Η Χάνουκα είναι μια εβραϊκή γιορτή που, όπως όλες οι θρησκευτικές γιορτές των Εβραίων είναι κινητή.  Γιορτάζεται για οκτώ νύχτες και μέρες, αρχής γενομένης από την 25η ημέρα του μήνα Kislev, σύμφωνα με το εβραϊκό ημερολόγιο, η οποία μπορεί να αντιστοιχεί σε οποιαδήποτε στιγμή από τα τέλη Νοεμβρίου έως τα τέλη Δεκεμβρίου στο Γρηγοριανό ημερολόγιο. Είναι επίσης γνωστή ως η Γιορτή των Φώτων και η Εορτή της Αφοσίωσης.

Χάνουκα: Τι γιορτάζουν 

Φέτος η Χανουκα ξεκίνησε το βράδυ της 28ης Νοέμβριου  και θα διαρκέσει έως τις 6 Δεκεμβρίου.  Όλες οι εβραϊκές γιορτές αρχίζουν με την δύση του ηλίου, συνήθεια που πέρασε και στον χριστιανισμό με αποτέλεσμα και εκεί οι γιορτές να ξεκινάνε με τον εσπερινό, από την προηγούμενη δηλαδή ημέρα

Η γιορτή τιμά την αναστύλωση του Ναού (του Δεύτερου Ναού) στην Ιερουσαλήμ την εποχή της εξέγερσης των Μακκαβαίων κατά των Σελευκιδών, το 162 π.Χ.

Χάνουκα: Οι παραδόσεις 

Σύμφωνα με την παράδοση, όταν οι Εβραίοι επέστρεψαν στο Ναό βρήκαν μόνο ένα μπουκαλάκι με ελαιόλαδο που δεν είχε σπάσει για να ανάψουν το λυχνάρι του ναού.

Το λάδι έφτανε για μία ημέρα μόνο κι όμως διάρκεσε οχτώ ημέρες, όσο χρειάστηκε για να φτιάξουν καινούριο λάδι και να το φέρουν από την Ιερουσαλήμ.  Από τότε δημιουργήθηκε η μενόρα, η πασίγνωστη επτάφωτη λυχνία, σύμβολο του Ιουδαϊσμού.

Οι έξι πλάγιοι λύχνοι είναι ανυψωμένοι και στρέφονται προς τον κεντρικό έβδομο, που συμβολίζει το φως του Θεού. Δηλαδή, έξι μέρες η δημιουργία του κόσμου και η έβδομη είναι η ημέρα της ανάπαυσης του Θεού.

Παράλληλα, αυτό το συμβάν αποτέλεσε την αφορμή για την παράδοση να ανάβονται κεριά στη γιορτή της Χάνουκα. Επειδή όμως το Ταλμούδ, η εβραϊκή Πεντάτευχος, αναφέρει ότι απαγορεύεται η χρήση επτάφωτης λυχνίας έξω από τον Ναό, γι’ αυτό η μενόρα που έχουν οι πιστοί έχει 9 λύχνους ή κεριά (8 κλάδοι συν ο κεντρικός) και ονομάζεται και χανουκίγια.

Το πρώτο βράδυ της Χανούκα ανάβεται ένα κερί και κάθε ημέρα προστίθεται από ένα μέχρι που το όγδοο βράδυ είναι αναμμένα και τα οχτώ κεριά της μενόρα. Τα κεριά πρέπει να ανάβονται αμέσως μόλις σκοτεινιάσει, μετά την εσπερινή προσευχή. Η τυπική μενόρα αποτελείται από οκτώ κλάδους με ένα επιπλέον οπτικά διακριτό κλάδο.

Το επιπλέον φως, με το οποίο ανάβουν όλα τα άλλα, ονομάζεται σαμάς ( στα εβραϊκά θα πει «συνοδός») και του δίνεται μια ξεχωριστή θέση, συνήθως πάνω ή κάτω από τα υπόλοιπα.

Χάνουκα: Εορτασμός στην Ευρώπη 

Η Χάνουκα συνδέθηκε στην κεντρική Ευρώπη, και μάλιστα στην Γερμανία,με τα Χριστούγεννα. Παρόμοια γλυκά, ευχές, συνήθειες. Η ημέρα του Αγιου Νικολάου άλλωστε (6 Δεκεμβρίου), η μέρα που παραδοσιακά ανταλλάσσονται δώρα στην Γερμανία, αφού τότε έρχεται ο Santa Klaus συμπίπτει σχεδόν πάντα με τον εορτασμό της Χανούκα..

Η γιορτή ατόνησε κατά την ναζιστική περίοδο. Αναβίωσε και άρχισε να διαδίδεται μεταξύ των Εβραίων παγκόσμια από τη δεκαετία του ’70, μέσω των Αμερικανοεβραίων, οι οποίοι θέλοντας να προσαρμοστούν στον αμερικάνικο τρόπο ζωής, επέλεξαν να αναδείξουν τη γιορτή αυτή που βρίσκεται κοντά στα Χριστούγεννα. και θυμήθηκαν την παλιά Γερμανοεβραίκή παράδοση της γιορτής. (Οι φωτογραφίες από κάρτες με κοινές ευχές είναι ενδεικτικές)

Τα φαγητά των ημερών είναι βασισμένα στο λάδι και ξεχωρίζουν οι λουκουμάδες (sufganiyah) και οι πατατοκροκέτες (latkes).

Τα παιδιά διασκεδάζουν με μία σβούρα που λέγεται ντρέντλ (dreidel) ή σεβιβόν (sevivon) και δέχονται σοκολατένια νομίσματα (hanukkah gelt) από τους μεγαλύτερους. 

Η Hanukkah μετά την καραντίνα αποκτά και πάλι τη λάμψη της 

Ο εορτασμός του Χάνουκα, του Φεστιβάλ των Φώτων, είναι ένα φωτεινό σημείο για τους Εβραίους μετά από σχεδόν δύο χρόνια ζωής σε μια πανδημία. Πάνω από 5,1 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πεθάνει παγκοσμίως από τον Covid-19, αλλά οι αυξανόμενοι αριθμοί εμβολιασμών επέτρεψαν φέτος ένα συνδυασμό εικονικών και προσωπικών εκδηλώσεων.

Το 2019, η οικογένεια της Lisa Gaetjens διοργάνωσε ένα πάρτι για δεκάδες συγγενείς και φίλους γεμάτο με παραδοσιακά φαγητά όπως latkes και sufganiyot, τα οποία είναι τηγανητά ζελέ ντόνατς. Η οικογένειά της αποφάσισε να μεταφέρει το πάρτι της στο Διαδίκτυο πέρυσι, το οποίο ήταν μικρότερη υπόθεση.
«Είναι πολύ απογοητευτικό να μην μπορούμε να είμαστε φυσικά με τις οικογένειές μας για αυτές τις διακοπές, αλλά είναι επίσης η καλύτερη επιλογή», είπε ο Gaetjens. Η πεθερά της συντόνιζε το φαγητό για να παραδοθεί στο σπίτι κάθε παρευρισκόμενου, ώστε όλοι να απολαμβάνουν το ίδιο γεύμα μαζί.