Η Ελληνίδα υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, στη Διεθνή Συνάντηση Αρχαιολογικού Τουρισμού στο Πέστουμ (Νότια Ιταλία), ανέδειξε τη στρατηγική σημασία της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας και τη δημιουργία θαλάσσιων αρχαιολογικών πάρκων, όπου η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς συνδυάζεται με την πρόσβαση των πολιτών και την οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.
Για χώρες όπως η Ελλάδα, όπου πολιτισμός και θάλασσα διαμορφώνουν διαχρονικά την ταυτότητα, η σύνδεση πολιτιστικής κληρονομιάς και τουρισμού αποτελεί οικονομική ευκαιρία αλλά και κοινωνική αποστολή. 

Υποβρύχια αρχαιολογία: από τα Αντικύθηρα στη σύγχρονη διαχείριση 

Η σύγχρονη ελληνική εμπειρία ξεκινά τον 19ο αιώνα με την ανακάλυψη του ρωμαϊκού ναυαγίου στα Αντικύθηρα από σφουγγαράδες της Σύμης—ένα εύρημα που έφερε στο φως τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων και χάλκινα αριστουργήματα. Έκτοτε, το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί συστηματικές έρευνες στα ελληνικά ύδατα, αντιμετωπίζοντας το μόνιμο στοίχημα: να προστατεύει τα εύθραυστα κατάλοιπα, να τα μελετά, και ταυτόχρονα να τα καθιστά ασφαλώς προσβάσιμα στο κοινό. 

Θαλάσσια αρχαιολογικά πάρκα: θεσμικό άλμα και μετρήσιμο αποτέλεσμα 

Με τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου, η Ελλάδα δημιούργησε επισκέψιμους υποθαλάσσιους αρχαιολογικούς χώρους ως θαλάσσια αρχαιολογικά πάρκα: 

  • Από το 2020 έχουν οριστεί 4 επισκέψιμοι χώροι: το ναυάγιο της Περιστέρας (Αλόννησος) και τρεις ακόμη στον Παγασητικό. 
  • Συνολικά 16 ναυάγια θα ενταχθούν σταδιακά στο δίκτυο. 
  • Παρά τα εμπόδια της πανδημίας, η πιλοτική Περιστέρα σημείωσε μεγάλη επιτυχία: >1.600 δύτες και >400 καταδύσεις υπό επιτήρηση από το 2020. 

Το ελληνικό μοντέλο συνδυάζει προστασία και βιώσιμο τουρισμό, ενισχύοντας τοπικές οικονομίες, κατάρτιση και έρευνα. 

Εθνικό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων: έργο-ορόσημο στον Πειραιά 

Σε εξέλιξη βρίσκεται η δημιουργία του Εθνικού Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά: 

  • 25.000 τ.μ. συνολικής έκτασης, 
  • 7.500 τ.μ. για αμφιθέατρο, εκθέσεις, εργαστήρια και διδακτικούς χώρους, 
  • Μουσειολογικά πρότυπα υψηλής στάθμης, με στόχο έναν διεθνή κόμβο έρευνας, παρουσίασης και εκπαίδευσης για τον ενάλιο πολιτισμό. 

Ανάπτυξη με όρους προστασίας και βιωσιμότητας 

Η μέχρι τώρα πρόοδος δείχνει ότι η υποθαλάσσια πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης, καινοτομίας και κατάρτισης. Η σύμπραξη ΥΠΠΟΑ, τοπικών αρχών, ερευνητικών κέντρων και ιδιωτών εταίρων αποδίδει μετρήσιμα αποτελέσματα, με την Ελλάδα να διαμορφώνει εξαγώγιμο πρότυπο βιώσιμου αρχαιολογικού τουρισμού. 

Διαβάστε ακόμη: