Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέτυχαν να καταλήξουν σε συμφωνία για την αντίδρασή τους στην άνευ προηγουμένου κρίση φυσικού αερίου που οδήγησε τις τιμές της ενέργειας σε επίπεδα ρεκόρ, αφού η Πολωνία και η Τσεχία απαίτησαν ισχυρότερη δράση για τον περιορισμό του κόστους των ρύπων.

Μετά από δύο γύρους έντονων συνομιλιών στη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, οι αρχηγοί των κυβερνήσεων απέσυραν τα σχέδια δήλωσης για την ενεργειακή κρίση, όπως αναφέρει το Bloomberg. Οι διαφορές στις εκτιμήσεις τους για την απότομη αύξηση του κόστους της ενέργειας, του φυσικού αερίου και των εκπομπών αποδείχθηκαν ανυπέρβλητες, σύμφωνα με δύο διπλωμάτες με γνώση των συνομιλιών. Ακόμη, ο προγραμματισμένος κανονισμός της Κομισιόν σχετικά με τον τρόπο ταξινόμησης της πυρηνικής ενέργειας και του φυσικού αερίου ήταν επίσης ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα.

Τα εθνικά μέτρα και το ράλι των τιμών

Οι περισσότερες χώρες της Ε Ε έχουν ήδη λάβει εθνικά μέτρα για να αμβλύνουν τις επιπτώσεις της κρίσης στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων φορολογικών περικοπών και άμεσης στήριξης για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά. Το συνεχιζόμενο ράλι ωστόσο πυροδοτεί ανησυχίες για τον πληθωρισμό και τους κινδύνους για την οικονομική ανάκαμψη, καθώς οι αποστολές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, τον μεγαλύτερο προμηθευτή της ΕΕ, παραμένουν περιορισμένες.

Οι άδειες άνθρακα στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ αυξήθηκαν στο επίπεδο ρεκόρ των 90,75 ευρώ (102,73 $) ανά μετρικό τόνο την περασμένη εβδομάδα και διαπραγματεύονται σχεδόν 150% υψηλότερα φέτος. Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν επίσης φτάσει σε υψηλά όλων των εποχών.

Το πρόγραμμα ανώτατων ορίων εκπομπών και εμπορίου της ΕΕ επιβάλλει μειωμένα όρια ρύπανσης σε περισσότερες από 11.000 εγκαταστάσεις που ανήκουν σε κατασκευαστές, παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας και αεροπορικές εταιρείες. Η Ε Ε συζητά επί του παρόντος μια βαθιά μεταρρύθμιση της αγοράς για την ευθυγράμμιση του προγράμματος με αυστηρότερους κλιματικούς στόχους για το 2030. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται η επιτάχυνση των περικοπών των εκπομπών, μια κίνηση που θα κάνει τις άδειες πιο σπάνιες.

Οι ανησυχίες και οι πολιτικές αντιδράσεις

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο Πολωνός πρωθυπουργός Mateusz Morawiecki κατηγόρησε τους χρηματοοικονομικούς επενδυτές για την αύξηση του κόστους του άνθρακα, ένα ζήτημα που τίθεται και από άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Τσεχίας και της Ουγγαρίας, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Η Πολωνία, η οποία βασίζεται κυρίως στον άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, δεν βρήκε υποστήριξη στο αίτημά της να επιτραπεί η προσωρινή εξαίρεση της από το ETS της ΕΕ.

Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς τόνισε στους άλλους ηγέτες ότι η τιμή των 90 ευρώ ανά μετρικό τόνο διοξειδίου του άνθρακα ήταν υπερβολική και ότι τα 60 ευρώ ακούγονταν πιο λογικά, αλλά σημείωσε ότι μπορεί να είναι δύσκολο να διατηρηθεί αυτή η τιμή καθώς αλλάζει το ευρύτερο σύστημα. Η νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο μακροπρόθεσμης εθνικής κατώτατης τιμής άνθρακα τουλάχιστον 60 ευρώ εάν η τιμή των εκπομπών πέσει κάτω από αυτά τα επίπεδα τα επόμενα χρόνια.

Η Ισπανία επίσης ανησυχεί για τις υψηλές τιμές και η Γαλλία ζήτησε ενέργειες για τη μείωση της αστάθειας στην αγορά. Ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν και ο Βούλγαρος Πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ επέκριναν επίσης μια έκθεση του ρυθμιστικού οργανισμού ενέργειας της ΕΕ σχετικά με το σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και μια προκαταρκτική αξιολόγηση της αγοράς άνθρακα από την European Securities and Markets Authority. Η ESMA απέρριψε τον περασμένο μήνα τις ανησυχίες σχετικά με καταχρηστικές συμπεριφορές στο σύστημα εμπορίας εκπομπών, λέγοντας ότι η άνοδος των τιμών οφείλεται σε οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες.

«Οι αναφορές, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι τόσο βαθιές όσο χρειάζεται», είπε ο Ράντεφ στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες. «Και αναμένουμε, – αυτή είναι η υπόσχεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής-, ότι αυτή η ανάλυση θα συνεχιστεί, ότι θα φτάσει σε μεγαλύτερο βάθος και ότι θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια τόσο στον μηχανισμό εκπομπών όσο και στις ανταλλαγές ενέργειας».