνικού Στρατηγικού Αποθέματος, κάτι που οδήγησε σε εκτόξευση της τιμής του. Εξήγγειλε επίσης πως θα επιτρέψει την ευκολότερη εισαγωγή εταιρειών στη Wall Street και γενικότερα θα ενισχύσει το αμερικανικό χρηματιστήριο. Τι, όμως, προτίθεται να κάνει ακριβώς ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ;
Οι έξι άξονες
- Εμπορικός προστατευτισμός και δασμοί: Η οικονομική πολιτική του Τραμπ περιλαμβάνει την επιβολή εκτεταμένων δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα. Ο στόχος είναι η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και η μείωση του εμπορικού ελλείμματος, ιδιαίτερα έναντι χωρών όπως η Κίνα και το Μεξικό. Οι δασμοί θεωρείται ότι σε μέσο όρο θα κυμανθούν από 10% σε 20%, με πολύ υψηλότερους συντελεστές για την Κίνα. Η προσέγγιση αυτή δημιουργεί πιέσεις στις πολυεθνικές επιχειρήσεις που βασίζονται σε παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Ωστόσο, η επιβολή δασμών μπορεί να έχει διπλή επίδραση στο χρηματιστήριο. Από τη μία προστατεύει τις εγχώριες βιομηχανίες οδηγώντας σε άνοδο των μετοχών τους. Από την άλλη αυξάνει το κόστος παραγωγής για πολλές επιχειρήσεις με παρουσία και παραγωγή π.χ. στην Ασία (τεχνολογικές και άλλες) επηρεάζοντας αρνητικά τα κέρδη τους. Ηδη η προοπτική αυτή έχει προκαλέσει ανησυχίες για πιθανές διαταραχές στην παγκόσμια οικονομία και στις αγορές.
- Φορολογικές ελαφρύνσεις: Ο Τραμπ σχεδιάζει περαιτέρω μείωση των εταιρικών φόρων, συνεχίζοντας τη στρατηγική που υιοθέτησε στην πρώτη θητεία του το 2017, αλλά και νέες ελαφρύνσεις, όπως η μείωση του εταιρικού συντελεστή από το 21% στο 15%. Οι φορολογικές ελαφρύνσεις στοχεύουν στην ενίσχυση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων και στην προσέλκυση επενδύσεων. Αυτή η πολιτική μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των κερδών ανά μετοχή, δημιουργώντας ευνοϊκό κλίμα για τη Wall Street. Παράλληλα, οι μειώσεις φόρων για τα φυσικά πρόσωπα, ειδικά για τα μεσαία και ανώτερα εισοδηματικά στρώματα, ενισχύουν την καταναλωτική ζήτηση. Αυτό μπορεί να ωφελήσει τις επιχειρήσεις λιανικής και τους κατασκευαστικούς κλάδους, ενισχύοντας τους σχετικούς τομείς στο χρηματιστήριο. Στη θεωρία οι φοροελαφρύνσεις αποτελούν εξαιρετικό νέο, αλλά οι επιπτώσεις τους ίσως είναι σοβαρές. Σύμφωνα με εκτίμηση του διακομματικού Γραφείου για τον Προϋπολογισμό στο Κογκρέσο, αν οι εξαγγελίες Τραμπ για φοροελαφρύνσεις υλοποιηθούν στο ακέραιο, θα πρόσθεταν 7,75 τρισ. δολάρια στο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ την επόμενη 10ετία.
- Μείωση ρυθμιστικών εμποδίων (deregulation): Ο νέος πρόεδρος έχει υποσχεθεί χαλάρωση των ρυθμιστικών κανονισμών που θεωρούνται εμπόδιο για την επιχειρηματική δραστηριότητα. Η χαλάρωση των κανονισμών αφορά κυρίως κλάδους όπως η ενέργεια, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και η υγειονομική περίθαλψη. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται η ανάπτυξη και μειώνονται τα κόστη λειτουργίας των επιχειρήσεων. Για το χρηματιστήριο, αυτή η πολιτική δημιουργεί θετικές προοπτικές, ιδιαίτερα για τις εταιρείες που επωφελούνται από τη μείωση των κανονιστικών βαρών. Ωστόσο, αναλυτές προειδοποιούν πως η έλλειψη αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου μπορεί να αυξήσει τους επενδυτικούς κινδύνους. Επίσης στόχος της διοίκησης Τραμπ είναι να καταστήσει ευκολότερες τις εισαγωγές εταιρειών στη Wall Street και να αναθερμάνει τα IPO’s που το 2023 βρέθηκαν στο ναδίρ. Ηδη εκτιμάται κύμα νέων εισαγωγών από εταιρείες ενέργειας, ασφαλιστικές, χρηματοοικονομικές, τεχνητής νοημοσύνης και κρυπτονομισμάτων. Υπό το πρίσμα αυτό, πρόσφατη εκτίμηση της Credit Suisse υπολογίζει άνοδο του S&P 500 κοντά στο 15% για το 2025 στο βασικό σενάριο του οίκου.
- Επενδύσεις σε υποδομές: Ο 78χρονος εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει υποσχεθεί επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων σε έργα υποδομής καθώς απαιτούνται ευρύτατες παρεμβάσεις. Οι αναβαθμίσεις στους δρόμους, τις γέφυρες και τα δίκτυα επικοινωνιών έχουν στόχο τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη στήριξη της οικονομίας. Οι επενδύσεις αυτές ενδέχεται να οδηγήσουν σε αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον για εταιρείες κατασκευών και προμηθειών υλικών και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
- Ενεργειακή πολιτική: Ξεκάθαρα πρόθεση είναι η ενίσχυση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων, πετρελαίου και φυσικού αερίου (το περίφημο προεκλογικό «drill, baby, drill»), με στόχο την ενεργειακή ανεξαρτησία των ΗΠΑ. Παράλληλα, ο Τραμπ σχεδιάζει τη χαλάρωση των περιβαλλοντικών κανονισμών, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των ενεργειακών επιχειρήσεων. Η νέα κυβέρνηση της Ουάσινγκτον δεν πιστεύει στην κλιματική κρίση, ούτε στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα απομακρυνθεί από τα σχέδια για μείωση των εκπομπών αερίων ή τις «πράσινες» επιδοτήσεις, κάτι που θα επιδράσει στην αγορά των ΑΠΕ. Πριν από λίγα 24ωρα ο Τραμπ έβαλε στο στόχαστρο τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και συνολικά τις ανεμογεννήτριες καλώντας τη Βρετανία να «ανοίξει» τη Βόρεια Θάλασσα και να απαλλαγεί από τις ανεμογεννήτριες. Αναλυτές θεωρούν πάντως πως η έμφαση Τραμπ στα ορυκτά καύσιμα ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις από επενδυτές που υποστηρίζουν την πράσινη ενέργεια, επηρεάζοντας τις επενδυτικές ροές.
- Κρυπτονομίσματα: Πόνταρε και κέρδισε προεκλογικά με τα cryptos (Trump effect), κάτι που αποτυπώθηκε και στην πορεία του bitcoin ως η επένδυση με την υψηλότερη απόδοση το 2024. Εξήγγειλε πως θα διορίσει ρυθμιστές που θα προωθήσουν ένα σαφές κανονιστικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων και των digital assets στις ΗΠΑ. Επίσης, υπάρχει πρόταση για τη δημιουργία εθνικού αποθέματος σε Bitcoin, αξιοποιώντας κατασχεθέντα token, να μην εφαρμοστεί φορολόγηση του bitcoin και των λοιπών συναλλαγών με κρυπτονομίσματα και οι ΗΠΑ να γίνουν παγκόσμιο κέντρο κρυπτογράφησης. Αυτές οι πολιτικές μπορούν να ενισχύσουν τη θέση των ΗΠΑ ως ηγέτιδας δύναμης στον τομέα των κρυπτονομισμάτων, προσελκύοντας επενδυτές και εταιρείες του κλάδου.
