Ασήμι: Από την Ινδία στο Λονδίνο - Πώς η παγκόσμια αγορά αργύρου έφτασε στα όριά της - Radar.gr

Μία από τις πιο αναπάντεχες χρηματοοικονομικές κρίσεις της δεκαετίας ξέσπασε το φθινόπωρο του 2025, όταν η αγορά αργύρου βρέθηκε σε κατάσταση πανικού. Μια φαινομενικά τοπική έκρηξη ζήτησης στην Ινδία, με αφορμή θρησκευτικές εορτές, εξελίχθηκε σε παγκόσμια ασφυξία που παρέλυσε το Λονδίνο — την καρδιά της διεθνούς διαπραγμάτευσης πολύτιμων μετάλλων.

Η ιστορία που ακολουθεί αποτυπώνει την αλληλουχία γεγονότων που οδήγησαν στη μεγαλύτερη κρίση αργύρου των τελευταίων 45 ετών, αποκαλύπτοντας πώς μια αλυσιδωτή αντίδραση προκάλεσε αναταραχή σε μια αγορά θεμελιωμένη στην εμπιστοσύνη και τη ρευστότητα.

Η σπίθα από την Ινδία

Η κρίση είχε την αφετηρία της στην Ινδία, όπου εκατομμύρια πιστοί αγόραζαν πολύτιμα μέταλλα για το φεστιβάλ Diwali. Παραδοσιακά, η προτίμηση στρέφεται στον χρυσό· ωστόσο, το 2025, επενδυτές και influencers έστρεψαν το ενδιαφέρον προς το ασήμι.

Ο οικονομικός σχολιαστής Sarthak Ahuja πυροδότησε την τάση, επισημαίνοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η αναλογία τιμής χρυσού προς ασήμι (100:1) καθιστούσε το ασήμι υποτιμημένο και άρα επενδυτικά ελκυστικό. Το μήνυμά του έγινε viral και μέσα σε λίγες εβδομάδες οι αγορές εκτοξεύτηκαν.

Η ζήτηση στην Ινδία ξεπέρασε κάθε ιστορικό προηγούμενο. Τα premium στις τοπικές τιμές ανέβηκαν πάνω από 1 δολάριο ανά ουγγιά, ενώ τα αποθέματα εξαντλούνταν. Με την Κίνα σε αργία και τις ροές από τα διυλιστήρια να περιορίζονται, οι έμποροι στράφηκαν στο Λονδίνο – για να ανακαλύψουν ότι και εκεί τα θησαυροφυλάκια ήταν σχεδόν άδεια.

Πανικός στο Λονδίνο

Μέσα σε λίγες ημέρες, η πίεση μεταφέρθηκε στο Λονδίνο, την κεντρική αγορά καθορισμού τιμών. Η ρευστότητα εξαφανίστηκε, οι τράπεζες σταμάτησαν να δίνουν προσφορές και το κόστος δανεισμού αργύρου εκτοξεύτηκε έως και 200% σε ετήσια βάση.

Οι traders μιλούν για απόλυτο χάος: οι τιμές άλλαζαν τόσο γρήγορα ώστε δημιουργούνταν στιγμιαία παράθυρα arbitrage μεταξύ τραπεζών, ενώ οι πελάτες αντιδρούσαν με πανικό. Η αγορά έμοιαζε να «παγώνει», με τις συναλλαγές να γίνονται σχεδόν αδύνατες.

Ο Robin Kolvenbach της Argor-Heraeus περιέγραψε την κατάσταση ως «ασφυξία ρευστότητας», λέγοντας ότι η εταιρεία σταμάτησε να δέχεται οποιοδήποτε ασήμι εκτός συμβολαίων — ένα σαφές σημάδι κρίσης εμπιστοσύνης.

Μαθήματα από το παρελθόν

Η αγορά αργύρου έχει ιστορικό εκρηκτικών κρίσεων. Το 1980, οι αδελφοί Hunt προσπάθησαν να χειραγωγήσουν την τιμή, οδηγώντας σε κατάρρευση όταν οι αρχές παρενέβησαν. Το 1998, η τεράστια αγορά της Berkshire Hathaway του Warren Buffett προκάλεσε παρόμοια ασφυξία, αναγκάζοντας την LBMA να αλλάξει τους κανονισμούς παράδοσης.

Το 2025, όμως, η London Bullion Market Association (LBMA) θεωρεί ότι η κρίση δεν προήλθε από χειραγώγηση, αλλά από πραγματική έλλειψη φυσικού αργύρου. Η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης είχε βαθιές ρίζες: η βιομηχανία ηλιακής ενέργειας καταναλώνει ολοένα και περισσότερες ποσότητες μετάλλου, και από το 2021 η συνολική ζήτηση υπερέβη την παραγωγή κατά 678 εκατομμύρια ουγγιές.

Η κρίση κορυφώνεται

Από τις αρχές του 2025, οι φόβοι για εμπορικούς δασμούς στις ΗΠΑ ώθησαν τους traders να αποστείλουν τεράστιες ποσότητες αργύρου στη Νέα Υόρκη, αποδυναμώνοντας τα αποθέματα του Λονδίνου. Παράλληλα, τα ETF απορρόφησαν πάνω από 100 εκατομμύρια ουγγιές, καθώς οι επενδυτές αναζητούσαν προστασία απέναντι στον πληθωρισμό και στην αποδυνάμωση του δολαρίου.

Όταν η ζήτηση από την Ινδία εκτοξεύτηκε, η αγορά δεν είχε πια «μαξιλάρι». Οι καθυστερήσεις στα τελωνεία εμπόδιζαν τη γρήγορη επιστροφή των αποθεμάτων, ενώ οι τιμές εκτινάχθηκαν πάνω από 54 δολάρια/ουγγιά, προτού υποχωρήσουν απότομα κατά 6,7%.

Καθώς η κρίση κορυφωνόταν, κάποιοι αναλυτές όπως ο Daniel Ghali της TD Securities είχαν ήδη προβλέψει ασφυξία στην αγορά του Λονδίνου. Παρότι η εκτίμησή του για πτώση των τιμών φάνηκε πρόωρη, οι εξελίξεις τον δικαίωσαν εν μέρει: στο τέλος της εβδομάδας, οι τιμές υποχώρησαν πάνω από 5% ύστερα από θετικά νέα για τις σχέσεις ΗΠΑ–Κίνας.

Η αγορά δείχνει να ανασαίνει, αλλά η κρίση αποκάλυψε τα βαθιά ρήγματα ενός συστήματος εξαρτημένου από λίγες αποθήκες, πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού και επενδυτικές «μόδες» που μπορούν να προκαλέσουν σεισμό σε λίγες μέρες.

Η νέα εποχή του αργύρου

Η κρίση του 2025 δεν ήταν απλώς ένα επεισόδιο αστάθειας· ήταν προειδοποίηση. Καθώς η παγκόσμια ζήτηση για τεχνολογίες καθαρής ενέργειας και φωτοβολταϊκά εκτοξεύεται, το ασήμι εξελίσσεται σε στρατηγικό μέταλλο.

Η «ασημένια καταιγίδα» ίσως αποτελέσει το σημείο καμπής για μια νέα εποχή, όπου οι αγορές πολύτιμων μετάλλων δεν θα καθορίζονται μόνο από επενδυτική ψυχολογία, αλλά και από τον ανταγωνισμό για τους πόρους της ενεργειακής μετάβασης.