Πάνω από 1 δισ. ευρώ θα είναι η χρηματοδότηση το 2025 από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας – European Defence Fund (EDF) σε επιχειρήσεις και οντότητες για συνεργατική έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της άμυνας καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας διαθέτοντας συγκεκριμένα 1,065 δισ. ευρώ.
Το φετινό πέμπτο κατά σειρά πρόγραμμα έρχεται σε συνέχεια αυτό του 2024 που προσέλκυσε το ενδιαφέρον τόσο μεγάλων όσο και μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ερευνητικών οργανισμών με ρεκόρ προτάσεων σημειώνοντας αύξηση 28% σε σύγκριση με το 2023 και τα τελικά αποτελέσματα αναμένεται να γνωστοποιηθούν το καλοκαίρι.
Ειδικότερα σύμφωνα με την πρόσκληση το πρόγραμμα εργασίας του EDF 2025 αφορά συνολικά 33 θέματα, τα οποία διαρθρώνονται σε 7 θεματικές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, 2 μη θεματικές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων και 2 δράσεις για τη στήριξη της Συμμαχίας για τα αμυντικά ιατρικά αντίμετρα.
Να σημειωθεί τα προγράμματα του EDF έχουν προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027 σχεδόν 8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,7 δισ. ευρώ διατίθενται για συνεργατική αμυντική έρευνα και 5,3 δισ. ευρώ για συνεργατικά έργα ανάπτυξης ικανοτήτων που συμπληρώνουν τις εθνικές συνεισφορές. Η χρηματοδοτική στήριξη προσφέρεται κυρίως μέσω επιχορηγήσεων έως και 100% των επιλέξιμων δαπανών ανάλογα με τις σχετικές δραστηριότητες και ενός συστήματος μπόνους.
Έτσι και στο φετινό πρόγραμμα υποστηρίζεται η ανάπτυξη κρίσιμων αμυντικών τεχνολογιών και ικανοτήτων σε όλους τους στρατιωτικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των χερσαίων, εναέριων, ναυτικών, διαστημικών και κυβερνοχώρων, σύμφωνα με τις προτεραιότητες ικανοτήτων της ΕΕ που συμφωνήθηκαν από τα κράτη μέλη. Το πρόγραμμα εργασίας περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από ειδικά μέτρα για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης στο πλαίσιο του προγράμματος αμυντικής καινοτομίας της ΕΕ (EUDIS).
Στόχος των προγραμμάτων του EDF είναι να συμβάλλει στη μείωση του κατακερματισμού των επενδύσεων για την ανάπτυξη ευρωπαϊκών αμυντικών τεχνολογιών και ικανοτήτων. Ταυτόχρονα ενισχύει επίσης τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και προωθεί τη διαλειτουργικότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Με την έγκριση του προγράμματος εργασίας 2025, η Κομισιόν έχει δεσμεύσει συνολικά τα 5,4 δισ. ευρώ από την έναρξη ισχύος του τον Μάιο του 2021 και των 8 δισ. του προϋπολογισμού, αποτελώντας έναν από τους κορυφαίους επενδυτές στην Έρευνα και Ασφάλεια στον τομέα της άμυνας.
Αναμένοντας ένα «bing bang» στην άμυνα
Βέβαια όλα αυτά ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και ήρθε να αποδείξει ότι οι ελλείψεις σε στρατιωτικό υλικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι «κολοσσιαίες» και η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται ένα «bing bang» στην άμυνα, όπως δήλωσε και ο Άντριους Κουμπίλους, ο πρώτος Ευρωπαίος Επίτροπος για την Άμυνα και το Διάστημα, στο ετήσιο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας.
«Οι ελλείψεις σε στρατιωτικό υλικό, αν συγκρίνουμε με τη ρωσική πολεμική οικονομία, είναι κολοσσιαίες. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια μιας αποσπασματικής και σταδιακής προσέγγισης. Χρειαζόμαστε μια πραγματική, μεγάλης έκρηξης προσέγγιση για την αύξηση της αμυντικής παραγωγής και της απόκτησης. Χρειαζόμαστε επίσης μια ευρωπαϊκή προσέγγιση», δήλωσε ο Επίτροπος Κουμπίλους.
Στο πλαίσιο αυτό η ΕΕ στον τομέα της άμυνας, επιδιώκει τη δημιουργία μιας ενιαίας προσπάθειας, τη συγκέντρωση πόρων και την ιεράρχηση έργων όπως η αεράμυνα, οι «κυβερνοασπίδες» και η στρατιωτική κινητικότητα, είπε.
Οι ελληνικές εταιρείες και ερευνητικά κέντρα
Είναι άκρως ενθαρρυντικό πάντως οι ελληνικές εταιρείες και πολλοί πανεπιστημιακοί ερευνητικοί φορείς τα τελευταία χρόνια συμμετέχουν στα συνεργατικά προγράμματα καταλαμβάνοντας σημαντικές θέσεις και διακρίσεις και ιδιαίτερα σε πολύ σημαντικά προγράμματα καινοτομίας και παραγωγής αμυντικών συστημάτων.
Στην πρώτη επιτυχημένη συμμετοχή στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας το 2021 η Ελλάδα πέτυχε την 5η θέση (έπειτα από Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία), με 75 συμμετοχές σε προτάσεις που επιλέχθηκαν προς χρηματοδότηση.
Συγκεκριμένα, 40 ελληνικές εταιρείες και φορείς κατάφεραν να ενταχθούν σε προγράμματα και συνέργειες άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ, δείχνοντας ότι όταν γίνεται συντονισμένη και οργανωμένη δουλειά, μπορεί να επιτύχει πολλά.
Την επόμενη χρονιά το 2022 στα 41 προγράμματα του EDF ύψους 832 εκατ. 30 ελληνικές εταιρείες και φορείς κατάφεραν να πετύχουν συμμετοχή σε 21 προγράμματα, που θα πλησιάσουν σε ύψος χρηματοδότησης τα 500 εκατ. ευρώ.
Στα προγράμματα EDF 2023, οι ελληνικές οντότητες όχι μόνο συμμετείχαν σε 28 από τα συνολικά 54 ερευνητικά προγράμματα, αλλά ηγήθηκαν και ως Coordinator σε 9 εξ’ αυτών.
Η προσπάθεια έχει ενισχυθεί και με το νεοσύστατο cluster που έχει δημιουργηθεί, με τον διακριτικό τίτλο «DefencEduNet» από την συμπόρευση ανάμεσα στον Σύνδεσμο Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ) και Ερευνητικά Κέντρα. Στόχος να ενωθεί η παραγωγή της αμυντικής βιομηχανίας με την έρευνα που είναι τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα. Στην ίδια γραμμή πλεύσης και το νεοσύστατο ΕΛΚΑΚ από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Απώτερος σκοπός όλων η σύμπραξη εταιρειών του αμυντικού τομέα με πανεπιστήμια και τις Ένοπλες Δυνάμεις ώστε μέσω της έρευνας να προκύψει νέο προϊόν – ακόμα και και διττής χρήσης – το οποίο στη συνέχεια θα αναπτυχθεί και θα αξιοποιηθεί.
