Η Βόρεια Ελλάδα αναδεικνύεται ως βασικός πυλώνας εξορυκτικών δραστηριοτήτων, σύμφωνα με τον Ελευθέριο Βασιλειάδη, σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Όπως εκτιμά, η περιοχή διαθέτει αξιόλογα αποθέματα κρίσιμων πρώτων υλών, ενώ το 2025 ενδέχεται να προχωρήσουν οι πρώτες επενδύσεις, με προτιμητέους επενδυτές να επιλέγονται για έργα που αφορούν:
- Χαλκό και βολφράμιο στα Κιμμέρια Ξάνθης
- Γραφίτη στις Θέρμες Ξάνθης
- Οξείδιο του μαγγανίου στη Δράμα
Παράλληλα, υπάρχουν ενδείξεις για κοιτάσματα αντιμονίτη στη Ροδόπη και το Κιλκίς, ενώ στον Γαλλικό Ποταμό έχουν εντοπιστεί προσχωματικά αποθέματα χρυσού.
Η Ελλάδα ως Παραγωγός Αντιμονίου στην ΕΕ
Σύμφωνα με τον Διονύση Γκούτη, Γενικό Διευθυντή της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), αν οι εξορυκτικές δραστηριότητες επεκταθούν στη Ροδόπη, το Κιλκίς και τη Χίο, τότε η Ελλάδα θα γίνει η μοναδική χώρα της ΕΕ που παράγει αντιμόνιο.
Η σημασία του αντιμονίου είναι τεράστια, καθώς χρησιμοποιείται:
- Στην αμυντική βιομηχανία (πυρομαχικά)
- Στις μπαταρίες και τα ηλιακά πάνελ
- Στη βιομηχανία γυαλιού
Η παγκόσμια παραγωγή του ελέγχεται από την Κίνα, τη Ρωσία και το Τατζικιστάν, με το Πεκίνο να έχει περιορίσει τις εξαγωγές του επικαλούμενο λόγους εθνικής ασφαλείας.
Η Στρατηγική της ΕΕ και η Θέση της Ελλάδας
Το 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε 34 κρίσιμες πρώτες ύλες, ενώ τον Μάρτιο του 2024 θέσπισε νέο κανονισμό για τη μείωση της εξάρτησής της από τρίτες χώρες. Ένας από τους στόχους είναι, έως το 2030, το 10% της ετήσιας κατανάλωσης κρίσιμων πρώτων υλών να προέρχεται από εξορύξεις εντός της ΕΕ.
Η Ελλάδα έχει ήδη δημιουργήσει δύο ανεπίσημα «σημεία μιας επαφής» για τη διευκόλυνση των επενδυτών:
- Η Γενική Διεύθυνση Ορυκτών Πόρων του ΥΠΕΝ (αρμόδια για εξορύξεις εντός μεταλλευτικών χώρων).
- Η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης (αρμόδια για μεταλλευτική δραστηριότητα εκτός μεταλλευτικών χώρων).
Σύμφωνα με τον Ελευθέριο Βασιλειάδη, το μεγαλύτερο εμπόδιο στις εξορυκτικές επενδύσεις είναι η αδειοδοτική διαδικασία και οι περιβαλλοντικές μελέτες, που απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα για να ολοκληρωθούν.
Ενδιαφέρον από Ιδιωτικές Εταιρείες και Επόμενα Βήματα
Στην Ξάνθη, έχει ολοκληρωθεί κοιτασματολογική μελέτη για χαλκό και βολφράμιο, ενώ στις Θέρμες εκπονείται τεχνικοοικονομική μελέτη για την οικονομική βιωσιμότητα της εξόρυξης γραφίτη. Στη Σάμο, υπάρχουν ενδείξεις για λίθιο, γεγονός που έχει κινητοποιήσει προκαταρκτική έρευνα.
Οι διαδικασίες έρευνας για τον αντιμονίτη στη Χίο έχουν ήδη προχωρήσει, με τη δημοπράτηση του έργου να αναμένεται μέσα στο 2025. Στη Ροδόπη και το Κιλκίς, οι έρευνες βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, ωστόσο η ΕΑΓΜΕ προγραμματίζει τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων ύψους 15 εκατ. ευρώ.
Η Πρόκληση της Δημόσιας Αποδοχής
Παρόλο που η εξόρυξη κρίσιμων πρώτων υλών είναι απαραίτητη για τη βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη, αντιμετωπίζει συχνά αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες.
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Γιαζιτζόγλου, Πρόεδρο του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ), η εξορυκτική δραστηριότητα έχει αυστηρό πλαίσιο περιβαλλοντικής προστασίας και η σημερινή τεχνολογία δεν έχει καμία σχέση με τις πρακτικές των δεκαετιών του ’50 και του ’60.
«Κάθε μία άμεση θέση εργασίας στον μεταλλευτικό τομέα δημιουργεί τρεις έμμεσες», τονίζει, επισημαίνοντας ότι η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου μπορεί να τονώσει σημαντικά την οικονομία της χώρας.
Οικονομικός Αντίκτυπος και Προοπτικές Ανάπτυξης
Σήμερα, η μεταλλευτική δραστηριότητα συμβάλλει κατά 2% στο ελληνικό ΑΕΠ, όμως, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μπορεί να διπλασιαστεί μέχρι το 2030. Στη Βόρεια Ελλάδα, η συνεισφορά του τομέα είναι ήδη ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αντιστοιχεί στο 60%-70% της συνολικής παραγωγής μεταλλευμάτων της χώρας.
Οι προοπτικές της Ελλάδας στον τομέα των κρίσιμων πρώτων υλών εξαρτώνται από την ικανότητά της να ξεπεράσει τα γραφειοκρατικά εμπόδια και να προσελκύσει επενδυτές. Σε μια εποχή όπου η ΕΕ επιδιώκει μεγαλύτερη αυτάρκεια σε πρώτες ύλες, η χώρα έχει την ευκαιρία να καθιερωθεί ως σημαντικός παίκτης στον εξορυκτικό τομέα.
