Μισογεμάτο «είδε» το ποτήρι της παγκόσμιας οικονομίας το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκφράζοντας μια σαφώς πιο αισιόδοξη πρόβλεψη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια για την πορεία της οικονομικής δραστηριότητας και της ανάπτυξης τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Παράλληλα, ωστόσο, διαπίστωσε και σαφή αποσυμπίεση του πληθωρισμού που θα επιστρέψει, κατά την άποψη του, στις μεγάλες κεντρικές τράπεζες να ξεκινήσουν τη νομισματική χαλάρωση από το δεύτερο μισό της χρονιάς.
Σύμφωνα με την νέα έκθεση του διεθνούς οργανισμού, η σταδιακή πτώση των τιμών ήρθε σαν αποτέλεσμα της αντιμετώπισης των πληθωριστικών σοκ κυρίως στον ενεργειακό κλάδο και στις εφοδιαστικές αλυσίδες σε συνδυασμό με τις πολιτικές νομισματικής σύσφιγξης που υιοθέτησαν οι κεντρικές τράπεζες των μεγάλων οικονομιών.
Έτσι η εκτίμηση του είναι πως η πτωτική τροχιά του πληθωρισμού θα συνεχιστεί και φέτος δεδομένων των υψηλών επιτοκίων, της αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης που έφερε πτώση των τιμών και της αποδυνάμωσης των αγορών εργασίας. Έτσι προβλέπει υποχώρηση του δείκτη σε παγκόσμιο επίπεδο στο 5,9% φέτος και στο 4,5% το 2025, από το 6,8% το 2023.
Απειλές και αποκλίσεις
Βέβαια, όπως και στις θετικές εκτιμήσεις τους για την πορεία της ανάπτυξης, έτσι και στο μέτωπο του πληθωρισμού, οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μια σειρά από παράγοντες που μπορεί να φέρουν εκτροχιασμό των προβλέψεων. Αμέσως-αμέσως, όπως επισημάνθηκε και στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση της έκθεσης, οι προβλέψεις αυτές έγιναν πριν την ιρανική επίθεση στο Ισραήλ και το ενδεχόμενο μιας ευρύτερης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή με απρόβλεπτες συνέπειες όχι μόνο για την ειρήνη και τη σταθερότητα αλλά και τις οικονομίες.
Οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ προειδοποίησαν ανοιχτά πως τυχόν κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή θα αλλάξει τα δεδομένα και προφανώς προς το χειρότερο.
Παράλληλα, αν και η έκθεση εκφράζει τη γενική άποψη πως οι αναπτυξιακές προοπτικές θα βελτιωθούν και οι πληθωριστικές πιέσεις θα καταλαγιάσουν, ανοίγοντας το δρόμο για τη μείωση των επιτοκίων, υπάρχουν σαφείς αποκλίσεις ανάμεσα στις οικονομίες, όχι μόνο μεταξύ του ανεπτυγμένου και του αναπτυσσόμενου κόσμου, αλλά και εντός του γκρουπ των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Μεταξύ των κρατών του G7, η αμερικανική οικονομία εμφανίζεται πολύ πιο ισχυρή, με έως και διπλάσιο εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ομάδας, ήτοι στο 2,7% για φέτος, με επί τα βελτίω αναθέωρηση κατά 0,6%! Σημειωτέον πως η Fed στις δικές της εκτιμήσεις κάνει λόγο για ανάπτυξη ύψους 2,1% φέτος.
Στον αντίποδα, κατά το ΔΝΤ, η γερμανική οικονομία παραμένει ουραγός, με την πιο αδύναμη ανάπτυξη μεταξύ των κρατών του G7, μόλις στο 0,2%. Αναλόγως δε, ευρύτερα η οικονομία της Ευρωζώνης θα κινηθεί σε πιο χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τις ΗΠΑ.
Αν και το Ταμείο «βλέπει» την οικονομία της Ευρωζώνης να ανακάμπτει από το αδύναμο 0,4% του 2023 φτάνοντας στο 0,8% φέτος και στο 1,5% το 2025, η ψαλίδα με την αμερικανική οικονομία συντηρείται.
Σε πιο δύσκολη θέση η Fed
Αποτέλεσμα αυτού, το ΔΝΤ «βλέπει» πως τον… χορό των μειώσεων των επιτοκίων μεταξύ των μεγάλων κεντρικών τραπεζών θα «ανοίξει» η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και μάλιστα από τη συνεδρίαση του Ιουνίου.
Πάντως, αναφορικά με τα αμερικανικά επιτόκια, η έκθεση υιοθετεί τη βασική πρόβλεψη της Federal Reserve για τρεις περικοπές μέσα στη χρονιά. Έτσι εκτιμά πως τα επιτόκια στις ΗΠΑ που σήμερα βρίσκονται στο εύρος του 5,25% έως 5,50% θα μειωθούν στο εύρος του 4,5% έως 4,75% μέχρι τα τέλη της χρονιάς.
Αν και η τάση αναζωπύρωσης του πληθωρισμού στις ΗΠΑ σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή αντοχή της οικονομίας, έχει οδηγήσει αναλυτές και traders να αναθεωρούν τα προγνωστικά τους, όχι μόνο για το χρονοδιάγραμμα της έναρξης των περικοπών από τη Fed αλλά και για το πόσες μειώσεις θα κάνει μέσα στο 2024.
Σε ομιλία της προ ημερών ενόψει της έναρξης της εαρινής συνόδου ΔΝΤ και Παγκόσμιας Τράπεζας που «τρέχει» αυτή την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον, η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις εκτιμήσεις για τη στρατηγική των κεντρικών τραπεζών. Κάλεσε δε, τους κεντρικούς τραπεζίτες να αντισταθούν στις πιέσεις που δέχονται για πρόωρες περικοπές των επιτοκίων, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος να αναγκαστούν να επανέλθουν σε πολιτικές νομισματικής σύσφιγξης αν ο πληθωρισμός αναζωπυρωθεί.
«Η πρόωρη χαλάρωση μπορεί να οδηγήσει σε νέες πληθωριστικές εκπλήξεις που μπορεί ακόμη και να απαιτήσει περαιτέρω νομισματική σύσφιγξη» τόνισε χαρακτηριστικά.
Δεδομένου πως ήδη οι τιμές του πετρελαίου έχουν και πάλι ενισχυθεί σημαντικά από τις αρχές της χρονιάς, οι οικονομολόγοι του Ταμείου στάθηκαν στην πιθανότητα οι κεντρικές τράπεζες να χρειαστούν να αναθεωρήσουν τα επόμενα βήματα τους.
«Εάν ο πληθωρισμός επιμείνει πέρα από τα επίπεδα που βλέπουμε τώρα, ειδικά στις ΗΠΑ, τότε θα περιμένουμε να έχουμε περικοπές (των επιτοκίων) αργότερα και πιθανόν και λιγότερες μειώσεις» τόνισε χαρακτηριστικά στις δηλώσεις του ο επικεφαλής οικονομολόγος του Ταμείου, Πιερ Ολιβιέ Γκουρίνχας. Για τη Fed αυτό μπορεί να σημαίνει μετάθεση της νομισματικής χαλάρωσης από το καλοκαίρι στο τέταρτο τρίμηνο.
Αντιθέτως για την ΕΚΤ, όπως και για την Τράπεζα της Αγγλίας, το τοπίο – με τα τωρινά δεδομένα – δεν αναμένεται να αλλάξει, κυρίως επειδή δεν διαπιστώνονται ισχυρά επίπεδα ζήτησης που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό, που σημαίνει ότι αμφότερες θα ξεκινήσουν τις περικοπές των επιτοκίων όπως έχουν λίγο-πολύ σχεδιάσει, άρα ενδεχομένως νωρίτερα από τη Fed.
Σημειωτέον πως οι προοπτικές των οικονομιών και τα επόμενα βήματα των κεντρικών τραπεζών υπό τη σκιά και των δυσμενών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή αποτελούν βασικό θέμα συζήτησης, καθώς κεντρικοί τραπεζίτες και υπουργοί Οικονομικών από όλο τον κόσμο έχουν συγκεντρωθεί στην Ουάσιγκτον για την εαρινή σύνοδο ΔΝΤ και Παγκόσμιας Τράπεζας έως το ερχόμενο Σάββατο. Μάλιστα την Πέμπτη θα διεξαχθεί και η σύνοδος των υπουργών Οικονομικών του G20.
