Ο φόβος μας για τους καρχαρίες είναι αρχέγονος. Δεν είναι άλλωστε και πολλά τα θηρία που μας …τρώνε: Οι πολικές αρκούδες, οι τίγρεις, οι κροκόδειλοι, περιστασιακά τα λιοντάρια. Αλλά οι καρχαρίες προκαλούν μεγαλύτερο φόβο απ’ όλα, ίσως γιατί εμφανίζονται μυστηριωδώς από τα άγνωστα βάθη.

Λευκός καρχαρίας

Στα πελάγη μας έχει εμφανιστεί ακόμα και ο μεγάλος και ιδιαίτερα επιθετικός λευκός καρχαρίας. Εχει εμφανιστεί τρεις φορές.

Θεωρούνται πάντως ελάχιστες αν αναλογιστεί κανείς τα χιλιάδες χιλιόμετρα παραλιών και τα εκατομμύρια των λουόμενων κάθε χρόνο στη χώρα μας.

«Πολλά είδη καρχαρία ή και σαλάχια καταλήγουν να διακινούνται ως γαλέος στην ψαραγορά. Άρα, δεν μπορούμε να έχουμε καμία ιδέα για τον αριθμό των καρχαριών που εξοντώνονται, πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα για τα εγχώρια αποθέματά τους…», επισημαίνει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας και Περιβαλλοντικής Έρευνας Αιγαίου «Αρχιπέλαγος».

Καρχαρίες είχαν εμφανιστεί ακόμα και στα νερά της Αττικής. Στη δεκαετία του ’80 τουλάχιστον δύο φορές σκάφος του Λιμενικού κυνήγησε καρχαρία ρίχνοντας ακόμη και βολές με πολυβόλο εναντίον του ανοιχτά του Μαραθώνα.

Κρητικό πέλαγος το προτιμούν

Ο HEXANCHUS griseus είναι ένα είδος γκρι καρχαρία, που χρόνια και χρόνια τώρα στριφογυρίζει στα ερεβώδη βάθη του Κρητικού πελάγους. Και καταβροχθίζει για μεσημεριανό κάθε νεκρό καλαμάρι που βουλιάζει σιγά σιγά προς τα 2.000 μέτρα.

Οι παλαιότερες θεωρίες, που χρονολογούνται ακόμη και από τις αρχές του αιώνα μας, υποστήριζαν πως σε βάθη μεγαλύτερα των 500 μέτρων ήταν σπάνιο να υπάρχει πλούσια ζωή.

Οι επιστήμονες όμως ήταν σε θέση να γνωρίζουν πως το μόνο που θα επιζούσε τόσο βαθιά, δεν θα ήταν τίποτα άλλο παρά κάποιοι μακροπανιδικοί οργανισμοί, σε μικρές ποσότητες.

Το Ινστιτούτο της Κρήτης μαζί με το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών και τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Κρήτης μελετούν το Αιγαίο στο πλαίσιο ερευνητικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Σε ένα τμήμα της έρευνας κινηματογραφήθηκε και φωτογραφήθηκε ο πληθυσμός των γκρι καρχαριών.

Οι γκρί καρχαρίες, σαν και αυτούς που εντοπίστηκαν στα βάθη του Κρητικού Πελάγους, δεν επιτίθενται στον άνθρωπο. Τον περισσότερο καιρό βρίσκονται εκατοντάδες μέτρα κάτω από τη θάλασσα.

Η τροφή τους είναι συνήθως νεκρά καλαμάρια και ψάρια. Αλλά και γενικά οι νεκροί οργανισμοί που κατακάθονται στον βυθό και που η οσμή τους προσκαλεί τους καρχαρίες. Το… διαιτολόγιό τους συμπληρώνουν όμως και οι ποσότητες του πλαγκτόν και του ιχθυοπλαγκτόν.

Οι  επιθέσεις στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα μετράμε πέντε νεκρούς και δύο τραυματίες από επιθέσεις καρχαριών. Οι επιθέσεις που έχουν σημειωθεί στην Ελλάδα ως τώρα είναι οι εξής:

1951 Κέρκυρα

Μον Ρεπό. Λευκός Καρχαρίας επιτέθηκε και σκότωσε 16χρονη κολυμβήτρια, τραυματίζοντας τον 17χρονο φίλο της

1956 Κέρκυρα

Άγνωστο είδος καρχαρία επιτέθηκε και σκότωσε 15χρονη

1963 Τρίκερι Παγασιτικού

Μεγάλος λευκός επιτέθηκε σε γυναίκα την ώρα που κολυμπούσε και τη σκότωσε.

1965 Θεσσαλία

Άγνωστο είδος καρχαρία επιτέθηκε σε άνδρα, τον τραυμάτησε σοβαρά, με αποτέλεσμα ο άνδρας να εκπνεύσει λίγο αργότερα.

1980 Κως

Λευκός καρχαρίας επιτέθηκε σε άνδρα την ώρα που έκανε σέρφινγκ. Ευτυχώς ο άνδρας επέζησε.

1981 Βόλος

Άγνωστο είδος καρχαρία επιτέθηκε σε άνδρα τραυματίζοντάς τον ευτυχώς ελαφρά.

Τι κάνουμε εάν βρεθούμε αντιμέτωποι

Δείξτε ότι είστε ευμεγέθεις. Οι καρχαρίες «σέβονται» το μέγεθος και τη δύναμη, όπως αναφέρει στο CNNi ο ειδικός στο είδος, George Burgess. «Ένα χτύπημα στη μύτη προκαλεί έκπληξη στον καρχαρία», αναφέρει ο διευθυντής του Διεθνούς Αρχείου Επιθέσεων Καρχαριών.

Οι επιθέσεις καρχαριών σε όλο τον κόσμο είναι σπάνιες και οι θάνατοι ακόμη λιγότεροι – πέντε άτομα πέθαναν το περασμένο έτος παγκοσμίως – αλλά, όπως συμβουλεύει ο Burgess, το να το παίξεις… νεκρός δεν βοηθά.

«Αν το παίξεις νεκρός, θα πεθάνεις», τονίζει. Και αυτό λόγω του ότι ο καρχαρίας, αφού σε δαγκώσει μία φορά, θα νομίζει ότι νίκησε τη μάχη και θα συνεχίσει.

Αντιμετωπίστε τον καρχαρία, όπως θα αντιμετωπίζατε κάποιον που σας κάνει επίθεση. «Χτυπήστε τον» και ίσως να φύγει μακριά. Αν έχετε κάποιο αντικείμενο, όπως ένα selfie stick ή εξοπλισμό κατάδυσης, χτυπήστε τον με αυτό. Ή χρησιμοποιείστε απλώς τα χέρια σας και στοχεύστε τη μύτη και τα μάτια – είναι τα τρωτά σημεία του.

Αν καταφέρετε να τρομάξετε τον καρχαρία είναι ευκαιρία να φύγετε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα από το σημείο και να κατευθυνθείτε στην παραλία. Μπορεί να φαίνεται αυτονόητη κίνηση, αλλά πρέπει κάποιες φορές να υπενθυμίζεται.

Αν ο καρχαρίας έχει καταφέρει να σας δαγκώσει τότε πρέπει να φύγετε ακόμη γρηγορότερα από το σημείο γιατί το αίμα μπορεί να προσελκύσει και άλλους.