Επί ολόκληρες δεκαετίες, το δολάριο κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά συναλλάγματος και συνεχίζει να έχει ισχυρή παρουσία στο διεθνές εμπόριο, το κρατικό χρέος, τον δανεισμό εκτός του τραπεζικού κλάδου, τα ομόλογα.

Ωστόσο, τα αποθεματικά σε δολάρια από κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο έχουν μειωθεί σημαντικά σε σχέση με παλαιότερα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με σχετική ανάλυση στο blog του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το τελευταίο τρίμηνο του 2021, το μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια αποθεματικά σε ξένα νομίσματα διολίσθησε κάτω από το 59%, συνεχίζοντας την τάση της τελευταίας δεκαετίας.

Την ίδια περίοδο, αυξάνονται τα μερίδια των υπόλοιπων σκληρών νομισμάτων (ευρώ, γιεν, στερλίνα) στα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών.

Παράλληλα, υπήρξαν και μεταβολές στο ύψος των αποθεματικών στο κινεζικό γουάν, το οποίο και αντικατέστησε κατά το ένα τέταρτο την απομάκρυνση από το δολάριο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία από το ΔΝΤ, στο τέλος του 2021 μόνο μία χώρα, η Ρωσία, είχε σχεδόν το ένα τρίτο των παγκόσμιων αποθεματικών σε γουαν.

Αντιθέτως, νομίσματα μικρότερων οικονομιών, όπως το δολάριο Αυστραλίας και Καναδά, αντικατέστησαν κατά τα τρία τέταρτα το κενό που δημιούργησε η απομάκρυνση από το δολάριο.

Οι λόγοι

Σύμφωνα με σχετική ανάλυση από το ΔΝΤ, η προτίμηση σε νομίσματα πέραν του δολαρίου μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν υψηλότερες αποδόσεις και παρουσιάζουν μικρότερες διακυμάνσεις.

Πρόκειται για ελκυστικές συνθήκες για τους διαχειριστές των αποθεματικών, τα οποία και διογκώνονται συνεχώς.

Επίσης, μπορεί να εξηγείται και από την ανάπτυξη νέων χρηματοοικονομικών τεχνολογιών (όπως τα αυτοματοποιημένα συστήματα διαχείρισης ρευστότητας), τα οποία εντοπίζουν ότι τα νομίσματα μικρότερων οικονομιών είναι φθηνότερα και ευκολότερα στις συναλλαγές.

Σε ορισμένες περιπτώσεις οι εκδότες των νομισμάτων αυτών έχουν γραμμές ανταλλαγής νομισμάτων (swap lines) με την Fed, δημιουργώντας εμπιστοσύνη ότι τα νομίσματα θα κρατήσουν την αξία τους έναντι του δολαρίου.

Όπως σχολιάζει, όμως, σχετική ανάλυση του ΔΝΤ, στην πράξη τα νομίσματα αυτά έχουν την τάση να παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις έναντι του δολαρίου και οι εκδότες σπανίως χρησιμοποιούν τα swap lines με την Fed, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα πραγματικά αποθεματικά.

Μία πιο πιθανή εξήγηση θα ήταν κατά το ΔΝΤ ότι αυτά τα νομίσματα εκδίδονται από χώρες με ανοιχτό ισοζύγιο κεφαλαίων και ιστορικό σταθερών και ασφαλών πολιτικών.

Ουσιαστικά, σύμφωνα με την σχετική ανάλυση, η σταθερότητα της οικονομίας και των αποφάσεων νομισματικής πολιτικής έχουν σημασία στην διεθνή οικονομική σκηνή.