Καθώς οι ανησυχίες για τα δημοσιονομικά ελλείμματα προκάλεσαν αναταράξεις στις παγκόσμιες αγορές ομολόγων τον περασμένο μήνα, κάτι παράδοξο συνέβη: τα κρατικά ομόλογα της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Ισπανίας σημείωσαν άνοδο. Ένα τέτοιο σενάριο, σύμφωνα με το Bloomberg, μέχρι πρότινος θα θεωρούνταν αδιανόητο.

Οι τρεις χώρες, άλλοτε «μαύρα πρόβατα» της Ευρωζώνης, αντιμετωπίζονταν από τις αγορές ως χώρες με ανεξέλεγκτες δαπάνες και εύθραυστες οικονομίες. Σε περιόδους διεθνούς ανησυχίας για το δημόσιο χρέος, τα ομόλογά τους κατέρρεαν. Σήμερα, όμως, αποτελούν παραδείγματα δημοσιονομικής σύνεσης, με ελεγχόμενα ελλείμματα και πειθαρχημένη πολιτική μετά τα σκληρά διδάγματα της λιτότητας.

Από το περιθώριο στην πρωτοπορία

Η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία επωφελούνται πλέον από ευνοϊκότερη αντιμετώπιση, ενώ παραδοσιακά ισχυρές οικονομίες όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία εμφανίζουν αυξητικές τάσεις χρέους. Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ιταλικών και γερμανικών 10ετών ομολόγων έχει πέσει κάτω από το 1%, έναντι 5,7% πριν από μια δεκαετία.

Η μεταβολή αυτή αντανακλά τη μετατόπιση των προσδοκιών: οι αγορές πλέον επιβραβεύουν τη δημοσιονομική υπευθυνότητα, ανεξαρτήτως μεγέθους ή κύρους του κράτους.

Η Ιταλία ως “Αγαπημένη” των Αγορών

Η περίπτωση της Ιταλίας είναι ενδεικτική της νέας εποχής. Η χώρα, που ταυτίστηκε για χρόνια με πολιτική αστάθεια και οικονομική στασιμότητα, έχει μετατραπεί σε επενδυτικό πόλο έλξης. Το spread των ιταλικών BTP έναντι των γερμανικών bunds έχει περιοριστεί στις 92 μονάδες βάσης, σημειώνοντας ιστορική σύγκλιση.

Από την αρχή του 2024, η Ιταλία καταγράφει ρεκόρ εισροών ξένων επενδύσεων. Αναλυτές προβλέπουν περαιτέρω σύγκλιση προς τις 80 ή και τις 70 μονάδες βάσης τους επόμενους μήνες, αναδεικνύοντας την αυξανόμενη εμπιστοσύνη των αγορών.

Αντιστροφή ρόλων στην ευρωπαϊκή οικονομία

Η πολιτική της αυξημένης δημοσιονομικής χαλάρωσης στη Γερμανία, υπό την ηγεσία του Φρίντριχ Μερτς, έχει ενισχύσει την έκδοση χρέους για άμυνα και υποδομές, επηρεάζοντας δυσμενώς το κόστος δανεισμού της χώρας. Είναι ενδεικτικό πως η απόδοση των 10ετών ομολόγων της Γαλλίας πλησιάζει πλέον αυτή της Ελλάδας.

Την ίδια στιγμή, η Ιταλία και η Ελλάδα είδαν την πιστοληπτική τους αξιολόγηση να αναβαθμίζεται. Η Ελλάδα έχει πλέον BBB από τον οίκο S&P, αποκτώντας και επισήμως επενδυτική βαθμίδα, ενώ η Ιταλία αξιολογείται με BBB+, τρία σκαλοπάτια πάνω από τα “σκουπίδια”.

Παραμένει το ρίσκο

Παρά την πρόοδο, το βασικό ρίσκο παραμένει: Ελλάδα και Ιταλία εξακολουθούν να έχουν από τα υψηλότερα δημόσια χρέη στην Ευρώπη. Επίσης, η επιμονή ΗΠΑ και Γερμανίας σε δανειακές πολιτικές διατηρεί ψηλά τα παγκόσμια επιτόκια, κάτι που καθιστά το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους επαχθές — ακόμη και αν τα spreads μειώθηκαν.

Η ισχυρή απόδοση των ομολόγων της ευρωπαϊκής περιφέρειας αποτυπώνεται και στους δείκτες. Σύμφωνα με την Bank of America, τα ομόλογα της περιφέρειας καταγράφουν την καλύτερη τριμηνιαία απόδοση από το 2020, με 2,3% από τον Απρίλιο. Παράλληλα, στο μέτωπο των μετοχών, Ισπανία, Ελλάδα, Σλοβενία και Πολωνία βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις απόδοσης παγκοσμίως.

Ο Ρόλος της ΕΚΤ

Η νέα αυτή δυναμική ενδέχεται να διευκολύνει την υλοποίηση κοινών ευρωπαϊκών εκδόσεων ομολόγων, ιδίως για τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας, καθώς οι ΗΠΑ περιορίζουν τις δεσμεύσεις τους.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, παρά τις αρχικές επιφυλάξεις της προέδρου Κριστίν Λαγκάρντ ως προς την ενεργό στήριξη των περιφερειακών αγορών, έχει ακολουθήσει πλέον πιο ενισχυτική πολιτική, μειώνοντας τα επιτόκια για όγδοη συνεχόμενη φορά. Η κίνηση αυτή ενισχύει περαιτέρω την ελκυστικότητα των ομολόγων της περιφέρειας.

Η μετατόπιση της αγοράς ομολόγων σηματοδοτεί ένα ιστορικό σημείο καμπής. Οι «συνήθεις ύποπτοι» της κρίσης χρέους μετατρέπονται σταδιακά σε σταθερούς πυλώνες του νέου ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού χάρτη, ενώ οι παραδοσιακά σταθερές χώρες δέχονται αυξανόμενη πίεση και έλεγχο.

Το ερώτημα πλέον είναι αν αυτή η νέα ισορροπία μπορεί να διατηρηθεί και υπό πιο σκληρές χρηματοοικονομικές συνθήκες — ή αν πρόκειται για μια παρένθεση μέσα στη διαρκώς μεταβαλλόμενη παγκόσμια αγορά χρέους.

Διαβάστε ακόμη: