Στα ύψη έχουν οδηγήσει τις τιμές της βενζίνης σε όλη την Ευρώπη οι συνεχείς αυξήσεις στο αργό πετρέλαιο ιδιαίτερα λόγω της κρίσης στην Ουκρανία. Οι τιμές για το ένα λίτρο αμόλυβδης 95 οκτανίων -που είναι αυτή που χρησιμοποιούν και οι περισσότεροι οδηγοί με βενζινοκίνητα οχήματα και πολλά υβριδικά -έχει ξεπεράσει πανευρωπαϊκά ακόμη και τα 1,8 ευρώ το λίτρο.

Η Ελλάδα μάλιστα διατηρεί από τις υψηλότερες τιμές σε όλη την ήπειρο με πάνω από 1,85 ευρώ το λίτρο, με αποτέλεσμα να πλήττεται η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.

Οι υψηλές αυτές τιμές οφείλονται κατά κύριο λόγο στους πολύ υψηλούς ειδικούς φόρους που επιβάλλονται στα καύσιμα στη χώρα μας, καθώς παραδοσιακά όλες οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αυξήσουν από εκεί τα φορολογικά τους έσοδα αφού δεν μπορούν να πιάσουν αλλιώς τη φοροδιαφυγή.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η αγοραστική δύναμη ενός Έλληνα καταναλωτή που πληρώνει πανελλαδικά την απλή αμόλυβδη προς 1,87 ευρώ το λίτρο σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Υπουργείου Ανάπτυξης για τις 15 Φεβρουαρίου, δεν είναι ίδια με αυτή ενός καταναλωτή –για παράδειγμα- στη Γερμανία όπου η αμόλυβδη πωλείται προς 1,79 ευρώ το λίτρο, ή ακόμη και με την Ισπανία όπου οι μέσες τιμές φτάνουν τα 1,56 ευρώ το λίτρο.

Το ίδιο πρόβλημα με την Ελλάδα, όπου οι μισθοί δεν είναι οι ίδιοι με τη βόρειο και κεντρική Ευρώπη, φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν και οι καταναλωτές σε χώρες όπως η Πορτογαλία όπου το κόστος της αμόλυβδης «καίει» επίσης τις τσέπες των νοικοκυριών.

Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος παρουσιάζει σήμερα τις μέσες τιμές της αμόλυβδης σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με βάση τα πιο πρόσφατα συγκεντρωτικά στοιχεία της Eurostat στις 7 Φεβρουαρίου 2022. Πρωταθλήτρια είναι η Ολλανδία με πάνω από 2 ευρώ το λίτρο –αλλά και άλλες αποδοχές εργαζομένων- και ακολουθεί από κοντά η Φιλανδία με 1,9 ευρώ το λίτρο, όπου ισχύει το ίδιο.

Στον αντίποδα βρίσκονται χώρες της ανατολικής Ευρώπης όπου πάντως τα εισοδήματα παραμένουν πολύ χαμηλότερα σε σύγκριση με την υπόλοιπη ήπειρο.

Κίνδυνος για συνέχιση της κρίσης

Η ενεργειακή κρίση μπορεί να συνεχιστεί επηρεάζοντας ακόμη περισσότερο τις τιμές της ενέργειας, με μια αποκλιμάκωση σε καύσιμα, φυσικό αέριο και ρεύμα να φαντάζει δύσκολη τουλάχιστον προς το παρόν. Οι τιμές του πετρελαίου έχουν αυξηθεί πάνω από 20% από τις αρχές του έτους, μέσα σε μόλις ενάμισι μήνα, και διαμορφώνονται σε υψηλά οκταετίας καθώς η κρίση στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ακόμη μεγαλύτερη κερδοσκοπία από τις παραγωγές χώρες (ΟΠΕΚ+).

Μείζον θέμα είναι επίσης και ο κίνδυνος νοθείας στα καύσιμα, όχι μόνο στην αμόλυβδη αλλά και στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, καθώς όσο ανεβαίνουν οι τιμές τόσο μεγαλύτερο είναι το κέρδος για τους επιτήδειους.

Γιατί στην Ελλάδα είναι τόσο υψηλές οι τιμές

Στη χώρα μας οι τιμές των καυσίμων επιβαρύνονται και από ΦΠΑ 24% και από το λεγόμενο Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ). Ο ΕΦΚ σε βενζίνη και πετρέλαιο διαμορφώνεται σε 700 και 410 €/1.000 λτ , αντίστοιχα από την 01/01/2017.

Για το πετρέλαιο θέρμανσης και για χρονική περίοδο από 15/10 κάθε έτους έως και την 30/4 του επομένου έτους, ορίζεται μειωμένος συντελεστής ΕΦΚ ύψους 280 €/1.000 λίτρο, αρχής γενομένης από 15/10/2016. Ο συντελεστής ΕΦΚ στο Υγραέριο διαμορφώνεται σε 430 ευρώ/1.000 κγρ, από 01/01/2017.

Το παράδειγμα που δίνει το Υπουργείο Ανάπτυξης μέσω του Παρατηρητηρίου Τιμών είναι ενδεικτικό. Για την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2020 που είναι διαθέσιμα τα πιο τελευταία σχετικά στοιχεία από το υπουργείο, η τιμή διυλιστηρίου της απλής αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων διαμορφώθηκε στα 0,6803 ευρώ ανά λίτρο. Σε σχέση με την τιμή διυλιστηρίου της προηγούμενης εβδομάδας (03/02/2022) σημειώθηκε αύξηση κατά 0,0196 ευρώ ανά λίτρο (1,96 λεπτά), όπως μάλιστα σημειώνεται. Οι φόροι, τα τέλη και οι λοιπές επιβαρύνσεις αντιστοιχούν σε 1,0755  ευρώ ανά λίτρο όπως σημειώνεται.

Έτσι, η μέση τιμή λιανικής της απλής αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων για την Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2022 διαμορφώθηκε στα 1,8610 ευρώ ανά λίτρο. Το εκτιμώμενο περιθώριο των πρατηριούχων και των εταιρειών εμπορίας υπολογίζεται κατά μέσο όρο στα 0,1053 ανά λίτρο (10,53 λεπτά του ευρώ).

Η τελική τιμή λιανικής διαμορφώνεται από την τιμή διυλιστηρίου κατά 36,55%, από τους φόρους (σταθερούς και μεταβλητούς) κατά 57,79%, και από τα εκτιμώμενα περιθώρια των εταιρειών εμπορίας, των μεταφορέων υγρών καυσίμων και των πρατηρίων κατά 5,66% όπως σημειώνει το Υπουργείο Ανάπτυξης στο σχετικό παράδειγμα.