Πάνω από τα 46 ευρώ ανά μεγαβατώρα διατηρούνται οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου, με μόλις μια εβδομάδα να απομένει μέχρι τη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία -όπως δήλωσαν και οι δύο πλευρές- δεν πρόκειται να ανανεωθεί.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του TTF έχουν αυξηθεί περισσότερο από 10% σε τέσσερις συνεδριάσεις, καταδεικνύοντας μια ταραχώδη αγορά καθώς πλησιάζει το τέλος του έτους.
Το επικείμενο τέλος της συμφωνίας διαμετακόμισης συμπίπτει με τις προβλέψεις για ψυχρότερο καιρό σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τη ζήτηση για φυσικό αέριο, καθώς τα αποθέματα εξαντλούνται ταχύτερα από το κανονικό. Η στενή αγορά καθιστά δύσκολο για τους traders να εξασφαλίσουν αρκετό φυσικό αέριο για το επόμενο έτος καθώς ανταγωνίζονται με την Ασία για θαλάσσιες προμήθειες.
«Οι τρέχουσες τιμές αντανακλούν ήδη το τέλος της διαμετακόμισης και η αγορά θα βρεθεί εν μέσω πιέσεων μόλις έρθει ο Ιανουάριος και η διαμετακόμιση σταματήσει πραγματικά», αναφέρει στο Bloomberg, η Florence Schmit, στρατηγική αναλύτρια για ευρωπαϊκά ενεργειακή θέματα στη Rabobank.
Η Ευρώπη στο σύνολό της έχει κάνει προσπάθειες να απογαλακτιστεί από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά την εισβολή, αλλά μερικές χώρες εξακολουθούν να βασίζονται στις παραδόσεις από τη Μόσχα.
Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η χώρα του δεν πρόκειται να επιτρέψει τη διαμετακόμιση αέριου ρωσικής προέλευσης από τα εδάφη της, εκτός εάν έχει διαβεβαιώσεις ότι το Κρεμλίνο δεν θα ωφεληθεί οικονομικά όσο συνεχίζεται ο πόλεμος. Η διακοπή των ροών εκτιμάται ότι θα βλάψει ιδιαίτερα χώρες όπως η Σλοβακία, η οποία πιέζει για μια εναλλακτική ρύθμιση και προειδοποιεί για πιθανή οικονομική ζημιά σε περίπτωση διακοπής των προμηθειών.
Η Ευρώπη στο σύνολό της έχει κάνει προσπάθειες να απογαλακτιστεί από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά την εισβολή, αλλά μερικές χώρες εξακολουθούν να βασίζονται στις παραδόσεις από τη Μόσχα. Η διακοπή μπορεί να αυξήσει τη ζήτηση για υγροποιημένο φυσικό αέριο, εντείνοντας τον ανταγωνισμό με την Ασία, καθώς ορισμένα έργα επέκτασης LNG αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις.
Αδειάζουν οι ευρωπαϊκές αποθήκες
Εν τω μεταξύ, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση αδειάζουν με τον ταχύτερο ρυθμό από την ενεργειακή κρίση, καθώς ο ψυχρότερος καιρός και η μείωση των θαλάσσιων εισαγωγών αυξάνουν τη ζήτηση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από την Gas Infrastructure Europe, ο όγκος του φυσικού αερίου στις τοποθεσίες αποθήκευσης του μπλοκ έχει μειωθεί περίπου 19% από τα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν τελειώνει η περίοδος αναπλήρωσης στις αγορές φυσικού αερίου, έως τα μέσα Δεκεμβρίου.
Το ίδιο χρονικό διάστημα, τα δύο προηγούμενα χρόνια, η πτώση είχε κινηθεί σε μονοψήφια ποσοστά, καθώς οι υψηλότερες από τις κανονικές θερμοκρασίες εξασφάλισαν ότι η αποθήκευση παρέμεινε σχετικά πλήρης κατά τη χειμερινή περίοδο θέρμανσης και οι βιομηχανίες περιόρισαν τη ζήτηση λόγω υψηλότερων τιμών.
«Η Ευρώπη χρειάστηκε να βασιστεί πολύ περισσότερο στα υπόγεια αποθέματά της μέχρι στιγμής αυτόν τον χειμώνα από ό,τι τα τελευταία δύο χρόνια για να αντισταθμίσει τις χαμηλότερες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου και να καλύψει την ισχυρότερη ζήτηση», αναφέρει στους Financial Times, η Natasha Fielding, επικεφαλής της ευρωπαϊκής τιμολόγησης φυσικού αερίου στην Argus Media.
Ο ανταγωνισμός στο φυσικό αέριο
Η Ευρώπη αντιμετώπισε επίσης μεγαλύτερο ανταγωνισμό για εισαγωγές LNG από Ασιάτες αγοραστές, οι οποίοι έλκονται από τιμές που είναι χαμηλότερες από ό,τι τα τελευταία χρόνια. Αυτό οδήγησε σε επιβράδυνση των εισαγωγών και στην ανάγκη να αντληθούν περισσότερα από τα αποθηκευμένα αποθέματα.
Η τελευταία φορά που οι αποθήκες φυσικού αερίου της ηπείρου άδειασαν τόσο γρήγορα μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου ήταν το 2021, όταν η Ρωσία άρχισε να μειώνει τις προμήθειες φυσικού αερίου στους αγωγούς πριν από την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία.
Οι traders διαπραγματεύονται ήδη φυσικό αέριο για παράδοση το επόμενο καλοκαίρι σε υψηλότερη τιμή από ό,τι για παράδοση τον χειμώνα που ακολουθεί.
Τα επίπεδα αποθήκευσης της ΕΕ βρίσκονται τώρα στο 75%, οριακά πάνω από τον μέσο όρο των προηγούμενων 10 ετών, προτού οι δυτικοευρωπαϊκές κυβερνήσεις αρχίσουν να προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις ρωσικές εισαγωγές. Τα επίπεδα αποθήκευσης ήταν κοντά στο 90% στα μέσα Δεκεμβρίου του περασμένου έτους.
Οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου είναι περίπου 90% κάτω από επίπεδα των 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα που παρατηρήθηκαν κατά την ενεργειακή κρίση το καλοκαίρι του 2022. Ωστόσο, το άδειασμα των εγκαταστάσεων αποθήκευσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα θα μπορούσε να καταστήσει την αναπλήρωση δυσκολότερη και ακριβότερη την επόμενη χρονιά.
Οι traders διαπραγματεύονται ήδη φυσικό αέριο για παράδοση το επόμενο καλοκαίρι σε υψηλότερη τιμή από ό,τι για παράδοση τον χειμώνα που ακολουθεί, ένδειξη του ολοένα και πιο υψηλού κόστους αναπλήρωσης των αποθεμάτων.
Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να γεμίσουν τις αποθήκες τους στο 90% της χωρητικότητάς τους έως τις αρχές Νοεμβρίου στο πλαίσιο του υποχρεωτικού στόχου αναπλήρωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αν και ορισμένες χώρες έχουν χαμηλότερους στόχους.
Ο ρόλος του LNG
Ένα σημαντικό μέρος των προμηθειών φυσικού αερίου της προέρχεται πλέον με τη μορφή LNG, το οποίο έχει εργαλειοποείται όλο και περισσότερο τις τελευταίες εβδομάδες. Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προειδοποίησε την ΕΕ ότι πρέπει να δεσμευτεί να αγοράσει «μεγάλης κλίμακας» ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ διαφορετικά θα αντιμετωπίσει δασμούς, ενώ το Κατάρ έχει απειλήσει να σταματήσει τις αποστολές LNG εάν τα κράτη μέλη εφαρμόσουν αυστηρά τη νέα νομοθεσία που θα τιμωρεί τις εταιρείες που δεν πληρούν καθορισμένα κριτήρια για τις εκπομπές άνθρακα, τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα.
Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην ΕΕ και το Κατάρ ο τρίτος μεγαλύτερος.
Το Dunkelflaute
Ένας άλλος λόγος για το γρήγορο άδειασμα των αποθηκών στην Ευρώπη είναι ο ψυχρότερος καιρός, καθώς και στο λεγόμενο Dunkelflaute – μέρες που ούτε ηλιακοί συλλέκτες ούτε οι ανεμογεννήτριες παράγουν ενέργεια – που αύξησε τη ζήτηση αερίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Ορισμένες χώρες εξαντλούν τα αποθέματά τους πιο γρήγορα από άλλες. Η Ολλανδία σημείωσε πτώση 33% στον όγκο του φυσικού αερίου που αποθηκεύτηκε από την αρχή του χειμώνα, ενώ η Γαλλία σημείωσε πτώση 28%.
Το ρωσικό αέριο που ρέει μέσω της Ουκρανίας προς την Ευρώπη αναμένεται επίσης να σταματήσει στα τέλη του επόμενου έτους καθώς λήγει η συμφωνία διαμετακόμισης. Η διαδρομή αντιπροσωπεύει περίπου το 5% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ.
