Τι θα ήταν η γαλλική κουζίνα χωρίς camembert; Δύσκολο να τη φανταστεί κανείς. Οι στρογγυλοί, γυαλιστεροί, ελαφρώς πικάντικοι τροχοί τυριού είναι εμβληματικό μέρος κάθε παριζιάνικου δείπνου.
Ωστόσο, τον Μάρτιο, το CNN προειδοποίησε ότι το camembert αντιμετωπίζει μια επικείμενη “κρίση εξαφάνισης”. Ο μύκητας που χρησιμοποιείται για την παρασκευή της κλασικής λευκής του επιφάνειας τελειώνει, προανήγγειλαν επιστήμονες, θέτοντας σε κίνδυνο την παραγωγή του τυριού.
Ο πανικός αποδείχθηκε αχρείαστος. Οι Γάλλοι τυροκόμοι ήταν καθησυχαστικοί και ακόμη και ο επικεφαλής ερευνητής πίσω από τη σχετική μελέτη αναγνώρισε ότι το διάσημο τυρί θα επιζήσει.
Πάντως η υπόθεση camembert φαινόταν εντελώς εύλογη. Μόνο τους τελευταίους 12 μήνες έχουμε προειδοποιηθεί για έλλειψη σε ροδάκινα, αβοκάντο και βόειο κρέας.
Αγροτικές και κτηνοτροφικές μονάδες παρήγαγαν λιγότερα από τα εν λόγω τρόφιμα, ωστόσο αυτό δεν έκανε τα συγκεκριμένα προϊόντα δυσεύρετα για τους Αμερικανούς αγοραστές. Οι εταιρείες καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες ώστε οι καταναλωτές να μην προσέχουν το πρόβλημα.
Ο εφοδιασμός σε τρόφιμα πατά πια σε απίστευτα ασταθές έδαφος, λόγω μιας συρροής γεγονότων: επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής, γεωπολιτικές διαμάχες, πανδημία, πόλεμοι, συμφόρηση στην εφοδιαστική αλυσίδα και εκτεταμένες ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Παρά το τέλος της πανδημίας και τη σημαντική βελτίωση στις αλυσίδες εφοδιασμού, το χάος είναι απίθανο να τελειώσει σύντομα.
Ωστόσο, εξαρτόμαστε περισσότερο από ποτέ για την προμήθεια τροφής από όλο τον κόσμο. Η αμερικανική κουζίνα άλλαξε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι αλυσίδες εφοδιασμού διευρύνθηκαν, οι μεταφορές εξελίχθηκαν και η παραγωγή τροφίμων αναπτύχθηκε. Οι Νεοϋορκέζοι αγόραζαν σπαράγγια στο σούπερ μάρκετ τους στη μέση του χειμώνα.
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μεγαλώσει θεωρώντας αυτή τη συνθήκη δεδομένη. Η επισφαλής κατάσταση του εφοδιασμού σε τρόφιμα, ωστόσο, έγινε εμφανής κατά τη διάρκεια της Covid-19. Τα κρούσματα σε εργοστάσια κρέατος περιόρισαν τις αγορές από τα σούπερ μάρκετ. Οι ουρές στις τράπεζες τροφίμων έφταναν πολλά χιλιόμετρα. Αγρότες σε όλο τον κόσμο πέταγαν γάλα, έσπαζαν αβγά και άφηναν φρούτα να σαπίζουν. Ακόμη και τον Αύγουστο του 2021 τα ράφια ήταν συχνά άδεια.
Οι εταιρείες συσκευασμένων τροφίμων αντιμετώπισαν ένα τσουνάμι προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα, όχι μόνο λόγω πανδημίας, αλλά και λόγω του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία. Οι Hostess, General Mills, Conagra Brands και Mondelēz International παραπονούνταν σε παρουσιάσεις αποτελεσμάτων ότι αντιμετώπιζαν ελλείψεις συστατικών το 2022, με έμφαση στα δημητριακά και τα βρώσιμα έλαια, των οποίων η Ουκρανία είναι σημαντικός παραγωγός.
Κλιματική αλλαγή
Η κλιματική αλλαγή είναι έτερος παράγοντας που πλήττει τις προμήθειες. Το ίδιο καλοκαίρι, μια ξηρασία αποδεκάτισε την καλλιέργεια σπόρων μουστάρδας στον Καναδά, με αποτέλεσμα οι Γάλλοι αγοραστές να παρατηρήσουν την απουσία της Ντιζόν από τα ράφια των σούπερ μάρκετ, ακόμη και στην ίδια την επαρχία Ντιζόν. Φέτος οι τιμές του κακάο έχουν εκτιναχθεί σε ιστορικά υψηλά, ως αποτέλεσμα ακραίων καιρικών συνθηκών, ασθενειών και κακοπληρωμένων αγροτών, που δεν μπορούν να επενδύσουν στη βελτίωση των κακαοδένδρων τους, παρά το γεγονός ότι παρέχουν το βασικό συστατικό μιας παγκόσμιας αγοράς σοκολάτας αξίας άνω των 100 τρισ. δολ.
Η ανεπαρκής βροχή έχει οδηγήσει τους κόκκους καφέ robusta στον τέταρτο χρόνο ελλείμματος. Ένα κύμα καύσωνα στη Βραζιλία σημαίνει ότι ο μεγαλύτερος προμηθευτής χυμού πορτοκαλιού στον κόσμο θα έχει τη χειρότερη σοδειά του εδώ και 36 χρόνια.
“Βρισκόμαστε σε μια εποχή αστάθειας”, δηλώνει ο Salman Amin, CEO της Pladis Foods με έδρα το Λονδίνο. Δεν απαρίθμησε μόνο το κακάο αλλά και το σιτάρι, το φοινικέλαιο, τη ζάχαρη και τα γαλακτοκομικά προϊόντα ως παραδείγματα βασικών προϊόντων της εταιρείας του που έχουν γνωρίσει αστάθεια τα τελευταία χρόνια.
Με κάποιον τρόπο, όμως, κανένα από αυτά τα προϊόντα δεν λείπει από τα ράφια μας. Η Kraft Heinz κατάφερε να ξεπεράσει σε ευρηματικότητα ακόμη και τους Γάλλους κατασκευαστές Ντιζόν, βρίσκοντας τον απαραίτητο για τη μουστάρδα σπόρο απ’ όλο τον κόσμο. Οι Αμερικανοί αγόρασαν κανονικά τη μουστάρδα τους και η Kraft Heinz απέφυγε ένα δυνητικό επιχειρηματικό κενό 50 εκατομμυρίων δολαρίων. Η σοκολάτα, ο καφές και ο χυμός πορτοκαλιού είναι επίσης διαθέσιμοι.
Στις ΗΠΑ η κλιματική αλλαγή πλήττει μερικά από τα πλέον αγαπητά φρούτα και λαχανικά, ωστόσο οι λιανοπωλητές προσαρμόζονται στα απρόβλεπτα καιρικά μοτίβα, με τους καταναλωτές να είναι απίθανο να παρατηρήσουν ότι η προέλευση αλλάζει.
Πέρυσι, ένας ασυνήθιστα ζεστός χειμώνας που ακολουθήθηκε από έναν καθυστερημένο παγετό κατέστρεψε περισσότερο από το 90% της συγκομιδής ροδάκινου της πολιτείας της Τζόρτζια – και οι αγοραστές των σούπερ μάρκετ κατέφυγαν αλλού: το διαδικτυακό παντοπωλείο FreshDirect πρόσφερε ροδάκινα από την Καλιφόρνια.
Οι πλημμύρες της Καλιφόρνια στις αρχές του 2023 οδήγησαν σε άνοδο τις τιμές του μαρουλιού Romaine, ωστόσο τα προβλήματα σε αυτή την καλλιέργεια δημιούργησαν ευκαιρίες για τη νεοσύστατη βιομηχανία εσωτερικής καλλιέργειας.
Φόρος αστάθειας
Όλη αυτή η αστάθεια μεταφράζεται σε μεγάλο βαθμό σε έναν νέο “φόρο αστάθειας” στα τρόφιμα. Ανεβάζει τις τιμές των ειδών παντοπωλείου, με τον πληθωρισμό να μας έχει μουδιάσει κι έτσι να μην τον αντιλαμβανόμαστε ως ξεχωριστό φαινόμενο. Ως αποτέλεσμα, αγνοούμε τα σημάδια, που είναι ισχυρά και ξεκάθαρα σε παραγωγούς τροφίμων, εταιρείες και επιστήμονες.
Ο Μάικλ Χόφμαν, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ που επικεντρώνεται στην επίδραση του κλίματος στα τρόφιμα, βλέπει την επισιτιστική ανασφάλεια ως το μοναδικό ζήτημα που “ίσως” έχει τη δύναμη να αφυπνίσει τους ανθρώπους έναντι αυτής της κοινής και παγκόσμιας υπαρξιακής απειλής.
Ίσως τελικά η απουσία ορισμένων τροφών να μας ανοίξει τα μάτια ως προς τις επικείμενες καταστροφές, όσο όμως οι εταιρείες βρίσκουν τρόπους να φέρνουν όλα τα αγαπημένα μας προϊόντα στο τραπέζι μας, κάτι τέτοιο δεν είναι πιθανό να συμβεί.
