Ύστερα από μία πενταετία συνεχούς βελτίωσης της αγοράς εργασίας, κατά την οποία η συνολική απασχόληση αυξανόταν με μέσους ρυθμούς γύρω στο 2% ετησίως, η πανδημία του κορωνοϊού και τα μέτρα περιορισμού της εξάπλωσής της ανέκοψαν τη θετική πορεία και οδήγησαν σε πτώση της απασχόλησης το β΄ τρίμηνο του 2020 και σε σταθεροποίηση στην ανεργία (ποσοστό) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.

Σύμφωνα με σχετική ανάλυση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), η επιδείνωση ήταν πιο έντονη στην αγορά εργασίας στον κλάδο δραστηριοτήτων υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης, όπου οι εποχικές προσλήψεις που πραγματοποιούνταν το β΄ τρίμηνο είτε ματαιώθηκαν είτε αναβλήθηκαν για αργότερα. Εντούτοις, οι επιπτώσεις στην απασχόληση ήταν πιο ήπιες σε σχέση με την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, καθώς ελήφθησαν άμεσα δέσμες μέτρων για την προστασία της απασχόλησης και του εισοδήματος τόσο των μισθωτών όσο και των αυτοαπασχολουμένων.

Το ποσοστό ανεργίας το β΄ τρίμηνο αυξήθηκε σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (16,7% από 16,2%) και το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό για την ηλικιακή ομάδα 15-64 ετών υποχώρησε σημαντικά σε 66,9% το πρώτο εξάμηνο του 2020 (από 68,5% την ίδια περίοδο το 2019).

Εντούτοις, η εξέλιξη της αγοράς εργασίας θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, όπως η εξέλιξη της πανδημίας και οι επιπτώσεις των νέων περιοριστικών μέτρων, η συνέχιση των μέτρων στήριξης της αγοράς, η παραγωγή και ευρεία διάθεση του εμβολίου του κορωνοϊού πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου του 2021, καθώς και από την αποτελεσματικότητα των πακέτων στήριξης της ΕΕ.

Μέτρα για να αντιμετωπιστεί η ανεργία

Αναλυτικότερα, με σκοπό τη στήριξη των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των ανέργων στο πλαίσιο της πανδημίας, ελήφθησαν εγκαίρως έκτακτα και αναγκαία μέτρα στήριξης, όπως: αναστολή των συμβάσεων εργασίας με παράλληλη αποζημίωση ειδικού σκοπού και ρήτρα διατήρησης των θέσεων εργασίας, άδεια ειδικού σκοπού για τους εργαζόμενους γονείς, δυνατότητα τηλεργασίας, θέσπιση του μηχανισμού ενίσχυσης της απασχόλησης “ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ” με πλήρη κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών, επέκταση της αποζημίωσης ειδικού σκοπού σε όλους τους κλάδους που επλήγησαν από την πανδημία και μείωση του μη μισθολογικού κόστους για τις επιχειρήσεις.

Επίσης, για τη στήριξη της αγοράς εργασίας θεσπίστηκε ανοιχτό πρόγραμμα για τη δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας με επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών. Παράλληλα, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, προωθήθηκαν στοχευμένα επιδοτούμενα προγράμματα χιλιάδων θέσεων του ΟΑΕΔ.

Για το 2021 προβλέπεται νέα μείωση του μη μισθολογικού κόστους για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους μέσω της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες. Σύμφωνα με την ΤτΕ, η πανδημία και κυρίως οι επιπτώσεις που είχε στην παγκόσμια και στην εγχώρια οικονομία είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην αγορά εργασίας, καθώς η ανάκαμψη της συνολικής απασχόλησης και η πτώση του ποσοστού ανεργία των προηγούμενων ετών ανακόπηκαν.

Εντούτοις, τα μέτρα στήριξης της οικονομίας και ειδικότερα της αγοράς εργασίας, αλλά και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις των προηγούμενων ετών, μετρίασαν τις αρνητικές συνέπειες.

Μέχρις ότου η οικονομική δραστηριότητα επανέλθει στην προ πανδημίας κανονικότητα, η συνέχιση των μέτρων στήριξης, όπως το πρόγραμμα “ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ”, τα προγράμματα ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης του ΟΑΕΔ και το πρόγραμμα των 100.000 επιδοτούμενων θέσεων εργασίας, η μείωση του μη μισθολογικού κόστους και η αξιοποίηση των 2,7 δισεκ. ευρώ του προγράμματος SURE (Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency) της EE και των κονδυλίων του NGEU θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και τις επενδύσεις και θα βοηθήσουν στη διατήρηση και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Παράλληλα, θα πρέπει να συνεχιστεί η υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων των προηγούμενων ετών που έχουν ήδη αποδώσει καρπούς, όπως η καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και η παροχή κινήτρων για ένταξη στην αγορά των ευάλωτων ομάδων (γυναίκες, νέοι, μακροχρόνια άνεργοι), ώστε να επιτευχθεί μεσοπρόθεσμα η μείωση του ποσοστού ανεργίας και η σύγκλισή του με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.