Πολύ πριν ξεκινήσει η ρωσική εισβολή, ειδικοί στις πρώτες ύλες μιλούσαν για τον «κρυφό πλούτο» της Ουκρανίας.

Με το 5% των παγκόσμιων κρίσιμων πρώτων υλών να βρίσκεται εντός των συνόρων της, η χώρα δεν είναι απλώς πεδίο στρατιωτικής σύγκρουσης — είναι και επίκεντρο μιας νέας παγκόσμιας μάχης για την πρόσβαση σε στρατηγικά ορυκτά.

Η συμφωνία ΗΠΑ – Ουκρανίας, που προβλέπει δημιουργία επενδυτικού ταμείου για την εξόρυξη και αξιοποίηση αυτών των πόρων, αναδεικνύει με σαφήνεια τη σημασία του ορυκτού χάρτη της χώρας.

Η σημασία αυτών των υλικών ξεπερνά τα εθνικά σύνορα. Χρησιμοποιούνται στην αεροναυπηγική, στην άμυνα, στην κατασκευή ανεμογεννητριών, σε ημιαγωγούς, στην αποθήκευση ενέργειας, ακόμα και σε smartphones.

Σε έναν κόσμο που επιδιώκει ενεργειακή μετάβαση και τεχνολογική κυριαρχία, ο έλεγχος αυτών των πρώτων υλών ισοδυναμεί με στρατηγική ισχύ.

Ο ορυκτός πλούτος της Ουκρανίας με μια ματιά

Η Ουκρανία διαθέτει περίπου το 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων κρίσιμων πρώτων υλών, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Κιέβου.

Οι πόροι αυτοί, που βρίσκονται στο υπέδαφος της χώρας αλλά σε μεγάλο βαθμό παραμένουν ανεκμετάλλευτοι, αποτελούν κλειδί για τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία και για τη στρατηγική ανεξαρτησία της Δύσης από χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία.

  • Γραφίτης: Με 19 εκατ. τόνους αποδεδειγμένων αποθεμάτων, η Ουκρανία συγκαταλέγεται στις 5 κορυφαίες χώρες παγκοσμίως. Ο γραφίτης είναι κρίσιμος για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων.
  • Λίθιο: Η χώρα διαθέτει το 30% των κοιτασμάτων της Ευρώπης, αλλά κανένα από αυτά δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί.
  • Τιτάνιο: Το 7% των ευρωπαϊκών αποθεμάτων βρίσκεται στην Ουκρανία. Το ελαφρύ αυτό μέταλλο χρησιμοποιείται σε αεροναυπηγική και βιομηχανικές εφαρμογές.
  • Σπάνιες γαίες: Αν και δεν έχουν πλήρως αποχαρτογραφηθεί, η Ουκρανία υποστηρίζει πως διαθέτει σημαντικά αποθέματα. Οι σπάνιες γαίες είναι απαραίτητες για ανεμογεννήτριες, ηλεκτρονικά, οπλικά συστήματα και υποδομές υψηλής τεχνολογίας.
  • Άλλα μέταλλα: Χαλκός, νικέλιο, κοβάλτιο, μαγγάνιο, άργυρος, μόλυβδος, ουράνιο και βηρύλλιο εντοπίζονται σε σημαντικές ποσότητες.

Ο χάρτης του υπόγειου πλούτου

Ο χάρτης του Visual Capitalist αποτυπώνει τις βασικές περιοχές εξόρυξης και την τοποθέτηση στρατηγικών υλικών σε όλη την επικράτεια της Ουκρανίας.

Από την κεντρική Ζαπορίζια μέχρι τη βιομηχανική Ντνίπρο και τις ανατολικές επαρχίες του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ — πολλές από τις οποίες βρίσκονται υπό ρωσική κατοχή — ο χάρτης δείχνει γιατί αυτά τα εδάφη αποτελούν αντικείμενο διεκδίκησης.

Αναξιοποίητος θησαυρός

Παρά την αφθονία, η Ουκρανία έχει αξιοποιήσει μόλις το 15% των γνωστών κοιτασμάτων της, κυρίως λόγω έλλειψης επενδύσεων, τεχνολογίας και πολιτικής σταθερότητας.

Τα μεγαλύτερα αποθέματα λιθίου, για παράδειγμα, παραμένουν ακόμη ανεκμετάλλευτα. Ούτε οι σπάνιες γαίες έχουν μπει σε παραγωγή, παρά τη ζήτηση που αυξάνεται εκθετικά παγκοσμίως.

Η αμερικανική τεχνογνωσία και χρηματοδότηση θεωρείται ότι μπορεί να μεταμορφώσει τον τομέα. Όπως επισημαίνει η CEO της Geological Investment Group, Ιρίνα Σουπρούν, «θα αποκτήσουμε πρόσβαση σε τεχνολογίες και κεφάλαια που λείπουν από τη μεταλλευτική μας βιομηχανία — αυτό σημαίνει νέες δουλειές, φορολογικά έσοδα και ανάπτυξη».

Πεδίο ανταγωνισμού με Ρωσία και Κίνα

Η συμφωνία ΗΠΑ – Ουκρανίας για τα ορυκτά εντάσσεται και στο πλαίσιο της παγκόσμιας στρατηγικής για μείωση της εξάρτησης από την Κίνα. Το Πεκίνο ελέγχει περίπου το 75% της παραγωγής σπάνιων γαιών και τα τελευταία χρόνια έχει επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές προς τη Δύση. Ο ενεργός ρόλος των ΗΠΑ στην Ουκρανία λειτουργεί και ως απάντηση στον κινεζικό τεχνο-επεκτατισμό.

Παράλληλα, η Μόσχα επιχειρεί να διατηρήσει τον έλεγχο σε εδάφη της ανατολικής Ουκρανίας πλούσια σε σπάνιες γαίες, ουράνιο, άνθρακα και μαγγάνιο. Σύμφωνα με το SecDev, η Ρωσία ελέγχει πλέον το 63% των ανθρακωρυχείων και το 50% των αποθεμάτων μαγγανίου, ταντάλιου και καίσιο στη χώρα.

Γεωπολιτικό χαρτί

Ο ορυκτός πλούτος της Ουκρανίας δεν είναι απλώς εθνικός πόρος — είναι γεωπολιτικό χαρτί. Η συμφωνία με τις ΗΠΑ σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής, όπου το υπέδαφος της χώρας μετατρέπεται σε εργαλείο ανάκαμψης, ανάπτυξης και γεωστρατηγικής ισορροπίας.

Ο χάρτης του πλούτου, κάποτε αγνοημένος, τώρα αποκτά κεντρικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις. Και η μάχη για τον έλεγχό του μόλις άρχισε.

Διαβάστε ακόμη: