«Το θυμάμαι σαν χθες. Είχαμε πάει σε μία Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων και μία κυρία εκεί φαινόταν αρκετά στεναχωρημένη. Δεν μίλαγε σε κανέναν και δεν συμμετείχε καθόλου στο πρόγραμμα που παρουσιάζαμε. Πήγα κοντά της και προσπάθησα να της φτιάξω τη διάθεση. Τότε, λοιπόν, μου έπιασε σφιχτά το χέρι και μέχρι να φύγουμε με τους “Αγγέλους της Χαράς” από τον χώρο, δεν μου το άφησε στιγμή. Εκείνη την ώρα κατάλαβα την ανάγκη των ανθρώπων αυτών να νιώσουν πως είναι ακόμα “επιθυμητοί” από τον κόσμο και ότι ανεξάρτητα από την ηλικία ή την κατάστασή τους, εμείς είμαστε ακόμα εκεί γι’ αυτούς!» λέει η Ε., εθελόντρια της οργάνωσης «Άγγελοι της Χαράς» οι οποίοι έχουν ξεκινήσει τη δράση τους ήδη από το 2011.

Περισσότερα από 8.300 παιδιά σε νοσοκομεία και ιδρύματα, 4.500 ηλικιωμένοι, οι συγγενείς και οι φροντιστές τους στις μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, αλλά και πάνω από 1.200 ΑμεΑ σε δομές έχουν συμμετάσχει σε κάποιες από τις θεατρικές παραστάσεις, τα μουσικοχορευτικά δρώμενα ή τις υπόλοιπες εμψυχωτικές δράσεις των «Αγγέλων» που το σύνθημά τους είναι «Δίνοντας χαρά όπου υπάρχει ανάγκη».

Η γέννηση των “Αγγέλων”

Η ιστορία τους ξεκινά με την πρόεδρο της οργάνωσης κ. Ειρήνη Λεμού Στούρτζα, πριν από δέκα χρόνια, όταν μια μικρή ομάδα ανθρώπων σχεδίασε μια παράσταση για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία η οποία και παρουσιάστηκε στα νοσοκομεία Παίδων της Αθήνας. Από τότε μέχρι και σήμερα, το εργαλείο του φορέα είναι η τέχνη. «Ως “Άγγελοι της Χαράς” πιστεύουμε στην τέχνη και στη θεραπευτική της ιδιότητα, μια που μπορεί να γίνει το καταφύγιό μας όταν νιώθουμε σωματικό ή ψυχικό πόνο. Βλέπουμε την τέχνη όχι ως πολυτέλεια ή ένα αγαθό που ανήκει μόνο σε θέατρα και σε μουσεία. Φέρνουμε την τέχνη σε νοσοκομεία, ιδρύματα, φορείς για ανθρώπους με αναπηρίες καθώς και σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων: χώρους που κυριαρχεί η μοναξιά, για να μπορέσουμε να χτίσουμε ένα καταφύγιο μέσα από τη μουσική, το θέατρο και το χορό για όσους το χρειάζονται περισσότερο» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Φισορέλα Περισνάκα, υπεύθυνη επικοινωνίας της οργάνωσης.

Διαφορετικά προγράμματα προσαρμοσμένα σε κάθε κοινό

Η οργάνωση εκπαιδεύει κατάλληλα τους εθελοντές της και προσαρμόζει το περιεχόμενό της στους ανθρώπους για τους οποίους σχεδιάζεται. Έτσι οι περισσότεροι από 60 εθελοντές μουσικοί, χειροτέχνες, ηθοποιοί, αφηγητές, παραμυθάδες, χορευτές που έχουν συμμετάσχει στις δράσεις της τα τελευταία χρόνια ξέρουν ότι “δεν υπάρχει η προσέγγιση του “ενός προγράμματος για κάθε πληθυσμό ωφελούμενων”. Αντίθετα, δουλεύουμε με τρόπο μεθοδικό και απόλυτα προσαρμοσμένο στις ανάγκες της εκάστοτε ομάδας ανθρώπων που απευθυνόμαστε: είτε πρόκειται για ηλικιωμένους, παιδιά ή άτομα με αναπηρίες, εξασφαλίζουμε αρχικά ότι θα αποκομίσουμε την απαραίτητη πληροφορία για τις ανάγκες των ωφελούμενων και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, ώστε με εξατομικευμένες δράσεις να τους προσφέρουμε χαρά, επικοινωνία, τρόπους έκφρασης, συγκίνηση και ανθρώπινη επαφή.

Κάθε φορά που ξεκινάμε ένα νέο πρόγραμμα σε μια δομή, το δημιουργούμε από την αρχή, εστιασμένο και προσαρμοσμένο για την συγκεκριμένη δομή, τους συγκεκριμένους ωφελούμενους με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά» εξηγεί η κ. Περισνάκα, προσθέτοντας ότι η ομάδα περιλαμβάνει «καλλιτέχνες, παιδαγωγούς και επιστημονικούς συμβούλους, καθώς και τους εργαζόμενους σε κάθε φορέα που μας βοηθούν να αποκωδικοποιήσουμε τις ανάγκες του πληθυσμού, ώστε να έχουμε και τα αντίστοιχα αποτελέσματα».

Κορωνοϊός και ψηφιακές δράσεις

Ο κορωνοϊός άλλαξε τα πράγματα για τους «Άγγελους της Χαράς» αλλά δεν μείωσε τη διάθεσή τους για προσφορά. Δυστυχώς, δεν μπορούν πλέον για λόγους ασφαλείας να παρουσιάσουν τις παραστάσεις τους στα παιδιά των ογκολογικών μονάδων, μια δράση εξαιρετικά σημαντική αλλά η τεχνολογία τους επιτρέπει να έρχονται και πάλι κοντά σε όσους έχουν ανάγκη ένα χαμόγελο. Όπως επισημαίνει η κ. Περισνάκα «οι ψηφιακές δράσεις έχουν προστεθεί στο έργο μας ώστε να συνεχίσουμε να φτάνουμε στους ανθρώπους που το χρειάζονται περισσότερο από ποτέ με όχημα την τέχνη και εφόδιο την τεχνολογία. Στην προσπάθειά μας αυτή, όσο το επιτρέπουν τα μέτρα προστασίας κατά του ιού, κρατάμε την ομάδα των εθελοντών μας ενεργή και τους εμπλέκουμε στις ψηφιακές μας δράσεις για να διατηρήσουμε τόσο τη σχέση μας μαζί τους, όσο και την διάθεση τους για προσφορά. Όπως, με τον ίδιο τρόπο, κρατάμε ζωντανή τη σχέση μας με τους ωφελούμενους, όπου η φυσική μας παρουσία είναι αδύνατη. Τόσο με οπτικοακουστικές παραγωγές ή με ζωντανές συνδέσεις, προσπαθούμε να είμαστε εκεί, να δίνουμε το παρών, να μη λείπουμε από τις ζωές τους λόγω της πανδημίας».

Συγκινητικές εμπειρίες 

Οι μαρτυρίες των ωφελούμενων που μοιράζεται η οργάνωση με το ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι χαρακτηριστικές. Όπως, για παράδειγμα, η ιστορία του Σ. από πρόγραμμα μουσικοθεραπείας σε δομή φιλοξενίας ΑμεΑ: «Η αρχική εικόνα του Σ. που μας παρουσίασε το προσωπικό έδειχνε έναν άνθρωπο κωφάλαλο, με μηδαμινή συμμετοχή και μας είπαν να μην έχουμε προσδοκίες. Στην 8η συνάντηση, ο Σ. είχε εντυπωσιακή βελτίωση. Έδειχνε ευδιάθετος, ήταν συνεργάσιμος και πολύ δημιουργικός. Ανταποκρίθηκε πολύ ενεργά στα ερεθίσματα αλληλεπίδρασης και μουσικής. Απευθύνθηκε σε άλλα μέλη της ομάδας με παρότρυνση των συντονιστών, έπαιξε πολύ ενεργά στο κρουστό αλλάζοντας την ένταση με την οποία παίζει και ακολουθούσε τις οδηγίες των συντονιστών. Έμοιαζε να μιμείται τους συντονιστές όταν έπιασε το χέρι ενός άλλου συμμετέχοντα και το χτυπούσε ρυθμικά στο τύμπανο, όπως κάνουμε και εμείς για να ενθαρρύνουμε κάποιο μέλος. Έκανε χορευτικές κινήσεις με το δικό του ύφος μαζί με τον συντονιστή, πήρε την κιθάρα και έπαιξε μόνος του σε ανοιχτές χορδές και στη συνέχεια την επέστρεψε μόνος του στους συντονιστές. Στο τέλος άνοιξε τα χέρια του κάνοντας μια αγκαλιά με τον κάθε συντονιστή. Ήταν πολύ συγκινητικό».

Πυρήνας της δράσης οι εθελοντές 

Η οργάνωση δέχεται εθελοντές κάθε ηλικίας, αρκεί να διαθέτουν «διάθεση προσφοράς» και βρίσκει τον τρόπο να αξιοποιήσει τα ταλέντα τους. «Από παραμυθάδες, μουσικούς και χορευτές/ριες μέχρι νέα παιδιά που επιθυμούν να προσφέρουν στο συνάνθρωπο, οι εθελοντές/ριες μας είναι σε κάθε περίπτωση μοναδικοί και μοναδικές. Η δική τους ενέργεια και αγάπη κάνει το έργο των “Αγγέλων” ακόμη πιο δυναμικό, πιο δημιουργικό και γόνιμο. Είναι μέρος της ομάδας μας, αναπόσπαστο κομμάτι του έργου μας γι’ αυτό και φροντίζουμε να παρέχουμε την απαραίτητη εκπαίδευση σε κάθε εθελοντή κι εθελόντρια. Κι εμείς εθελοντές είμαστε, εξάλλου, 10 χρόνια προσφέρουμε εθελοντικά τις δράσεις μας, είναι στον πυρήνα μας ο εθελοντισμός» λέει η κ. Περισνάκα, προσθέτοντας ότι άλλοι τρόποι στήριξης της οργάνωσης είναι διαθέσιμοι μέσω της ιστοσελίδας της.

Κλείνοντας, η κ. Περισνάκα μοιράζεται με το ΑΠΕ-ΜΠΕ την ιστορία του κυρίου Κ., ενός ηλικιωμένου με καταγωγή από τη Λέρο ο οποίος απολαμβάνει τη δράση «Άγγελοι Κλόουν» μέσω υπολογιστή, λόγω της πανδημίας. «Σχεδόν σε κάθε συνάντηση μας διηγείται ιστορίες από την Λέρο, το νησί του. Αποφασίσαμε λοιπόν να του κάνουμε μια έκπληξη. Αξιοποιώντας την τεχνολογία, βάλαμε μια φωτογραφία σε φόντο και ήταν σαν να ήμασταν εκεί. Με το που συνδεθήκαμε μαζί του ο κύριος Κ. αναγνώρισε αμέσως το λιμάνι. Σηκώθηκε από την χαρά του, και άρχισε να δείχνει στην οθόνη, το λιμάνι, το σπίτι της κόρης του, το καΐκι του φίλου του, του ψαρά. Μας έδωσε συμβουλές για το πού να πάμε, πού να φάμε σε ταβέρνα και να πούμε ότι ερχόμαστε εκ μέρους του. Ο κύριος Κ. συγκινήθηκε τόσο πολύ που τον ταξιδέψαμε στο νησί του, μας μοιράστηκε ότι ήταν για αυτόν “ το πιο όμορφο δώρο που του έκαναν τα τελευταία χρόνια”. Και για μας, αυτό ήταν το πιο ωραίο δώρο που θα μπορούσε να μας έχει κάνει ο εκείνος».