Περισσότεροι από 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στη χώρα. Η συντριπτική πλειονότητα πηγαίνει στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυρίως στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ωστόσο μια τέτοια εισροή προσφύγων θα επηρεάσει την αγορά εργασίας της ΕΕ συνολικά, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Η Aegean Equity έχει ερευνήσει πιθανούς τρόπους εξέλιξης αυτής της κατάστασης.
Το προσφυγικό κύμα έπληξε την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια περίοδο που η οικονομία της ανακάμπτει από τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού. Χάρη στην ανταπόκριση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (αντίστοιχα των εθνικών κεντρικών τραπεζών) και των κυβερνήσεων, κατέστη δυνατό να διατηρηθεί ισχυρή εγχώρια ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες.
Τα κυβερνητικά προγράμματα επικεντρώθηκαν κυρίως στη διατήρηση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου απασχόλησης, ενώ η χαλαρή πολιτική των κεντρικών τραπεζών λειτούργησε ως υποστηρικτική πολιτική που είχε ως στόχο λίγο πολύ τον ίδιο. Από αυτήν την άποψη, μπορούμε επομένως να θεωρήσουμε ότι η τρέχουσα κατάσταση της αγοράς εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να απορροφήσει επιπλέον εργατικό δυναμικό.
Ωστόσο, οι ρυθμοί πληθωρισμού σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης του ευρώ έχουν φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών. Αυτό οδηγεί τους υπεύθυνους χάραξης οικονομικής πολιτικής (κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες) να αναρωτιούνται πόσο απαραίτητο είναι να καταπολεμηθεί αυτός ο πληθωρισμός. Είναι πρακτικά βέβαιο ότι η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα επηρεαστεί από τον λεγόμενο στασιμοπληθωρισμό, δηλαδή έναν συνδυασμό στασιμότητας (ή μείωσης του ΑΕΠ) και αυξανόμενου πληθωρισμού.
Ως εκ τούτου, οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών θα έρθουν αντιμέτωποι με την επιλογή είτε να επικεντρώσουν τις πολιτικές τους περισσότερο στη συγκράτηση του πληθωρισμού είτε περισσότερο στον περιορισμό της επιβράδυνσης των οικονομικών επιδόσεων. Είναι πιθανό να επιλεχθεί ένας συμβιβασμός που μεταφράζεται, εν μέρει, σε μείωση του ΑΕΠ και, εν μέρει, σε προσωρινά υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού.
Σε αυτό το σημείο είναι απαραίτητο να επιστήσουμε την προσοχή στους κινδύνους που προκύπτουν για την αγορά εργασίας. Μια περισσότερο ή λιγότερο περιοριστική οικονομική πολιτική, σε συνδυασμό με μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε μείωση της συνολικής ζήτησης, η οποία σχεδόν σίγουρα θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην αγορά εργασίας. Ενώ οι εταιρείες σε πολλές χώρες σήμερα αναζητούν απεγνωσμένα υπαλλήλους, η κατάσταση μπορεί να αλλάξει σε λίγους μήνες.
Από την άλλη πλευρά, η εισροή εργατικού δυναμικού από την Ουκρανία μπορεί να επηρεάσει την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ερμηνευθεί ως ένα θετικό σοκ προσφοράς. Καθώς η αγορά εργασίας της ΕΕ βρίσκεται κάτω από σχετικά υψηλές εντάσεις (το ποσοστό ανεργίας έφτασε στο 6,2% τον Ιανουάριο του 2022 και ήταν ακόμη χαμηλότερο από ό,τι πριν από την πανδημία), το νέο εργατικό δυναμικό μπορεί να την ανακουφίσει, συμβάλλοντας στη μείωση των πληθωριστικών πιέσεων.
Σε μεγάλο βαθμό, θα εξαρτηθεί επίσης από το περιεχόμενο των προσόντων των Ουκρανών προσφύγων. Είναι σαφές ότι ανάμεσά τους δεν θα είναι μόνο άτομα με χαμηλή ειδίκευση. Αντίθετα, είναι πολύ πιθανό μεταξύ τους να υπάρχει μεγάλη εκπροσώπηση ατόμων με υψηλά προσόντα. Υπάρχει επομένως πιθανότητα, εάν οι πρόσφυγες τα καταφέρουν γρήγορα, οι επιπτώσεις της άφιξής τους στην αγορά εργασίας της ΕΕ να είναι μάλλον θετικές.
