Στο ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα και την προσπάθεια της Ελλάδας για την επιστροφή τους στη χώρα, από το βρετανικό μουσείο, αναφέρεται με εκτενές άρθρο του ο Guardian.
Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο, η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να εντείνει την εκστρατεία της για την επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα εν μέσω «αισιόδοξων» ενδείξεων ότι η βρετανική κοινή γνώμη έχει μετατοπιστεί αισθητά υπέρ της επιστροφής τους στην Αθήνα.
«Τα γλυπτά είναι ο πιο σημαντικός σύνδεσμος μεταξύ των σύγχρονων Ελλήνων και των προγόνων τους», δήλωσε ο Τάσος Χατζηβασιλείου, κορυφαίος σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Έλληνα πρωθυπουργού. «Η στρατηγική μας θα είναι να διατηρήσουμε αυτό το θέμα στη δημόσια σφαίρα και να το θίγουμε με κάθε ευκαιρία», τόνισε κάνοντας αναφορά στην υποστήριξη της εφημερίδας Times.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 – όταν η πρώην υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη ζήτησε για πρώτη φορά να επιστρέψουν τα Γλυπτά στην πατρίδα τους – δεν ήταν τόσο ζωντανή η ώθηση για την ανάκτηση τους.
Για σχεδόν δύο αιώνες, το Βρετανικό Μουσείο φιλοξενεί σχεδόν το ήμισυ της μνημειώδους ζωφόρου μήκους 160 μέτρων του ναού. Οι αμφιλεγόμενες συνθήκες υπό τις οποίες “αποσυναρμολογήθηκαν” τα γλυπτά από τον Παρθενώνα έχουν προκαλέσει εδώ και καιρό συζητήσεις.
Διαδοχικά οι ελληνικές κυβερνήσεις υποστήριξαν ότι οι αρχαιότητες κλάπηκαν σε μια εποχή που το έθνος ήταν υπό Οθωμανική κυριαρχία. Η πολιτιστική αυτή διαμάχη έχει παραμείνει το μελανό σημείο στους κατά τα άλλα εξαιρετικούς αγγλοελληνικούς δεσμούς.
«Οι διμερείς μας σχέσεις πάνε αιώνες πίσω… αλλά πιστεύουμε ότι είναι επίσης ελλιπείς», είπε ο Χατζηβασιλείου, ο οποίος συμμετείχε στις συνομιλίες στην Ντάουνινγκ Στριτ τον Νοέμβριο όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε επίσημα το θέμα για πρώτη φορά. Όμως, καθώς η Αθήνα προσπάθησε να τοποθετήσει το θέμα στην κορυφή της διεθνούς πολιτιστικής της ατζέντας, ο κόσμος έχει επίσης συσπειρωθεί υπέρ του σκοπού.
Σε δημοσκόπηση του YouGov που διεξήχθη λίγες μέρες μετά τη συνάντηση του Έλληνα ηγέτη με τον Μπόρις Τζόνσον, το 59% των Βρετανών δήλωσε ότι πιστεύει ότι οι αρχαιότητες ανήκουν στην Ελλάδα. Όλο και περισσότεροι, ηθοποιοί, συγγραφείς, δικηγόροι και πολιτικοί ζητούν έντονα να επανενωθούν τα Γλυπτά.
Ο Τζόνσον, ένας παθιασμένος υπέρμαχος του επαναπατρισμού των αρχαιοτήτων ως φοιτητής κλασικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, υποστηρίζει ότι τα έργα τέχνης αποκτήθηκαν νόμιμα μετά τη λήψη άδειας. Όπως και οι προκάτοχοί του, είπε επίσης ότι το θέμα θα πρέπει να συζητηθεί με τους διαχειριστές του μουσείου, παρά το γεγονός ότι η Unesco αποφάσισε πρόσφατα ότι είναι θέμα που πρέπει να επιλύσουν και οι δύο κυβερνήσεις.
Στον ιστότοπό του, το Βρετανικό Μουσείο υποστηρίζει ότι ο Λόρδος Έλγιν όχι μόνο «ενήργησε με την πλήρη γνώση και άδεια των νομικών αρχών της εποχής τόσο στην Αθήνα όσο και στο Λονδίνο», αλλά ότι «οι δραστηριότητές του ερευνήθηκαν διεξοδικά από μια επίλεκτη κοινοβουλευτική επιτροπή το 1816 και διαπιστώθηκε να είναι απολύτως νόμιμες». Πτωχευμένος και απελπισμένος, ο Έλγιν πούλησε τη συλλογή στο μουσείο εκείνη τη χρονιά για 35.000 λίρες.
Η ελληνική αισιοδοξία τροφοδοτήθηκε περαιτέρω την περασμένη εβδομάδα όταν ένα κομμάτι του Παρθενώνα επιστράφηκε στην Αθήνα από την Ιταλία, κάτι που θεωρήθηκε ως ηθική νίκη για τη χώρα.
«Αυτή η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για το Βρετανικό Μουσείο να ξεκινήσει σοβαρές συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές προκειμένου να βρεθεί μια λύση που θα είναι αμοιβαία αποδεκτή», είπε στους δημοσιογράφους.
Οι Times, οι οποίοι υποστήριζαν για περισσότερα από 50 χρόνια ότι τα μάρμαρα έπρεπε να παραμείνουν στο Λονδίνο, πήρε θέση υπέρ της επιστροφής τους: «Οι καιροί και οι συνθήκες αλλάζουν. Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστρέψουν. Το μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση, με την υποστήριξη των Times, αντιστάθηκαν στην πίεση» αναφέρεται στο άρθρο της εφημερίδας.
«Το ψέμα που ειπώθηκε από το Βρετανικό Μουσείο και απηχήθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση ότι τα Γλυπτά αποκτήθηκαν νόμιμα δεν είναι πλέον βιώσιμο», είπε ο δικηγόρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Geoffrey Robertson QC. «Τα μάρμαρα κλάπηκαν με χρήση δωροδοκίας και διαφθοράς – ακόμη και ένας πρωτοετής φοιτητής μπορεί να δει τα στοιχεία… δεν υπήρχε άδεια από τον σουλτάνο [για την αφαίρεση των αρχαιοτήτων]. Υπήρχαν στρατιωτικοί διοικητές στην Ακρόπολη που δωροδοκήθηκαν με χρήματα και πλούσια δώρα» πρόσθεσε.
Οι τρέχουσες δυσκολίες της κυβέρνησης Τζόνσον θα μπορούσαν να βοηθήσουν, είπε. «Οι άνθρωποι είναι άρρωστοι και κουρασμένοι από τους πολιτικούς που λένε ψέματα». Μετά από τόσα χρόνια αποτυχημένων διπλωματικών προσπαθειών να κερδίσει πίσω τους θησαυρούς, ο Robertson πιστεύει ότι μόνο η νομική οδός θα άρει το αδιέξοδο.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει μέχρι στιγμής απορρίψει την ιδέα αυτή, προτιμώντας αντ’ αυτού να ακολουθήσει τον δρόμο της προσφοράς στο Ηνωμένο Βασίλειο πολύτιμων λίθων ως αντάλλαγμα για τα γλυπτά.
Τους τελευταίους μήνες, η Daily Telegraph έχει επίσης αμβλύνει τη στάση της εν μέσω αναφορών ανησυχίας για την ανακάλυψη ότι ο Τζόνσον, πρώην αρθρογράφος, είχε παραπλανήσει την εφημερίδα επιμένοντας ότι δεν είχε υποστηρίξει ποτέ την επιστροφή των μαρμάρων στην Αθήνα, ενώ στην πραγματικότητα είχε κάνει ακριβώς αυτό.
«Είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε στο Ηνωμένο Βασίλειο εκ περιτροπής εκθέσεις αρχαιοτήτων που δεν έχουν ξαναβγεί στο εξωτερικό», είπε ο Χατζηβασιλείου. «Τους έχουμε πει «τα δωμάτιά σας στο Βρετανικό Μουσείο δεν θα είναι ποτέ άδεια από ελληνικούς θησαυρούς». Θέλουμε να λύσουμε αυτό το ζήτημα μια για πάντα».
