Όταν Ντόναλντ Τραμπ και Τιμ Κουκ συναντήθηκαν στον Λευκό Οίκο μόλις την περασμένη Τρίτη, ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε για μια ακόμη φορά σαφή την απαίτηση του: η Apple θα πρέπει να παγώσει τα σχέδια της για τη δημιουργία νέων μονάδων στην Ινδία και να επιλέξει αντ’ αυτού να μεταφέρει μέρος της παραγωγής της επί αμερικανικού εδάφους.
Σημειωτέον πως μόλις στις αρχές του μήνα, ο Τιμ Κουκ υποστήριξε πως η πλειοψηφία των iPhones που πωλούνται στις ΗΠΑ θα συνεχίσουν να κατασκευάζονται στην Ινδία, αν και το Βιετνάμ θα λειτουργεί ως κύριος κόμβος παραγωγής για σχεδόν όλα τα iPads, τα Apple Watches και τα AirPods που πωλούνται στις ΗΠΑ. Την ίδια ώρα η Κίνα θα συνεχίσει να είναι το βασικό κέντρο παραγωγής για όλα τα προϊόντα που πουλά η εταιρεία στον υπόλοιπό κόσμο, πλην των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το κρίσιμο ραντεβού της Τρίτης
Αναφορικά με την συνάντηση της Τρίτης, καμία πλευρά δεν θέλησε να δώσει στοιχεία αναφορικά με το αποτέλεσμα της συζήτησης. Αν και ο ίδιος ο Τραμπ, σε δηλώσεις του την Πέμπτη, αποκάλυψε ότι όντως άσκησε πιέσεις στον Τιμ Κουκ προσθέτοντας χαρακτηριστικά πως σαν αποτέλεσμα της συζήτησης τους η Apple «θα αυξήσει την παραγωγή της στις ΗΠΑ».
Δεν είναι βέβαιο τι μεσολάβησε μέσα σε λίγες ώρες, ώστε ο Αμερικανός πρόεδρος να απασφαλίσει κατά της Apple φτάνοντας στο σημείο να την απειλήσει με δασμούς τουλάχιστον 25%, αν δεν μεταφέρει την παραγωγή των iPhones επί αμερικανικού εδάφους. Ωστόσο, η αγορά σαφώς αιφνιδιάστηκε, κυρίως επειδή το σύνολο των αναλυτών αντιμετωπίζει με επιφυλακτική έως και ειρωνική διάθεση (κάποιοι μιλούν χαρακτηριστικά για… απατηλό όνειρο) την πιθανότητα ο τεχνολογικός κολοσσός να μεταφέρει όντως έστω και τμήμα της παραγωγής του στις ΗΠΑ.
Υπάρχουν δε, εύλογα ερωτηματικά για το κατά πόσο η κυβέρνηση μπορεί (πρακτικά και νομικά) να στοχοποιήσει μεμονωμένα μια αμερικανική εταιρεία, εφόσον ο Ντόναλντ Τραμπ επιμείνει να εφαρμόσει την απειλή του.
«Έχω από καιρό ενημερώσει τον Τιμ Κουκ της Apple ότι αναμένω τα iPhone που θα πωλούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να κατασκευάζονται εντός των Ηνωμένων Πολιτειών και όχι στην Ινδία ή οπουδήποτε αλλού», έγραψε ο Τραμπ την Παρασκευή σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social. «Αν δεν συμβεί αυτό, η Apple θα πρέπει να πληρώσει δασμό τουλάχιστον 25% στις ΗΠΑ».
Γιατί η Apple δεν θα ενδώσει
Η προεδρική απαίτηση συνιστά σοβαρή πρόκληση για την Apple, της οποίας οι αλυσίδες εφοδιασμού για τα δημοφιλή της προϊόντα βρίσκονται εδώ και χρόνια στην Κίνα και ευρύτερα στην Ασία (συνυπολογίζοντας την Ινδία και το Βιετνάμ). Δεν είναι μόνο η δυσκολία της δημιουργίας νέων μονάδων, αλλά και το γεγονός ότι – κατά γενική ομολογία – οι ΗΠΑ στερούνται του εκτεταμένου δικτύου των προμηθευτών, της τεχνογνωσίας και των υποδομών παραγωγής που σήμερα υπάρχουν μόνο στην Ασία.
Ειδικά για τα iPhones, απαιτούνται πάνω από 1.000 εξαρτήματα, για την κάλυψη των οποίων η Apple χρειάστηκε περίπου μια δεκαετία για να στήσει μια πλήρη εφοδιαστική αλυσίδα στην Κίνα.
Με αφορμή την απαίτηση του Τραμπ για την μεταφορά εργοστασίων από τις Big Tech στις ΗΠΑ, αναλυτές του κλάδου θυμήθηκαν πως την τελευταία φορά που νέο εργοστάσιο smartphone εγκαινιάστηκε στις ΗΠΑ, το 2013, από την Motorola, έκλεισε μέσα σε περίπου ένα χρόνο. Η μονάδα στο Τέξας κρίθηκε ως ιδιαίτερα δαπανηρή για την εταιρεία σε μια περίοδο απογοητευτικών πωλήσεων με αποτέλεσμα να μπει λουκέτο με συνοπτικές διαδικασίες.
Η Apple δεν έχει υπόψη της το παράδειγμα της Motorola, αλλά τις ίδιες τις αναλύσεις που έχει εκπονήσει, θεωρώντας ένα τέτοιο εγχείρημα απαγορευτικό τόσο για πρακτικούς όσο και για οικονομικούς λόγους. Θεωρεί δε, πως θα λειτουργήσει εις βάρος και των καταναλωτών, εκτινάσσοντας την τελική τιμή των προϊόντων της. Ενδεικτικά εκτιμάται πως ένα iPhone που θα έχει κατασκευαστεί πλήρως στις ΗΠΑ θα έχει ένα κόστος παραγωγής άνω των 3.500 δολαρίων.
Η υπόσχεση για μέγα επενδύσεις
Βεβαίως, η Apple προσπάθησε να «χρυσώσει» όσο μπορούσε το χάπι για τον Αμερικανό πρόεδρο, δεσμευόμενη νωρίτερα φέτος για μέγα επένδυση ύψους 500 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια (ήτοι κατά τη διάρκεια της θητείας Τραμπ), με έργα όπως ένα νέο εργοστάσιο server στο Χιούστον, μια ακαδημία προμηθευτών στο Μίσιγκαν και ενίσχυση της συνεργασίας της με υπάρχοντες προμηθευτές εντός των ΗΠΑ.
Ωστόσο, τα σχέδια αυτά απέχουν από τη γενικευμένη μεταφορά παραγωγής που οραματίζεται ο Τραμπ. Η μεταφορά παραγωγής των εμβληματικών iPhone και άλλων συσκευών εντός των ΗΠΑ θα ήταν ένα εξαιρετικά σύνθετο και πανάκριβο εγχείρημα για την Apple, η οποία μόλις στις αρχές του μήνα προειδοποίησε πως θα επιβαρυνθεί με κόστος της τάξεως των 900 εκατ. δολαρίων το τρέχον τρίμηνο, μόνο λόγω των δασμών.
Οι μεγαλύτερες μονάδες της Apple για τελική συναρμολόγηση, δοκιμές και συσκευασία (FATP) είναι τεράστιες και σχεδόν ακατανόητες για όσους βρίσκονται εκτός Ασίας. Είναι σχεδόν πόλεις από μόνες τους, με εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους, σχολεία, γυμναστήρια, ιατρικά κέντρα και κοιτώνες.
Ενδεικτικά, ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια iPhone στο Τσενγκζού έχει αποκτήσει το προσωνύμιο «Πόλη iPhone», καθώς αριθμεί πάνω από 300.000 ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους διαμένουν σε κοιτώνες κοντά στα εργοστάσια.
Η ανάπτυξη νέων iPhone και άλλων προϊόντων εξακολουθεί να ξεκινά στα κεντρικά γραφεία και εργαστήρια της Apple στη Σίλικον Βάλει. Όμως η συνεργασία με προμηθευτές εξαρτημάτων και εταίρους στην Ασία ξεκινά μήνες ή και χρόνια πριν από την κυκλοφορία ενός προϊόντος. Οι μηχανικοί της Apple και οι υπεύθυνοι λειτουργίας συνεργάζονται στενά με εταιρείες όπως η Foxconn και η Pegatron για την προσαρμογή των γραμμών συναρμολόγησης.
Η εναλλακτική ιδέα
Μια δημοφιλής πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι αφορά την πιθανότητα η Apple να αγοράσει μια τεράστια έκταση, χιλιάδων στρεμμάτων, εντός των Ηνωμένων Πολιτειών και να επιλέξει να δημιουργήσει ένα πλήρως ρομποτικό και αυτοματοποιημένο εργοστάσιο παραγωγής iPhone.
Αυτό θα εξάλειφε τους ανθρώπινους παράγοντες από τη διαδικασία παραγωγής, ωστόσο ειδικοί στις αλυσίδες εφοδιασμού εκτιμούν ότι αυτό δεν είναι ρεαλιστικό λόγω των συχνών μεταβολών στη ζήτηση. Μεγάλο μέρος του εξοπλισμού παραγωγής ούτως ή άλλως κατασκευάζεται στην Κίνα, ενώ βέβαια ένα ρομποτικό εργοστάσιο με λίγες θέσεις εργασίας πιθανότατα δεν θα ικανοποιούσε το Οβάλ Γραφείο.
Μετωπική Τραμπ-Κουκ
Η κλιμακούμενη πίεση προς την Apple. τις τελευταίες εβδομάδες. σηματοδοτεί μια πιθανή αλλαγή και στην προσωπική σχέση των δύο ανδρών που φαίνεται πως είχαν καταφέρει να βελτιώσουν το κλίμα μεταξύ τους, με τον Τιμ Κουκ να αποτελεί έναν από τους κορυφαίους CEOs που παρέστη στην προεδρική ορκωμοσία.
Μάλιστα, ο διευθύνων σύμβουλος της Apple είχε ταξιδέψει επανειλημμένως και στην έπαυλη του Τραμπ στη Φλόριντα, μετά τη νίκη του τον περασμένο Νοέμβριο, για ιδιωτικές συναντήσεις και δείπνα.
Γιατί απειλούνται οι εμπορικές συνομιλίες με την Ινδία
Στις παράπλευρες απώλειες, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η δημιουργία ενός νέου σοβαρού εμποδίου στις διμερείς εμπορικές διαπραγματεύσεις που «τρέχουν» (με νέες συναντήσεις των υπουργών Εμπορίου, στην Ουάσιγκτον, αυτή την εβδομάδα) μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ινδίας.
Η στοχοποίηση της σχέσης της Apple με την Ινδία, βάζει σε δυσχερή θέση το Νέο Δελχί που ήλπιζε να δημιουργήσει μια καλύτερη σχέση και μια ευνοϊκότερη συμφωνία με τον Λευκό Οίκο λειτουργώντας ως αντίβαρο της Κίνας, που είναι και ο μεγάλος στόχος του Τραμπ.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, σχεδόν όλα τα iPhones που κυκλοφορούσαν στον κόσμο κατασκευάζονταν στην Κίνα, όμως με τις τροποποιήσεις που έχει κάνει η Apple μέχρι τα τέλη της τρέχουσας χρονιάς περίπου το 25% ή και παραπάνω των iPhones θα κατασκευάζονται στην Ινδία. Όμως, πλέον ο Λευκό Οίκος δεν θεωρεί την εξέλιξη αυτή ως πρόοδο, περιπλέκοντας περαιτέρω και τις εμπορικές συνομιλίες με την Ινδία, που θεωρούσε ότι είχε βάσιμες ελπίδες να πετύχει σημαντική περικοπή των ανταποδοτικών δασμών, που για τη χώρα έχουν οριστεί στο 26%.
