Αν έχεις βαρεθεί να πηγαίνεις στα μέρη που πάνε όλοι, διάλεξε για επόμενο προορισμό σου ένας μέρος στο οποίο δεν πατάει κανείς. Μια πόλη – φάντασμα, ας πούμε. Ένα εγκαταλελειμμένο χωριό ή ένα ερημωμένο θέρετρο. Δεν θα έχεις κανένα σέρβις, αλλά θα έχεις όλο το μέρος για πάρτη σου. Και μια τριπλή μερίδα αδρεναλίνης, αν τα φαντασματάκια σε συμπαθήσουν και ετοιμάσουν τελετή υποδοχής. Προσοχή: δεν είναι αγροτουρισμός. Είναι αγριοτουρισμός.
Η κωμόπολη Kolmanskop
Που βρίσκεται;
Στη νότια Ναμίμπια, καταμεσής της ερήμου Ναμίμπ, λίγα χιλιόμετρα απόσταση από το λιμάνι του Λούντεριτζ.
Γιατί ερήμωσε;
Το Kolmanskop ιδρύθηκε το 1908, όταν ένας μαύρος εργάτης των σιδηροδρόμων, ο Ζακάριας Λεβάλα ανακάλυψε καθώς έσκαβε ένα χοντρό διαμάντι. Οι Γερμανοί προϊστάμενοί του συνειδητοποίησαν ότι στην περιοχή υπήρχε μεγάλο κοίτασμα διαμαντιών και αποφάσισαν να ιδρύσουν καταυλισμό και να φτιάξουν αδαμαντορυχείο. Ο καταυλισμός εξελίχτηκε γρήγορα σε εύπορη κωμόπολη με δικό της νοσοκομείο, καμπαρέ, θέατρο και σχολείο. Στο Kolmanskop κυκλοφόρησε και το πρώτο τραμ της Αφρικανικής ηπείρου. Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο το κοίτασμα άρχισε να εξαντλείται και ως το 1954 η πόλη είχε εγκαταλειφθεί εντελώς. Σήμερα τα όμορφα κτίριά της βρίσκονται μισοχωμένα στην άμμο της ερήμου. Ο επισκέπτης μπαίνει σ’ αυτά είτε σκαρφαλώνοντας στα μπαλκόνια, είτε στα τέσσερα, απ’ τα μισοθαmμένα παράθυρα των ισογείων.
Είναι επισκέψιμη;
Ναι. Θα πρέπει, όμως, να προμηθευτείς ειδική άδεια από το δημαρχείο του Λούντεριτζ, γιατί τα ρημαγμένα κτίρια της Kolmanskop έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά μνημεία από την κυβέρνηση της Ναμίμπια.
Η παραλιακή πόλη San Zhi
Που βρίσκεται;
Στη βόρεια Ταϊβάν, σε μια ακτή κοντά στα προάστια της Νέας Ταϊπεϊ.
Γιατί ερήμωσε;
Η San Zhi προοριζόταν για θέρετρο των πλούσιων ντόπιων και των Αμερικανών αξιωματικών που υπηρετούσαν στις ναυτικές βάσεις της Ασιατικής χώρας. Η κυβέρνηση της Ταϊβάν παρήγγειλε το 1978 την ανέγερση των φουτουριστικών κτιρίων που θυμίζουν UFO, με στόχο τη δημιουργία μιας υπερσύγχρονης παραλιακής πόλης που θα μπορούσε να φιλοξενήσει ως και 12.000 προνομιούχους παραθεριστές. Οι εργασίες εγκαταλείφθηκαν δύο χρόνια αργότερα. Σύμφωνα με τον θρύλο, εγκαταλείφθηκαν λόγω του πρωτοφανούς αριθμού θανάσιμων εργατικών ατυχημάτων που σημειώθηκαν κατά το χτίσιμο. Ο αστικός μύθος που γεννήθηκε όταν η San Zhi πέθανε πριν καν προλάβει να γεννηθεί, αναφέρει ότι για να στηθούν τα θεμέλια της πόλης, καταστράφηκε το νεκροταφείο που φιλοξενούσε τα πτώματα των χιλιάδων Ολλανδών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στην περιοχή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Σήμερα τα ερείπια της San Zhi θεωρούνται ένα από τα πιο στοιχειωμένα μέρη του πλανήτη. Κι έχουν πρωταγωνιστήσει σε δεκάδες ντοκιμαντέρ, αλλά και βίντεο κλιπ του MTV.
Είναι επισκέψιμη;
Ναι. Μπορείς να την περπατήσεις και να την εξερευνήσεις ολόκληρη και να ζήσεις το δικό σου ριμέικ της τελευταίας σκηνής του «Πλανήτη των Πιθήκων». Το όλο σκηνικό είναι ανατριχιαστικό – σα να βλέπεις τα ερείπια του μέλλοντος.
Το χωριό Tyneham
Που βρίσκεται;
Στο Νότιο Ντόρσετ, στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Γιατί ερήμωσε;
Η κοιλάδα που περιστοιχίζει το Τάινχαμ κατοικείτο από τη νεολιθική εποχή και ήταν απ’ τις πρώτες που έσπευσαν να κατακτήσουν οι Ρωμαίοι στις εκστρατείες τους κατά των Βρετανών. Το χωριό Τάινχαμ στέγαζε μια φιλήσυχη κοινότητα αγροτών και κτηνοτρόφων ως το Χριστούγεννα του 1943, όταν το Βρετανικό υπουργείο αμύνης διέταξε την επίταξή του και τη μετατροπή της κοιλάδας σε πεδίο βολής. Οι 252 κάτοικοί του μεταφέρθηκαν σε γύρω χωριά, με την υπόσχεση ότι θα ξαναγύριζαν στα σπίτια τους αμέσως μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου. Ο ιερέας του χωριού άφησε και σημείωμα στην πόρτα της εκκλησίας, με το οποίο ζητούσε απ’ τους στρατιώτες να σεβαστούν τα σπίτια στα οποία ανατράφηκαν ολόκληρες γενιές. Τελικά, το χωριό δεν επεστράφη ποτέ στους κατοίκους του. Ολόκληρη η περιοχή βρίσκεται ακόμα υπό τη διαχείριση του Βρετανικού Πυρβολικού.
Είναι επισκέψιμο;
Ναι, αλλά σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες. Το μέρος χρησιμοποιείται ακόμα ως πεδίο βολής, αλλά από το 1978 κι έπειτα, τα Σαββατοκύριακα ανοίγει για όσους θέλουν να το επισκεφθούν, αλλά και για τους σκηνοθέτες που θέλουν να γυρίσουν μια σκηνή απ’ την ταινία τους ανάμεσα σε μισογκρεμισμένα σπίτια, παροπλισμένα τανκ, παλιά πυροβόλα και σκουριασμένες ερπύστριες.
Το ιστορικό Craco
Που βρίσκεται;
Στη Νότια Ιταλία, στην επαρχία της Μάτερα, ακριβώς στην εσοχή που κάνει η «μπότα» της χερσονήσου.
Γιατί ερήμωσε;
Το Craco ήταν μια τυπική μεσαιωνική κωμόπολη της Νότιας Ιταλίας. Χτίστηκε πάνω στο λόφο που επιβλέπει την κοιλάδα του ποταμού Καβόνε, σε 400 μέτρα υψόμετρο, είχε μία μόνο είσοδο και γύρω – γύρω γκρεμό (για μην μπορούν να την προσεγγίσουν οι εχθροί) και ήταν τίγκα στις εκκλησίες. Άρχισε να ερημώνει στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν σχεδόν οι μισοί κάτοικοί της μετανάστευσαν στην Αμερική σε αναζήτηση καλής τύχης, και κάπου στα 1972 τα ρολά κατέβηκαν οριστικά και αμετάκλητα. Οι σεισμοί και οι κατολισθήσεις που εν τω μεταξύ έπληξαν την περιοχή ανάγκασαν σε εκπατρισμό τους τελευταίους 1800 κατοίκους του Craco.
Είναι επισκέψιμο;
Βέβαια. Αν και δεν θεωρείται αξιοθέατο – φτάνεις σχετικά δύσκολα, έχεις και λίγο σκαρφάλωμα και πολλοί βρίσκουν το τοπίο υπερβολικά σκιαχτικό για να το επισκεφθούν στις διακοπές τους. Θα πάρεις μια καλή ιδέα για το μέρος αν ξαναδείς τα «Πάθη» του Μελ Γκίμπσον. Στο ερειπωμένο Craco έχουν γυριστεί διάφορες σκηνές, ανάμεσά τους και αυτή του αυταπαγχονισμού του Ιούδα.
Τα αποκλεισμένα Βαρώσια
Που βρίσκονται;
Στην Κύπρο, στα κατεχόμενα από τους Τούρκους εδάφη.
Γιατί ερήμωσαν;
Τα Βαρώσια ήταν η πιο κοσμοπολίτικη συνοικία της Αμμοχώστου κι ένα από τα διασημότερα θέρετρα του πλανήτη στη δεκαετία του ’70. Τα πολυτελή της ξενοδοχεία είχαν φιλοξενήσει την Ελίζαμπεθ Τέιλορ, τον Ρίτσαρντ Μπάρτον, τη Ράκελ Γουέλτς, την Μπριζίτ Μπαρντό. Κατά την Τουρκική εισβολή, μετά τον βομβαρδισμό τους, τα Βαρώσια σφραγίστηκαν από τους Τούρκους κι έκτοτε (εδώ και 37 χρόνια) παραμένουν κλειστά, αποκλεισμένα. Τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, τα μπαρ και τα εστιατόρια έχουν παρακμάσει και καταρρέουν και η Φύση έχει αρχίσει να ανακαταλαμβάνει την περιοχή. Πολλοί ισχυρίζονται ότι έχου δει θαλάσσιες χελώνες να φτιάχνουν τις φωλιές τους στις άλλοτες κοσμοπολίτικες πλαζ.
Είναι επισκέψιμα;
Όχι. Εκτός αν είσαι μέλος του Τουρκικού στρατού ή αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. Ή ο Ταγίπ Ερντογάν, που αποφάσισε να τα επισκεφθεί αιφνιδιαστικά τον περασμένο Ιούνιο.
Η τοξική Pripyat
Που βρίσκεται;
Στην Ουκρανία, κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία και ακόμα πιο κοντά στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ.
Γιατί ερήμωσε;
Στην πραγματικότητα ξέρεις γιατί ερήμωσε: γιατί στις 26 Απριλίου 1986 η φωτιά που ξέσπασε στους αντιδραστήρες του Τσερνόμπιλ προκάλεσε τη μεγαλύτερη διαρροή ραδιενέργειας που είχε γνωρίσει ο πλανήτης μέχρι την τραγωδία της Φουκουσίμα. Πριν το 1986, πάντως, η Pripyat επεκτεινόταν και αναπτυσσόταν. Ο πληθυσμός της είχε αγγίξει τις 50.000, διέθετε 15 δημοτικά σχολεία, πέντε Γυμνάσια – Λύκεια, ένα νοσοκομείο, δύο γήπεδα, τρία κολυμβητήρια, αρκετούς κινηματογράφους – ήταν μια κανονική Σοβιετική πόλη που οι κάτοικοί της ζούσαν αποκλειστικά απ’ το εργοστάσιο.
Είναι επισκέψιμη;
Παραδόξως, ναι αν και αυτή τη στιγμή λόγω του πολέμου καμία περιοχή της Ουκρανίας δεν είναι «επισκέψιμη». Από τότε που οι μετρήσεις έδειξαν σημαντική πτώση της ραδιενέργειας και οι αρχές έβγαλαν τη πόλη και τη γύρω περιοχή από την καραντίνα, διάφορα ταξιδιωτικά γραφεία οργανώνουν τουριστικές επισκέψεις στην εγκαταλελειμμένη πόλη. Κάποια απ’ τα κτίριά της έχουν βανδαλιστεί, πολλά έχουν δεχτεί ανελέητο πλιάτσικο, όλα όμως έχουν μια τρομακτική ιστορία να αφηγηθούν από εκείνη την καταραμένη μέρα του Απρίλη του 1986. Για κάποιο λόγο, την Pripyat την αγαπάνε πολύ οι κατασκευαστές του Call of Duty. Στο Black Ops ένας ολόκληρος multiplayer map εκτυλίσσεται στην πόλη, το Call of Duty: Modern Warfare 2 έχει πίστα στο νεκροταφείο της, ενώ στο CoD 4 μπορούμε να δούμε το ερειπωμένο της λούνα παρκ, με την χαρακτηριστική «ρόδα» να δεσπόζει στα χαλάσματα.