Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι διαβουλεύσεις εντός της ΕΕ για το 18ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, με αιχμή του δόρατος την αποκοπή περισσότερων από 20 τραπεζών από το SWIFT, την επιβολή νέων εμπορικών περιορισμών αξίας 2,5 δισ. ευρώ, αλλά και τον αποκλεισμό των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream, οι οποίοι είχαν αποτελέσει για χρόνια σύμβολα ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό καύσιμο.
Τα μέτρα εντάσσονται σε μια συνολική στρατηγική οικονομικής απομόνωσης της Ρωσίας, με στόχο την αποδυνάμωση της πολεμικής της μηχανής και τον περιορισμό της δυνατότητάς της να αποκτά τεχνολογία αιχμής. Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης μείωση του πλαφόν για το ρωσικό πετρέλαιο στα 45 δολάρια/βαρέλι, από 60 σήμερα – ένα μέτρο που θα απαιτήσει συντονισμό με τις ΗΠΑ και την G7, εν μέσω διαφοροποιημένων θέσεων.
ΕΕ: Ο Nord Stream στο επίκεντρο της συμβολικής ρήξης
Η συζήτηση περί απαγόρευσης του Nord Stream 2 αποκτά βαρύνουσα πολιτική σημασία. Παρότι ο αγωγός δεν τέθηκε ποτέ σε λειτουργία και υπέστη ζημιές από εκρήξεις το 2022, η επίσημη απαγόρευσή του εκ μέρους της ΕΕ θα θωρακίσει τη Γερμανία από εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις για επαναλειτουργία του έργου.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έχει ήδη εκφράσει τη στήριξή του στη συγκεκριμένη πρόταση, επιχειρώντας να προλάβει εσωτερικές αντιδράσεις στη Γερμανία αλλά και να εκπέμψει σαφές μήνυμα ότι η ενεργειακή στροφή της Ευρώπης είναι μη αναστρέψιμη.
Πίσω από τις γραμμές: Οι εσωτερικές εντάσεις και η σκιά Τραμπ
Το πολιτικό υπόβαθρο είναι περίπλοκο. Οι κυρώσεις απαιτούν ομοφωνία και πολλά κράτη μέλη εμφανίζονται προσεκτικά επιφυλακτικά ως προς την κλιμάκωση, κυρίως λόγω των οικονομικών συνεπειών και της διπλωματικής αβεβαιότητας που προκαλεί η στάση του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει αποφύγει την επιβολή νέων κυρώσεων και καλεί τις δύο πλευρές σε απευθείας συνομιλίες, χωρίς όμως να αποκλείει την άσκηση πίεσης.
Την ίδια στιγμή, φήμες για επανενεργοποίηση διαύλων επικοινωνίας μεταξύ Μόσχας και Δύσης φέρνουν σε δύσκολη θέση την Κομισιόν, η οποία προσπαθεί να κρατήσει αδιάρρηκτη τη γραμμή στήριξης στην Ουκρανία, ακόμη και αν οι ΗΠΑ μεταβάλλουν τη στάση τους.
Στόχος: Περιορισμός του σκιώδους στόλου και του ρωσικού επενδυτικού ταμείου
Το υπό συζήτηση πακέτο προβλέπει ακόμη στοχευμένες παρεμβάσεις σε τράπεζες που χρηματοδοτούν τον πόλεμο, στον ρωσικό σκιώδη στόλο πετρελαιοφόρων και στο Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (RDIF). Παράλληλα, προβλέπεται η ένταξη ρητρών προστασίας για ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, ώστε να μειωθεί το κόστος των κυρώσεων για την ενιαία αγορά.
Το 2027, ορόσημο ενεργειακής ανεξαρτησίας
Τέλος, η στρατηγική της ΕΕ περιλαμβάνει τη σταδιακή απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027, επιβεβαιώνοντας την πολιτική βούληση για ενεργειακή αυτάρκεια και γεωπολιτική αυτονομία. Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: θα προλάβει η Ευρώπη να εδραιώσει μια ενιαία στάση πριν αλλάξουν οι παγκόσιοι πολιτικοί συσχετισμοί;
