Η κλιματική κρίση, η εκρηκτική αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και η ανάγκη για βιώσιμες πηγές πρωτεΐνης αναδεικνύουν έναν «απρόσμενο» πρωταγωνιστή στη διατροφή του μέλλοντος: τα βρώσιμα έντομα. Αν και για τους περισσότερους Ευρωπαίους η ιδέα προκαλεί δισταγμό, οι διεθνείς αγορές προβλέπουν αλματώδη ανάπτυξη μέχρι το 2030, μετατρέποντας τις ακρίδες, τα γρύλους και τα σκουλήκια από… πρόβλημα στο χωράφι σε τροφή υψηλής αξίας στο τραπέζι.
Από την παράδοση στην καινοτομία
Ενώ σε Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική τα έντομα αποτελούν βασικό μέρος της καθημερινής διατροφής εδώ και αιώνες, στην Ευρώπη μόλις πρόσφατα ξεκίνησε η θεσμική «νομιμοποίηση» και η έγκριση προϊόντων με βάση τα έντομα. Στην Ελλάδα, η ιδέα αντιμετωπίζεται ακόμη με σκεπτικισμό, όμως ήδη στα ράφια των σούπερ μάρκετ μπορεί κανείς να βρει μπάρες, σνακ και ζυμαρικά με αλεύρι από γρύλους — αρκεί να διαβάσει προσεκτικά τις ετικέτες.
Και η ειρωνεία; Εδώ και χρόνια τρώμε… έντομα χωρίς να το γνωρίζουμε. Η κόκκινη χρωστική «καρμίνη» (E120), που χρησιμοποιείται σε ταραμοσαλάτα, μπισκότα, κρουασάν και ακόμα και στο δημοφιλές red velvet cake, προέρχεται από το θηλυκό έντομο Cochineal Dactylopius coccus.
Η αγορά που «πετάει»
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της ResearchAndMarkets, η παγκόσμια αγορά βρώσιμων εντόμων αναμένεται να αγγίξει τα 3,7 δισ. δολάρια έως το 2030, σημειώνοντας εντυπωσιακό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 24,3%. Κάποιες ακόμη πιο φιλόδοξες προβλέψεις μιλούν για 8 δισ. δολάρια, καθώς η χρήση τους δεν περιορίζεται μόνο στη διατροφή, αλλά επεκτείνεται σε ζωοτροφές, καλλυντικά, λιπάσματα και φαρμακευτικά προϊόντα.
Η επιτυχία αυτή στηρίζεται σε τρεις βασικούς παράγοντες:
-
Διατροφική αξία: Τα έντομα είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, απαραίτητα αμινοξέα, βιταμίνες και μέταλλα.
-
Αποδοτικότητα: Για να παραχθεί 1 κιλό πρωτεΐνης χρειάζονται πολύ λιγότερες ζωοτροφές σε σχέση με τα συμβατικά ζώα.
-
Βιωσιμότητα: Η καλλιέργεια εντόμων έχει χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα και νερού, στοιχείο κρίσιμο σε μια εποχή που η κλιματική κρίση πιέζει τα αγροδιατροφικά συστήματα.
Παγκόσμια γευστική χαρτογράφηση
Σήμερα περισσότερα από 1.900 είδη εντόμων καταναλώνονται σε 113 χώρες. Οι «πρωταθλητές» στην ποικιλία είναι:
-
Μεξικό: 450 είδη
-
Ταϊλάνδη: 272 είδη
-
Ινδία: 262 είδη
-
Κίνα: 235 είδη
-
Βραζιλία: 140 είδη
-
Ιαπωνία: 123 είδη
Αντίθετα, η Ευρώπη και η Ωκεανία καταγράφουν τις χαμηλότερες επιδόσεις, κυρίως λόγω πολιτισμικών αντιστάσεων.
«Νηστεία» με έντομα;
Οι ειδικοί εκτιμούν πως, έστω και αργά, οι Ευρωπαίοι θα αναγκαστούν να υιοθετήσουν νέες διατροφικές συνήθειες. Η πίεση για βιώσιμα συστήματα τροφίμων και η αυξανόμενη ζήτηση για πρωτεΐνη θα καταστήσουν τα έντομα αναπόσπαστο μέρος του τραπεζιού μας — αν όχι ως ολόκληρα, σίγουρα μέσα σε αλεύρια, σνακ ή έτοιμα γεύματα.
