Γερμανία και Γαλλία πλέον είναι οι μεγάλοι «ασθενείς», με τους άλλοτε «τελευταίους», από αδύναμοι κρίκοι να γίνονται ηγέτες μιας Ευρώπης που βλέπει τους ισχυρούς να βρίσκονται σε μεγάλα προβλήματα.

Αυτό αναφέρει η HSBC, η οποία αξιολογώντας τις οικονομίες της Ευρώπης διαπιστώνει ότι πλέον οι «μεγάλοι» αντιμετωπίζουν σημαντικές αδυναμίες, ενώ η περιφέρεια έχει βρίσκεται σε ένα εντυπωσιακό turnaround. Μεταξύ αυτών και ένα μεγάλο success story, όπως η Ελλάδα.

Η ανάκαμψη της περιφέρειας

Σύμφωνα με την HSBC, η περιφέρεια της Ευρώπης… πετάει. Μετά από μια σφοδρή δημοσιονομική κρίση, οι λεγόμενες χώρες της περιφέρειας, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία και Κύπρος, επλήγησαν πολύ περισσότερο από τον “πυρήνα” Ευρωζώνης, για διαφορετικούς λόγους η καθεμία.

Η Ισπανία και η Ιρλανδία «πλήρωσαν» μια φούσκα των ακινήτων, ενώ οι άλλες τρεις «πλήρωσαν» πολλά χρόνια δημοσιονομικής σπατάλης, με αποτέλεσμα να έχουν υψηλό δημόσιο χρέος και μεγάλες εξωτερικές ανισορροπίες.

…αλλά μετά από χρόνια οικονομικού πόνου…

Η διόρθωση αυτών των ανισορροπιών χρειάστηκε χρόνια επώδυνης δημοσιονομικής λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιβληθείσα λιτότητα αποδείχτηκε αυτοκαταστροφική, καθώς οι απότομες συρρικνώσεις του ΑΕΠ κατέληξαν να ωθήσουν τα επίπεδα του χρέους ακόμη υψηλότερα.

Υπήρχαν και πολιτικές συνέπειες. Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που ψήφισε μια λαϊκιστική κυβέρνηση (ΣΥΡΙΖΑ – 2015), με μια έντονα ευρωσκεπτικιστική ατζέντα που παραλίγο να ωθήσει τη χώρα από την ευρωζώνη.

Το 2018, μια λαϊκιστική κυβέρνηση που συνδύαζε τη σκληρή Αριστερά και τη σκληρή Δεξιά ανέλαβε την εξουσία στην Ιταλία, δημιουργώντας ανησυχίες στην αγορά και διευρύνοντας τα spreads των κρατικών ομολόγων. Από πολλές απόψεις, οι πολιτικές συνέπειες εξακολουθούν να είναι αισθητές, αναφέρει η HSBC.

… έχουν γνωρίσει ένα αξιοσημείωτο turnaround

Ωστόσο, μόλις δέκα χρόνια μετά την κρίση της ευρωζώνης –και με μια πανδημία και την ενεργειακή κρίση ενδιάμεσα– αυτές οι χώρες φαίνεται να έχουν γυρίσει επιτέλους σελίδα. Οι πρόσφατοι ρυθμοί ανάπτυξης συχνά ξεπέρασαν τον μέσο όρο της ευρωζώνης (σε ορισμένες περιπτώσεις με μεγάλο περιθώριο), ενώ η συνολική οικονομική κατάσταση φαίνεται πολύ πιο βιώσιμη.

Οι περιφερειακές οικονομίες έχουν τώρα μερικά από τα χαμηλότερα ελλείμματα στην ευρωζώνη, με αξιοσημείωτη εξαίρεση την Ιταλία. Τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχουν μετατραπεί σε πλεονάσματα, εκτός από την Ελλάδα, όπου το εξωτερικό έλλειμμα δέχθηκε πλήγμα κατά την πανδημία και την ενεργειακή κρίση και δεν έχει ανακάμψει πλήρως. 

Βέβαια η Ιταλία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μια σημαντική δημοσιονομική πρόκληση. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με το γεγονός ότι δεν χρειάστηκε ποτέ να λάβει πρόγραμμα διάσωσης, επομένως, σε αντίθεση με τις άλλες χώρες, δεν χρειάστηκε να υπομείνει τόσο μεγάλο δημοσιονομικό πόνο μετά την κρίση. Και η Ισπανία – η οποία δεν είχε ποτέ δημοσιονομική προσθήκη στη διάσωσή της – εξακολουθεί να αντιμετωπίζει επίσης ένα σημαντικό έργο εξυγίανσης.

Η περιφέρεια είναι πλέον πιο ανταγωνιστική…

Οι σκληρές μεταρρυθμίσεις για την αύξηση της ευελιξίας της αγοράς εργασίας έχουν ωθήσει τα ποσοστά συμμετοχής του εργατικού δυναμικού και διευκόλυναν μια σημαντική προσαρμογή του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος.

Σε συνδυασμό με τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων και τη βελτιωμένη πρόσβαση σε ξένους επενδυτές, αυτό συνέβαλε στη βελτίωση της εξωτερικής ανταγωνιστικότητας αυτών των χωρών.

Επιπλέον, ο τουριστικός τομέας – ο οποίος σε ορισμένες περιπτώσεις όπως η Πορτογαλία ή η Ελλάδα αντιπροσωπεύει το 10% του ΑΕΠ μόνο ως προς τις ξένες εισπράξεις – ανθεί τα τελευταία χρόνια, συμβάλλοντας στην αύξηση του μεριδίου των εξαγωγών στο ΑΕΠ.

Η βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα είναι επίσης εμφανής όταν εξετάζονται οι διεθνείς συγκρίσεις. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Κέντρο Ανταγωνιστικότητας, η Ιρλανδία πέρασε από την 24η θέση στην κατάταξη του κόσμου για την ανταγωνιστικότητα το 2011 στην 4η πέρυσι και η Ελλάδα από την 58η στην 47η. 

Διαβάστε ακόμη: