Το Σάββατο 8 Μαρτίου στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας έγινε η τελετή ένταξης σε τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, (European Academy of Sciences and Arts) του πολυβραβευμένου και λαοφιλή Έλληνα σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή με ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου της.
Ο Γιάννης Σμαραγδής γίνεται ο πρώτος Έλληνας σκηνοθέτης που εντάσσεται ως τακτικό μέλος στη φημισμένη και υψηλού κύρους Ευρωπαϊκή Ακαδημία, καθώς και ο πρώτος καλλιτέχνης του νεότερου ελληνικού πολιτισμού που αποκτά τον τίτλο του Ακαδημαϊκού εκτός Ελλάδας. Πρόκειται για τιμητική διάκριση γενικότερης αξίας και ταυτόχρονα επιβράβευση του Έλληνα σκηνοθέτη με το βαθύτατο ελληνικό αποτύπωμα σε όλο το έργο του επί 40 χρόνια, με αναφορά στις μεγάλες μορφές και αξίες του οικουμενικού Ελληνισμού, των τριών μεγάλων πολιτισμών (Μινωικό, Αρχαίο, Βυζαντινό).
Δήλωση του σκηνοθέτη
«Έφτασα στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας την γενέτειρα του Μότσαρτ για να με εντάξουν ως τακτικό μέλος στην ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών. Εκεί βρέθηκα ανάμεσα σε κορυφαία σοφά και φωτεινά πρόσωπα (μέσα σε αυτούς είναι 38 νομπελίστες) που αντιπροσωπεύουν μια ανώτερη πνευματικά Ευρώπη, έξω από αυτοκαταστροφικές ανούσιες και αδιεξοδικές πολιτικές. Αν κυριαρχήσει ό,τι αντιπροσωπεύουν αυτοί οι σοφοί άνθρωποι η Ευρώπη θα μπορεί να αναστηθεί, και με αυτή την προοπτική επέστρεψα βαθιά αισιόδοξος. Προσωπικά ως Έλληνας αισθάνθηκα υπερήφανος για τον σεβασμό και την εκτίμηση αυτών των σοφών ανθρώπων, για τη μήτρα του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, τον ανεξίτηλο ελληνικό πολιτισμό. Συγκινήθηκα επίσης, καθώς στην είσοδο της διπλανής βιβλιοθήκης του πανεπιστημίου που φιλοξενούσε την εκδήλωση υπήρξε εντοιχισμένη μια επιγραφή με ρήση του Αριστοτέλη! Ως Έλληνας, πώς να μην αισθανθώ συγκίνηση;».
Δήλωση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη
«Η εκλογή του Γιάννη Σμαραγδή ως μέλους της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών (EASA), αποτελεί κορυφαία τιμή για τον ίδιο, ως του πρώτου Έλληνα σκηνοθέτη που γίνεται δεκτός στους κόλπους του θεσμού, αλλά και για τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, πληροφορούμενη την εκλογή του Γιάννη Σμαραγδή στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών.
«Συνιστά αναγνώριση της μακρόχρονης πορείας του, στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη, για τις υψηλές καλλιτεχνικές προδιαγραφές των παραγωγών του, την εγγενή εξωστρέφεια της δουλειάς του, την πείσμονα σκηνοθετική ενασχόλησή του με μια ευρύτατη θεματολογία η οποία ανασυστήνει τον Ελληνικό Πολιτισμό. Η εκλογή του στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών είναι η επικύρωση της προσφοράς του στον ελληνικό και ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Ο Γιάννης Σμαραγδής, ξεχωριστός δημιουργός, με ευδιάκριτο στίγμα, αναμετρήθηκε με την Ιστορία, παλαιότερη και πρόσφατη, εστιάζοντας σε κορυφαίες προσωπικότητες του νεότερου Ελληνισμού. Τη φήμη και τον επαγγελματισμό του, πιστοποιεί η συνεργασία του με ορισμένους από τους εξέχοντες σύγχρονους Ευρωπαίους ηθοποιούς όπως και η απήχηση του έργου του, πέραν των συνόρων. Η εκλογή του, όπως δήλωσε ο ίδιος, αποτελεί, αναγνώριση της αξίας και του δυναμισμού της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας».
Δήλωση του προέδρου της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, Χάρη Παπαδόπουλου
«Χαίρε… Γιάννη, ο κινηματογράφος σου γνωρίζει εδώ και πολλά χρόνια τον δρόμο κι ο δρόμος την αγκαλιά. Άλλωστε ταυτότητα αποκτάς όταν εκτίθεσαι και δοκιμάζεσαι χωρίς σταματημό να αναζητάς την καβαφική Ιθάκη σου. Μέσα από τους αγώνες και τις αγωνίες, λοιπόν, των προηγούμενων δημιουργών, γαλουχήθηκε το μοντέλο του αγωνιζόμενου καλλιτέχνη, του σύγχρονου El Greco, που ανοίγει ορίζοντες και προοπτικές προς τους επόμενους, αψηφώντας υλικές και ψυχικές θυσίες, και προπαντός πληγές. Ένα τέτοιο πρότυπο ανθρώπου και δημιουργού, αποτελεί ο Γιάννης Σμαραγδής που ενσαρκώνει το καλό πνεύμα του Ελληνικού Κινηματογράφου. Κι αν όντως Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι, εμείς προπάντων αγαπάμε τον Γιάννη μας. Γιατί δημιουργοί σαν τον Γιάννη Σμαραγδή, δεν είναι μόνο σκηνοθέτες αλλά ζουν και σαν σκηνοθέτες. Για όλα αυτά, εκτελώντας στο ελάχιστο το χρέος μας, έχουμε σήμερα την τιμή και τη χαρά, οι Έλληνες Σκηνοθέτες και η Εταιρία Ελλήνων Σκηνοθετών, να υποκλιθούμε και να αντιπροσφέρουμε στον Γιάννη όλων μας, μικρόν αντίδωρον από βάθος ψυχής».
Ο Γιάννης Σμαραγδής εκτός του ότι είναι πλέον ακαδημαϊκός σε μια Ευρωπαϊκή Ακαδημία έχει γνωρίσει πολλαπλές διακρίσεις, απέσπασε πολλά βραβεία εντός και εκτός Ελλάδος, οι ταινίες του γνώρισαν μεγάλη επιτυχία και αγαπήθηκαν από το κοινό και επίσης είναι ιδιαιτέρως λαοφιλής, αφού ψηφίστηκε δυο φορές ως ο δημοφιλέστερος Έλληνας καλλιτέχνης. Γνώρισε μεγάλη αγάπη ως δάσκαλος και καθηγητής τόσο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο που δίδαξε όσο στις δραματικές σχολές και σχολές κινηματογράφου. Ο Γιάννης Σμαραγδής γεννήθηκε το 1946 στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε σκηνοθεσία στην Ελλάδα και το Παρίσι. Εμφανίζεται το 1972 με την μικρού μήκους ταινία Δύο τρία πράγματα… (12’), με την οποία απέσπασε το πρώτο βραβείο στην Ελλάδα και διάκριση στο Φεστιβάλ του Μόντρεαλ του Καναδά. Οι πιο σημαντικές ταινίες του είναι οι:
2025: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ – Τώρα είναι προ των πυλών το μεγάλο όραμα της ζωής του, η δημιουργία της ταινίας Εθνικής σημασίας ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ πάνω στο μεγαλύτερο Έλληνα πολιτικό και οραματιστή μετά τον Αρχαίο Περικλή των Αθηνών.
*Πριν καν ξεκινήσουν τα γυρίσματα της ταινίας, ο Γιάννης Σμαραγδής τιμήθηκε με το 1ο διεθνές βραβείο Ιωάννης Καποδίστριας από την Ελληνική Ακαδημία Βραβείων Τέχνης.
2017: ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ – Ταινία βασισμένη στο αυτοβιογραφικό έργο του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκης Αναφορά στον Γκρέκο. Η ταινία κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους στις 23 Νοεμβρίου 2017, ενώ έφτασε στην πρώτη θέση του ελληνικού Box Office. *Επίσημη συμμετοχή στο 51ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Χιούστον (Worldfest) στις ΗΠΑ η ταινία απέσπασε 4 βραβεία: *Grand Remi Award Καλύτερης Ταινίας (για την Ελένη Σμαραγδή) *Gold Remi Award Καλύτερης Μουσικής για τον Μίνω Μάτσα *Gold Remi Award Καλύτερης Φωτογραφίας για τον βραβείο καλύτερου Ηθοποιού για τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο από την ένωση Αμερικανών κριτικών *Βραβείο Κοινού στο Greek Film Expo της Νέας Υόρκης *Βραβείο Κοινού στο Greek Film Expo της Ατλάντα *Του απονεμήθηκε το βραβείο «Προσωπικότητα 2019» για την ταινία Καζαντζάκης από την Ακαδημία Ελληνικών Βραβείων Τέχνης *Τιμητική προβολή στην UNESCO στο Παρίσι *Θριαμβική Προβολή στο Museum of the Moving Image στη Νέα Υόρκη. Συμμετοχή σε πολλά διεθνή φεστιβάλ
2012: Ο ΘΕΟΣ ΑΓΑΠΑΕΙ ΤΟ ΧΑΒΙΑΡΙ – Ταινία, διεθνής συμπαραγωγή (Ελλάδα, Ισπανία, Ουγγαρία). Έφτασε στο Νο2 του ελληνικού box office. Διεθνής διανομή. *Επίσημη συμμετοχή στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο 2012, και άλλα διεθνή Φεστιβάλ. *Βραβείο Giuseppe Sciacca για την ηθοποιό Olga Sutulova.
2007: EL GRECO – Ταινία, Διεθνής Συμπαραγωγή *Ρεκόρ εισιτηρίων στην Ελλάδα (1.200.000 θεατές). Έκτοτε μέχρι σήμερα δεν έχει ξεπεραστεί αυτό το ρεκόρ.*Κατατάχθηκε πρώτη καλύτερη ταινία ανάμεσα στις πέντε χρυσές ταινίες στο φεστιβάλ του Τορόντο 2008 από το SBS. *8 Κρατικά Βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: 1ο βραβείο καλύτερης ταινίας, (για την Ελένη Σμαραγδή), καλύτερης σκηνοθεσίας κλπ και στο ίδιο Φεστιβάλ Βραβείο κοινού και Βραβείο τεχνικής αρτιότητας. *Πρώτο βραβείο στον ηθοποιό Juan Diego Botto στο διεθνές φεστιβάλ του Καΐρου 2008 *Βραβείο GOYA για τα κουστούμια της ταινίας στην ενδυματολόγο Lala Huete. *Διεθνές βραβείο του Βατικανού “GIUSEPPE SCIACCA 2008”, στην Ρώμη ως ο καλύτερος Ευρωπαίος σκηνοθέτης της χρονιάς 2008 για την ταινία EL GRECO. *Τιμητικό βραβείο «Σοφίης» στους Δελφούς το 2008 από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. *Επίσημη συμμετοχή σε διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ όπως: Τορόντο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Κινηματογράφου του American Film Institute στην Washington, κ.α.
1996: ΚΑΒΑΦΗΣ – Ταινία: Για 12 συναπτά έτη προβαλλόταν στον κινηματογράφο Accattone του Παρισιού. Ρεκόρ που δεν έχει γίνει καμία άλλη αμιγώς ελληνική ταινία. *5 Κρατικά Βραβεία: Βραβείο καλύτερης ταινίας, (για την Ελένη Σμαραγδή) και σκηνοθεσίας, κ.α. *Δυο διεθνή βραβεία μουσικής για τον Βαγγέλη Παπαθανασίου από τα φεστιβάλ Γάνδης Βελγίου και Βαλένθια Ισπανίας. Επίσημη συμμετοχή στα φεστιβάλ Βερολίνου, Τορόντο, και σε άλλα 50 διεθνή φεστιβάλ *Μεγάλη εισπρακτική επιτυχία στην Ελλάδα *Η ελληνική υποψηφιότητα στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου (Βραβεία Φελίξ 1997)
1981: ΚΑΛΗ ΣΟΥ ΝΥΧΤΑ ΚΥΡ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕ (ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ) – Εξαιρετική ταινία μία ώρας για την Τηλεόραση με τεράστια αποδοχή από τους θεατές.
Έχει σκηνοθετήσει για το Μέγαρο Μουσικής την ΟΠΕΡΑ ΤΩΝ ΣΚΙΩΝ, καθώς επίσης πολλά ντοκιμαντέρ με άξονα κυρίως ποιητές και συγγραφείς, το ντοκιμαντέρ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΟΝ ΕΛΥΤΗ και δυο πρόσφατα τα: ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ και ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ σε ευγενική χορηγία του Ιδρύματος ΚΙΚΠΕ. Έχει γράψει το βιβλίο ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΗ ΟΡΑΤΟΥ που εκδόθηκε από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ (εξαντλημένο).
Έχουν γραφεί τρία βιβλία για τις τρεις ταινίες του σκηνοθέτη: Γιάννης Σμαραγδής, ο Αρχιτέκτονας της Ψυχής: Καλή σου Νύχτα, κυρ-Αλέξανδρε (ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ) – εξαντλημένο, Καβάφης και El Greco με υπότιτλο Γιάννης Σμαραγδής – Ο Αρχιτέκτονας της Ψυχής από τον στοχαστή Μίμη Τσακωνιάτη, από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ. Υπήρξε Καλλιτεχνικός Διευθυντής στο πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Χαλανδρίου, και πρόεδρος του Διεθνούς Φεστιβάλ Κιν/φου απ’ όπου παραιτήθηκε μετά από έξι μήνες. Όλες του τις ταινίες τις έχει εκχωρήσει εντελώς δωρεάν στο Υπουργείο Εξωτερικών για την πολιτιστική διπλωματία της χώρας.
