Με σχετικά νωπές τις «πικρές» μνήμες ενός φιλόδοξου διαγωνισμού που ναυάγησε από τις προσφυγές σοβαρών ενδιαφερομένων, μεσαζόντων εμπλεκομένων και αποτυχημένων νταλαβεριτζήδων, ο ΔΕΔΔΗΕ ξεκινά διαγωνισμό προμήθειας 7,5-8 εκατομμυρίων έξυπνων μετρητών. Η πολύ πρόσφατη τραυματική εμπειρία με την κακοκαιρία «Ελπίς» και τον αποκλεισμό εκατοντάδων χιλιάδων νοικοκυριών, καθιστά απόλυτη ανάγκη την έναρξη τουλάχιστον της διαδικασίας για τους έξυπνους μετρητές.

Το φιλόδοξο  έργο θα κοστίσει πάνω από ένα δις ευρώ («αρχικός σχεδιασμός για 850 εκατομμύρια αλλά στο τέλος θα ξεφύγει αρκετά γι’ αυτό υπάρχει η επιχειρηματική …σφαγή» μας λένε με νόημα από το ΔΕΔΔΗΕ) θα έχει τρία διαγωνιστικά μέρη:

• Προμήθεια 7,5-8 εκατομμύρια έξυπνων  μετρητών
• εγκατάσταση των μετρητών στο δίκτυο διανομής και
• τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες.

Ο ΔΕΔΔΗΕ προχώρησε πριν από περίπου ένα μήνα σε  πρόσκληση ενδιαφέροντος προεπιλογής υποψηφίων για  συμβάσεις  προμήθειας:

α) Συστήματος Διαχείρισης Μετρητικών Δεδομένων – Meter Data Management System (MDM System)

β) Συστήματος Προηγμένης Μετρητικής Υποδομής – Advanced Metering Infrastructure System (AMI System) δηλαδή συστήματα λογισμικού με ολοκληρωμένη λύση και

γ) Εξοπλισμού Πεδίου, δηλαδή Μετρητικές Μονάδες και Εξοπλισμό Επικοινωνίας τεχνολογίας point-to-point.

Ο διαγωνισμός θα περιλαμβάνει δύο χρονικές φάσεις. Η μία είναι της προεπιλογής των υποψηφίων αναδόχων και η δεύτερη της υποβολής οικονομικών και τεχνικών προσφορών.

Η ανάθεση της προμήθειας των μετρητικών μονάδων και του AMI System θα γίνει μέχρι και σε τρεις αναδόχους, ενώ του MDM System σε έναν από τους τρεις.

Η προηγούμενη οργανωμένη προσπάθεια του Διαχειριστή είχε μπλοκάρει το 2014, όταν ο τότε διαγωνισμός έμεινε στα χαρτιά μετά από προσφυγές επί προσφυγών των διαγωνιζομένων εταιριών της εποχής εκείνης.

Οι έξυπνοι μετρητές θα αντικαταστήσουν ως το 2030 τα σημερινά «ρολόγια», ενώ ταυτόχρονα ο εξοπλισμός αυτός θα πλαισιώνεται και από τα αναγκαία συστήματα υποδομής και διαχείρισης.

Ο ΔΕΔΔΗΕ, στην προμήθεια των  μετρητών και σε πρώτη φάση θα αναθέσει στον κάθε έναν από τους τρεις αναδόχους ποσότητες μετρητών που θα αποτελούν και την εγγύηση για τη συμμετοχή τους στον διαγωνισμό. Συνολικά στο αρχικό στάδιο και στους τρεις συμμετέχοντες θα ανατεθούν περίπου 2,5 εκατομμύρια μετρητές, ενώ στη συνέχεια με δευτερεύοντες  διαγωνισμούς θα παραγγέλλονται οι πρόσθετες ποσότητες μέχρι τα 8 εκατομμύρια που είναι ο στόχος. Χρόνος ολοκλήρωσης το 2027 εάν όλα πάνε καλά, ενώ ολόκληρη η χώρα θα έχει έξυπνους μετρητές ως το 2030.

Συμφωνίες με αναδόχους 

Η διάρκεια των συμφωνιών θα είναι 8-10 χρόνια, ενώ τα κριτήρια που έχουν τεθεί για την προεπιλογή των αναδόχων είναι οικονομικά, τεχνικά αλλά και κριτήρια για τη δυνατότητα παραγωγής συγκεκριμένου κατώτατου ορίου μετρητών. Επιπλέον θα ζητείται η έγγραφη βεβαίωση συνεργασίας και εγκατάστασης μετρητών σε διαχειριστές δικτύων.

Η λειτουργία του νέου  συστήματος  μέτρησης αναμένεται να οδηγήσει τους καταναλωτές στη νέα εποχή της δικής τους επιλογής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΠΕ, net metering) αλλά και της αποθήκευσης ενέργειας (ηλεκτρικά αυτοκίνητα, μπαταρίες). Οι ίδιοι θα ειδοποιούνται απευθείας από τον προμηθευτή για τις ώρες χαμηλής χρέωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας ώστε να προσαρμόζουν ανάλογα την κατανάλωση τους.

Οι προμηθευτές θα μπορούν να διαμορφώνουν ανταγωνιστικότερα τιμολόγια και προϊόντα με βάση το προφίλ των πελατών τους, ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ θα έχει     έλεγχο του δικτύου της χαμηλής τάσης σε πραγματικό χρόνο.

Το πλήρες χρονοδιάγραμμα του ΔΕΔΔΗΕ

Το αρχικό χρονοδιάγραμμα του ΔΕΔΔΗΕ για την πρώτη τοποθέτηση 7.354.000 «έξυπνων μετρητών» ίσως ξεκινήσει  φέτος και θα ολοκληρωθεί το 2030.

Ειδικότερα, με βάση το πλάνο ανάπτυξης, προβλέπεται να τοποθετηθούν 300.000 το 2022 (που μάλλον θα είναι λιγότεροι τελικά), 500.000 το 2023, 800.000 το 2024, 1.000.000 το 2025, 1.000.000 το 2026, 813.000 το 2027, 1.000.000 το 2028, 1.000.000 το 2029 και 900.000 το 2030.

«Όλα αυτά βέβαια θα εξαρτηθούν και από την πορεία και τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, άρα είναι πιθανό όλα να πάνε πίσω χρονικά αφού …είναι πολλά τα λεφτά που λένε και μεγάλα τα συμφέροντα» μας λένε έμπειρα στελέχη από ΔΕΗ-ΔΕΔΔΗΕ.

ΔΕΔΔΗΕ και ΡΑΕ

Ο  ΔΕΔΔΗΕ αιτήθηκε προς τη ΡΑΕ και η Αρχή αποδέχθηκε επιπλέον ποσοστό απόδοσης 1,5% για διάρκεια 4 ετών για το έργο, λαμβάνοντας υπόψη τα σημαντικά οφέλη που θα αποφέρει, αλλά και το σημαντικό κόστος που θα κληθεί να καταβάλει ο Διαχειριστής και το οποίο σαφώς επηρεάζει σημαντικά τα απασχολούμενα κεφάλαιά του

Σύμφωνα με τα στοιχεία που αναφέρονται στην απόφαση της ΡΑΕ, το έργο έχει ωφέλιμη ζωή 15 ετών, προτεινόμενη απόδοση κατά την κατασκευαστική περίοδο 6,7%, και πρόσθετη απόδοση κατά τη λειτουργία του 2% για διάρκεια 7 ετών.

Στο σκεπτικό της απόφασης της ΡΑΕ αναφέρεται ότι το στρατηγικό έργο «Επέκταση τηλεμέτρησης» το οποίο αφορά στην εγκατάσταση έξυπνων μετρητών στο σύνολο σχεδόν των καταναλωτών, αποτελεί σημαντικό εργαλείο και βασική συνιστώσα επίτευξης του ενωσιακού στόχου (Οδηγία (ΕΕ) 2019/944) για ενεργή συμμετοχή του καταναλωτή στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Συγκεκριμένα, μέσω των έξυπνων μετρητών θα ενισχυθεί σημαντικά η θέση του καταναλωτή, μέσω της άμεσης και ακριβούς ενημέρωσής του για την κατανάλωσή του και κατ’ επέκταση μέσω της ενίσχυσης της δυναμικής τιμολόγησης και της δυνατότητας συμμετοχής του σε προγράμματα απόκρισης ζήτησης.

Σημαντικά και πολλαπλά οφέλη

Επιπρόσθετα, η εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών, αναμένεται να έχει σημαντικά και πολλαπλά οφέλη στη διαχείριση του δικτύου διανομής, στη λειτουργία της αγοράς και στην εθνική οικονομία γενικότερα, κυρίως λόγω:

α) της σημαντικής μείωσης των μη-τεχνικών απωλειών (ρευματοκλοπή) και της μείωσης του κόστους λειτουργίας και συντήρησης που θα επιφέρει στο δίκτυο, με αντίστοιχο θετικό οικονομικό αντίκτυπο στο κόστος του Διαχειριστή και στα τιμολόγια χρήσης του ΕΔΔΗΕ,

β) της ενίσχυσης στη διείσδυση των ΑΠΕ στο δίκτυο (αποκεντρωμένη παραγωγή) και

γ) της συμβολής τους στην επίτευξη του εθνικού στόχου για εξοικονόμηση ενέργειας.

Η… καταστροφή του 2014

«Η  διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ θέλει τώρα να βάλει  σε νέες βάσεις το φιλόδοξο πρόγραμμα  των έξυπνων μετρητών, το οποίο έχει ναυαγήσει εδώ και επτά χρόνια καθώς οι πρώτες προσπάθειες ξεκίνησαν χωρίς επιτυχία το 2014, με τον διαγωνισμό ΔΔ-207 που αφορούσε το ‘‘Πιλοτικό Σύστημα Τηλεμέτρησης και Διαχείρισης της Ζήτησης Παροχών Ηλεκτρικής Ενέργειας Οικιακών και Μικρών Εμπορικών Καταναλωτών και Εφαρμογής Έξυπνων Δικτύων’’.

Επί της ουσίας ήταν η πιλοτική εφαρμογή για 200.000 συνδέσεις με προϋπολογισμό 86,5 εκατ. ευρώ, η οποία ωστόσο θα έκρινε πολλά για τη συνέχεια, δηλαδή τις τεχνικές προδιαγραφές, το σύστημα μετάδοσης των δεδομένων για το μεγάλο πακέτο  του 1 δισ. ευρώ που θα ακολουθούσε» μας λένε από τη μητρική ΔΕΗ και συνεχίζουν: «ο διαγωνισμός αυτός χαρακτηρίστηκε από μπαράζ ενστάσεων, προσφυγών, αναβολών και συμπληρωμάτων της διακήρυξης. Έτσι ενώ το αρχικό χρονοδιάγραμμα προέβλεπε ολοκλήρωση μέχρι το φθινόπωρο του 2015, η υπόθεση κόλλησε στο ΣτΕ, με αποτέλεσμα ακόμη και το 2018 να αναζητείται φόρμουλα για να συνεχιστεί, αλλά ουσιαστικά εγκαταλείφθηκε».

Το  μόνο που έγινε πάντως ήταν η προμήθεια με άλλο διαγωνισμό,  224.000 έξυπνων μετρητών, που ο ΔEΔΔHE παρέλαβε με σκοπό την τοποθέτησή τους σε νέες συνδέσεις. Επίσημα οι τίτλοι τέλους για τον ΔΔ-207 έπεσαν μόλις πέρυσι  με απόφαση του Δ.Σ. του Διαχειριστή, προκειμένου να μπει εκ νέου σε τροχιά το μεγάλο σχέδιο των 8 εκατομμυρίων μετρητών.

Παράλληλα, ένα σκέλος του έργου (όσον αφορά στην τοποθέτηση) έχει ενταχθεί στο μεγάλο διαγωνισμό ΔΔ-214 με ενδεικτικό προϋπολογισμό για τις εργασίες αντικατάστασης των αναλογικών μετρητών με «έξυπνους», συνολικού ύψους 380 εκατ. ευρώ και για τις πέντε περιφερειακές διευθύνσεις του Διαχειριστή.

Τι είναι και πως λειτουργεί ο “έξυπνος” μετρητής ενέργειας

Ο «έξυπνος» μετρητής ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ασύρματη φορητή συσκευή νέας τεχνολογίας, η οποία παρακολουθεί και ελέγχει την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουμε και υπολογίζει το κόστος λειτουργίας των ηλεκτρικών συσκευών που έχουμε στο σπίτι ή στην επιχείρηση σε πραγματικό χρόνο.

Παράλληλα σε διαρκή σύνδεση με το Διαχειριστή (ΔΕΔΔΗΕ) και τον Πάροχο (πχ ΔΕΗ ή άλλος πάροχος) ειδοποιεί αμέσως για βλάβες ή διακοπές ηλεκτροδότησης με απόλυτη χωροταξική και χρονική ακρίβεια.

Βοηθάει ουσιαστικά στην άμεση ενημέρωση καταναλωτή και Διαχειριστή, κάνοντας ορθότερη χρήση των συσκευών. Με αυτό τον τρόπο συμβάλει στην μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και οικονομία στον λογαριασμό έως και 20%.

Η ενέργεια που καταναλώνουν οι συσκευές που χρησιμοποιούνται καθημερινά, δεν μπορεί να ελεγχθεί, να αξιολογηθεί ή και να συγκριθεί  αφού υπάρχει μόνο ένας μηνιαίος (ή ακόμα και διμηνιαίος) λογαριασμός για όλα, επομένως οποιαδήποτε αλλαγή και να πραγματοποιηθεί, με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας, θα βασίζεται μόνο σε υποθέσεις. Οι έξυπνοι μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας, δίνουν την δυνατότητα να μετρηθεί  το ενεργειακό κόστος των συσκευών.

Εγκατάσταση και χρήση

Ο έξυπνος μετρητής ηλεκτρικής ενέργειας είναι απλός στην εγκατάσταση και χρήση. Ένας αισθητήρας μεταδίδει ασύρματα μέσω του ειδικού πομπού ράγας, τις πληροφορίες σχετικά με την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιεί ο καταναλωτής, απεικονίζοντας τα δεδομένα σε  μια ασύρματη φορητή οθόνη προβολής.

Ο μετρητής (οθόνη) μετατρέπει την μετρήσιμη ενέργεια σε κιλοβατώρες, την τυπική μονάδα μέτρησης, που χρεώνει κάθε εταιρία ηλεκτρισμού και χρησιμοποιείται για τη σχετική σας χρέωση. Ο μετρητής απλά  δείχνει πόσο και που χρησιμοποιήθηκαν οι χρεωμένες μονάδες που αναγράφονται κάθε φορά στο λογαριασμό.

Εισάγοντας το κόστος που χρεώνει η εταιρία ηλεκτρισμού (πάροχος) ανά kWh, μπορεί ο καταναλωτής  να δει τι ποσό δαπανήθηκε άμεσα από την χρήση ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι μπορεί  να κάνει άμεσες αλλαγές στην καθημερινότητα του, ώστε να κερδίσει χρήματα, να μειώσει την δαπανούμενη ενέργεια και να βοηθήσει στην προστασία του περιβάλλοντος με την ενεργειακή οικονομία.

Η εγκατάσταση έξυπνου μετρητή ενέργειας είναι πολύ απλή και δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις. Οι αισθητήρες κουμπώνουν γύρω από τα καλώδια τροφοδοσίας ρεύματος του κεντρικού ηλεκτρικού πίνακα του χώρου και συνδέονται  με το πομπό, ο οποίος συνήθως τοποθετείται εκτός του ηλεκτρολογικού πίνακα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης  στον ηλεκτρολογικό πίνακα, τότε χρειάζεται  ηλεκτρολόγος.

Στη συνέχεια ακολουθεί διαδικασία σύνδεσης μεταξύ πομπού και δέκτη (οθόνη μετρητή). Μόλις η σύνδεση ολοκληρωθεί, τότε η συσκευή βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και μπορεί ο καταναλωτής  μέσω της οθόνης ή μέσω υπολογιστή να μάθει άμεσα για την κατανάλωση ενέργειας των συσκευών σας και να επικοινωνεί με Διαχειριστή και πάροχο.