Δακτύλιος 2021: Οι αλλαγές στην Αθήνα- Τα όρια στον χάρτη. Αρκετές χιλιάδες οχήματα θα αφήσει εκτός κέντρου της Αθήνας το «πρασίνισμα» του δακτυλίου, ο οποίος επιστρέφει στη ζωή των Αθηναίων από τις 25 Οκτωβρίου 2021 με μεγάλη μείωση στα «ελευθέρας» για κατ΄ εξαίρεση κυκλοφορία εντός των ορίων του, τα οποία δίνονταν αφειδώς μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με τις αποφάσεις της διυπουργικής σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα σχετικά με την κυκλοφορία των οχημάτων στο κέντρο της πόλης, εκτός των μονών – ζυγών τα οποία θα συνεχίσουν να μπορούν να κυκλοφορούν εναλλάξ τις καθημερινές, εντός του Δακτυλίου της Αθήνας θα κυκλοφορούν ελεύθερα:

τα ηλεκτρικά οχήματα,
τα εκ κατασκευής φυσικού αερίου και υγραερίου οχήματα,
τα υβριδικά οχήματα και
τα οχήματα κατηγορίας Euro 6 που εκπέμπουν κάτω από 120 gr CO2.
Παράλληλα περιορίζεται δραστικά ο αριθμός των αδειών που θα χορηγηθούν για κατ΄ εξαίρεση κίνηση εντός του Δακτυλίου. Στόχος είναι οι εν λόγω άδειες να μειωθούν τουλάχιστον στο μισό, ενώ αναθεωρείται προς το αυστηρότερο, το πλαίσιο φορτοεκφορτώσεων. Η πρόταση που συζητείται και αναμένεται να αποσαφηνιστεί το προσεχές διάστημα είναι η τροφοδοσία των καταστημάτων να έχει ολοκληρωθεί έως τις 8 το πρωί και να ξεκινά μετά τις 9 το βράδυ με εξαίρεση ορισμένα ευπαθή προϊόντα.

Εκτός δακτυλίου μένουν όλα τα οχήματα κατηγορίας Euro 5

Με τα νέα μέτρα ουσιαστικά εκτός δακτυλίου μένουν όλα τα οχήματα κατηγορίας Euro 5 ανεξαρτήτως εκπομπών ρύπων, καθώς επίσης και ένα υπολογίσιμο τμήμα του συνόλου των περίπου 300.000 επιβατηγών οχημάτων Euro 6 στην Αττική, τα οποία υπερβαίνουν σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα τα 120 gr.

Σήμερα στην Αττική υπολογίζεται ότι κυκλοφορούν συνολικά περί τα 2,3 εκατομμύρια ΙΧ. Με δεδομένο όμως ότι η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους πλέον γηρασμένους στόλους στην Ευρώπη με μέσο όρο ηλικίας τα 16 έτη, όταν ο ευρωπαϊκός Μ.Ο είναι τα 11,5 χρόνια, εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός αυτοκινήτων ηλεκτρικών, φυσικού αερίου και υβριδικών εντός του νομού είναι λίγο παραπάνω από 7.500.

Συγκριτικά με την Κοινή υπουργική Απόφαση του περασμένου Απριλίου, η οποία επέτρεπε την είσοδο στο δακτύλιο σε μια διευρυμένη γκάμα οχημάτων, οι νέοι περιορισμοί δείχνουν κόκκινη κάρτα συνολικά στα οχήματα κατηγορίας Euro 5 ανεξαρτήτως εκπομπών, ενώ μειώνουν στα 120 από 140 g/km τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και για τα οχήματα κατηγορίας Euro 6. Επιπλέον, περιορίζουν την είσοδο των οχημάτων στα οχήματα αερίων καυσίμων δίνοντας ελευθέρας μόνο σε όσα είναι έτσι εκ κατασκευής.

Επίσης, στη νέα απόφαση δεν αναφέρονται καθόλου τα οχήματα, τα οποία ταξινομούνται για πρώτη φορά σε κράτος-μέλος της ΕΕ από την 01/01/2021 και εφεξής, εφόσον εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα λιγότερο από 175 g/km, στα οποία είχε επίσης επιτραπεί η είσοδος λίγους μήνες πριν.

Ο δακτύλιος, η ιστορία του και οι εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης

Είναι κοινό μυστικό ότι ο δακτύλιος με τα μονά – ζυγά θεωρείται από κυκλοφοριακής άποψης ένα ξεπερασμένο μέτρο. Αλλωστε στα χρόνια της …ευμάρειας, τα περισσότερα νοικοκυριά που είχαν λόγο να βρίσκονται καθημερινά στο κέντρο της Αθήνας είχαν ήδη φροντίσει να αποκτήσουν και ένα δεύτερο όχημα με τις αντίθετες πινακίδες, συνήθως μάλιστα φτηνότερο και παλαιότερο, με αρκετούς από αυτούς να τα διατηρούν μέχρι και σήμερα έχοντας τον δακτύλιο …μονό – ζυγό δικό τους.

Επιπλέον, όταν εισήχθη ως μέτρο για πρώτη φορά πριν από σχεδόν 40 χρόνια, στην Αθήνα κυκλοφορούσαν περί τα 430.000 οχήματα, ενώ πλέον ο στόλος φτάνει τα 2,3 εκ. ΙΧ και μία δεκαετία νωρίτερα ήταν ακόμα μεγαλύτερος.

Την ίδια στιγμή σε δεκάδες χιλιάδες έχουν φτάσει να μετριούνται τα ελευθέρας σε διάφορες κατηγορίες πολιτών και επαγγελματιών, ενώ η ελλιπής αστυνόμευση οδηγεί σε πολλές καθημερινές παραβιάσεις, οι οποίες δεν καταγράφονται καν ώστε να επιβληθεί το πρόστιμο των 100 ευρώ που ορίζει ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ).

Οι συγκοινωνιολόγοι εδώ και χρόνια επισημαίνουν ότι το μέτρο του δακτυλίου θα πρέπει να επικαιροποιηθεί και να εξεταστεί σοβαρά η θεσμοθέτηση του απολύτως πράσινου δακτυλίου με περιβαλλοντικά κριτήρια και σύστημα εισόδου που δε θα βασίζεται στον αριθμό της πινακίδας, αλλά στην ποσότητα των εκπεμπόμενων ρύπων.

Τα αστικά διόδια 

Ταυτόχρονα στο τραπέζι έχει πέσει κατά διαστήματα και η πρόταση για τη θεσμοθέτηση αστικών διοδίων για την είσοδο πιο ρυπογόνων οχημάτων στο κέντρο της πόλης, σενάριο το οποίο «ξαναζεσταίνεται» την περίοδο αυτή. Ωστόσο, το εν λόγω μέτρο, σύμφωνα με αρκετούς συγκοινωνιολόγους αφενός θα αποκλείει ουσιαστικά πολίτες βάσει οικονομικών κριτηρίων δεδομένου ότι τα πιο «καθαρά» αυτοκίνητα είναι και τα πιο ακριβά, ενώ επιπλέον μεταδίδει και το λανθασμένο μήνυμα ότι εφόσον πληρώνεις μπορείς και να …ρυπαίνεις και δε στρέφει τους πολίτες σε εναλλακτικούς τρόπους μεταφοράς.

Πως ξεκίνησε ο δακτύλιος

Ο δακτύλιος μπήκε στη ζωή των Αθηναίων το 1979, ως επείγον, προσωρινό μέτρο, για λόγους εξοικονόμησης καυσίμων εξαιτίας της τότε παγκόσμιας πετρελαϊκής κρίσης. Το 1982 αποφασίστηκε να καθιερωθεί ως μόνιμο μέτρο «για λόγους κυκλοφοριακής αποσυμφόρησης και καταπολέμησης του νέφους» παρά το γεγονός ότι υπήρχαν υποσχέσεις ότι θα ίσχυε για διάστημα 2 – 3 ετών.

Ωστόσο επειδή ουδέν μονιμότερον του προσωρινού, ο δακτύλιος συντροφεύει ακόμα τους Αθηναίους, οι οποίοι βέβαια τον τελευταίο 1,5 χρόνο σχεδόν τον έχουν ξεχάσει λόγω της αναστολής της εφαρμογής του την περίοδο της πανδημίας ως μέτρου προστασίας από τον κορονοιό και αποφυγής του συνωστισμού στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.

Όρια εφαρμογής του μικρού δακτυλίου αποτελούν οι εξής λεωφόροι και οδοί: Αλεξάνδρας – Ζαχάρωφ – Μεσογείων – Φειδιππίδου – Μιχαλακοπούλου – Σπ. Μερκούρη – Βρυάξιδος – Υμηττού – Ηλ. Ηλιού – Αμβρ. Φραντζή – Συγγρού – Χαμοστέρνας – Πειραιώς – Ιερά Οδός – Κωνσταντινουπόλεως – Αχιλλέως – Πλατεία Καραϊσκάκη – Καρόλου – Μάρνη – 28ης Οκτωβρίου (Πατησίων) – Αλεξάνδρας.