Για συνωμοσία με το ιταλικό υπουργείο Υγείας κατηγορείται ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, καθώς σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian, αφαίρεσαν καταδικαστική έκθεση για την κακοδιαχείριση του κορωνοϊού στην έναρξη της πανδημίας, που είχε στόχο την πρόληψη μελλοντικών θανάτων.
Η Ιταλία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που επλήγη από την πανδημία. Η έκθεση, με συντάκτη τον επιστήμονα του ΠΟΥ Φραντέσκο Ζάμπον και 10 συναδέλφους του από την Ευρώπη, χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση του Κουβέιτ, με στόχο πληροφορίες προς τις χώρες που δεν είχαν ακόμη πληγεί.
Το έγγραφο ονομάστηκε «Μια άνευ προηγουμένου πρόκληση: Η πρώτη απάντηση της Ιταλίας στην Covid-19». Αρχικά, η έκθεση, 102 σελίδων, δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ΠΟΥ στις 13 Μαΐου, ενώ μία ημέρα μετά αποσύρθηκε, όπως είχε αναφέρει ο Guardian τον Αύγουστο. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ιταλία δεν είχε ανανεώσει τα σχέδια διαχείρισης των πανδημιών από το 2006 και εξαιτίας της έλλειψης προετοιμασίας, η αρχική απάντηση από τα νοσοκομεία ήταν «αυτοσχέδια, χαοτική και δημιουργική». Μάλιστα, σύμφωνα με την έκθεση, χρειάστηκε χρόνος για να υπάρξει επίσημη καθοδήγηση.
Ποιος φέρεται ότι απέσυρε την έκθεση
Η έκθεση φέρεται ότι απεσύρθη μετά από αίτημα του Ρανιέρι Γκουέρα, βοηθού γενικού διευθυντή του ΠΟΥ για στρατηγικές πρωτοβουλίες. Ο Γκουέρα ήταν γενικής διευθυντής πρόληψης υγείας στο ιταλικό υπουργείο Υγείας από το 2014 έως το 2017. Ήταν δε υπεύθυνος για την ενημέρωση του σχεδίου πανδημίας σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), ενώ ήταν μέλος της επιστημονικής taskforce της ιταλικής κυβέρνησης για τη διαχείριση της Covid-19.
Το ξεπερασμένο σχέδιο αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τις προκαταρκτικές έρευνες που διενεργούν οι εισαγγελείς στο Μπέργκαμο, που επλήγη περισσότερο από το πρώτο κύμα της πανδημίας, με αντικείμενο την εγκληματική αμέλεια των αρχών.
Οι αρχές χρησιμοποιούν επίσης έκθεση που καταρτίστηκε μετά το πρώτο κύμα, την οποία συνέταξε ο εν αποστρατεία στρατηγός Πιερ Πάολο Λουνέλι, ο οποίος συμπεραίνει ότι έως και 10.000 θάνατοι μπορεί να οφείλονται στην έλλειψη των κατάλληλων πρωτοκόλλων κατά της πανδημίας.
Ο Ζάμπον, που έχει έδρα τα γραφεία του ΠΟΥ στη Βενετία, έχει κληθεί τρεις φορές να μιλήσει στους δικαστές. Ωστόσο, ο ΠΟΥ τον εμπόδισε να περάσει το κατώφλι των ανακριτικών γραφείων, καθώς επιμένει ότι τόσο ο ίδιος όσο και οι 10 ερευνητές που εμπλέκονται στην εκπόνηση της μελέτης θα πρέπει να έχουν ασυλία.
Μάλιστα ο ΠΟΥ επέμεινε μετά τις πρώτες κλήσεις ότι οι τοπικοί εισαγγελείς θα πρέπει να ακολουθήσουν τους διπλωματικούς διαύλους, απευθύνοντας αιτήματα μέσω του ιταλικού υπουργείου Εξωτερικών. Η τελευταία κλήση του Ζάμπον ήταν για τις 10 Δεκεμβρίου, αλλά και πάλι εμποδίστηκε να προσέλθει.
«Μου είπαν ότι προστατεύομαι από ασυλία»
Ο Ζάμπον δήλωσε στον Guardian ότι όταν έλαβε την κλήση των αρχών, απευθύνθηκε στο νομικό γραφείο του ΠΟΥ. Αμέσως του απάντησαν ότι δεν μπορεί να κληθεί, αφού προστατευόταν από ασυλία, αν και ο ίδιος ήθελε να προσέλθει, θεωρώντας ότι είχε πράγματα να πει.
Μάλιστα, υποστηρίζει ότι ο Γκουέρα τον απείλησε ότι θα χάσει τη δουλειά του, εκτός αν τροποποιούσε το κείμενο της έκθεσης, που αναφερόταν στο παρωχημένο σχέδιο. Είπε, ότι παρότι ενημέρωσε ανώτερους αξιωματούχους για τις απειλές και τους κινδύνους όσον αφορά στη διαφάνεια και την ουδετερότητα του οργανισμού, δεν διενεργήθηκε εσωτερική έρευνα. Ο ΠΟΥ δεν εξήγησε γιατί αφαιρέθηκε η έκθεση. Ωστόσο την περασμένη εβδομάδα υποστήριξε ότι «περιείχε ανακρίβειες και ασυνέπειες».
Ο Ζάμπον υποστηρίζει ότι ένα μήνα πριν τη δημοσιοποίηση έστειλε ένα περίγραμμα των ευρημάτων στον Γκουέρα, ο οποίος την κοινοποίησε στον Ιταλό υπουργό Υγείας Ρομπέρτο Σπεράντζα.
Σε emails που εστάλησαν τον Μάρτιο στον Ζάμπον από τον Γκουέρα και τον Χανς Κλουγκε, διευθυντή του ΠΟΥ στην Ευρώπη, που έγραψε την εισαγωγή του αφαιρεθέντος εγγράφου, φαίνεται ότι δείχνουν τη συμφωνία με το ιταλικό υπουργείο Υγείας να συρρικνώσει την έκθεση. Ο Guardian έχει δει τα email που αποτελούν μέρος πρόσφατου ντοκιμαντέρ προγράμματος της κρατικής RAI.
Σύμφωνα με ένα email στις 13 Μαΐου ο Γκουέρα γράφει ότι εάν ο ΠΟΥ επικρίνει χωρίς συμφωνία την πολιτική ευαισθησία του υπουργού Υγείας, δεν προσφέρει καλή υπηρεσία. Μάλιστα, καλεί τον αξιωματούχο να μην ξεχνά ότι η Ιταλία έδωσε 10 εκατομμύρια ως εθελοντική συμβολή στη βάση εμπιστοσύνης και ως αναγνώριση των όσων προσέφεραν μέχρι σήμερα, μετά από έξι χρόνια απραξίας. Ο Κλουγκε υποστηρίζει στις 15 Μαΐου ότι σημείο κλειδί είναι η σχέση του με τον υπουργό, που είναι πολύ απογοητευμένος.
«Συνεργαζόμαστε με την Ιταλία για να ξεκαθαρίσουμε την υπόθεση»
Ο ΠΟΥ σε δήλωσή του προς τη βρετανική εφημερίδα αναφέρει ότι συνεργάζεται με την ιταλική κυβέρνηση για να ξεκαθαρίσει την υπόθεση. Παράλληλα, υποστήριξε ότι τους πρώτους μήνες της πανδημίας δημιουργήθηκε ένας νέος μηχανισμός για να βοηθήσουν τα κράτη μέλη να απαντήσουν στον κορωνοϊό. Και ως εκ τούτου, το έγγραφο δεν δημοσιεύτηκε. Ωστόσο κατανοεί ότι η διαδικασία προκάλεσε σύγχυση.
Από την πλευρά του, το ιταλικό υπουργείο Υγείας αρνείται κάθε εμπλοκή, λέγοντας ότι εξ όσων γνωρίζει, δεν πρόκειται για επίσημο έγγραφο του ΠΟΥ και ουδέποτε τους εστάλη.
