Η 18η δέσμη κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε βάρος της Ρωσίας εστιάζει όσο ποτέ άλλοτε στη ναυτιλία, επιφέροντας ριζικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο διακινούνται τα ρωσικά πετρελαϊκά φορτία και πλήττοντας άμεσα τόσο τον παραδοσιακό εμπορικό στόλο όσο και το δίκτυο σκιώδους ναυτιλίας που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια.
Ο πυρήνας της επίπτωσης για τη ναυτιλία βρίσκεται στην αναθεώρηση του πλαφόν τιμής στο ρωσικό αργό. Το νέο, χαμηλότερο όριο των 47,60 δολαρίων ανά βαρέλι (έναντι των προηγούμενων 60 δολαρίων) επανακαθορίζει το πλαίσιο συμμόρφωσης για τους πλοιοκτήτες που επιθυμούν να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο εντός της νομιμότητας. Η αλλαγή αυτή καθιστά οικονομικά μη βιώσιμη τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου από ευρωπαϊκά πλοία ευρωπαϊκών συμφερόντων, κυρίως ελληνικής ιδιοκτησίας, που μέχρι σήμερα εκτελούσαν τέτοια δρομολόγια υπό συμμόρφωση με τους κανόνες του G7.
Σύμφωνα με την Oil Brokerage, περίπου 60 aframaxes και 35 suezmaxes θα αναγκαστούν να αποσυρθούν από τη ρωσική αγορά μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου. Τα πλοία αυτά αναμένεται να επιστρέψουν σε παραδοσιακές διαδρομές, προκαλώντας αναταράξεις στην ισορροπία προσφοράς/ζήτησης και πιέσεις στους ναύλους των βασικών ναυτιλιακών γραμμών.
Πέρα από την επίσημη ναυτιλία, το πακέτο στοχοποιεί απευθείας τους δομικούς μηχανισμούς του σκιώδους στόλου, με τις πιο ουσιαστικές κυρώσεις μέχρι σήμερα.
Η ΕΕ επιλέγει πλέον να χτυπά το δίκτυο γύρω από τα πλοία, αντί μόνο τα πλοία αυτά καθαυτά και στέλνει σαφές μήνυμα πως όποιος συμμετέχει ή διευκολύνει τις δραστηριότητες του σκιώδους στόλου, θα βρεθεί στο στόχαστρο.
Όπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές το νέο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ αποτελεί καμπή για τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Από τη μία, υποχρεώνει τους ευρωπαίους πλοιοκτήτες να επαναπροσδιορίσουν τη στρατηγική τους και αποκόπτει έσοδα από αμφιλεγόμενες ροές ρωσικού πετρελαίου. Από την άλλη, χτυπά μεθοδικά το παρασκηνιακό σύστημα νηολόγησης και εταιρικών οντοτήτων που επιτρέπει τη λειτουργία του σκιώδους στόλου.
Παρά την καθυστέρηση στην υιοθέτηση ενιαίας στάσης από ΗΠΑ και ΕΕ, η ευρωπαϊκή προσέγγιση πλέον βάζει στο στόχαστρο όχι μόνο τα πλοία, αλλά και την υποδομή που τα στηρίζει, αναγκάζοντας τη ναυτιλιακή αγορά να κινηθεί σε ένα πιο διαφανές και συμμορφούμενο πλαίσιο. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η αγορά θα αντέξει τον διπλό κλυδωνισμό: την αποχώρηση συμμορφούμενων πλοίων και την αναζωπύρωση παράνομων μηχανισμών. Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα της ΕΕ είναι σαφές: το ρίσκο για όσους κινούνται στις σκιές έχει μόλις αυξηθεί κατακόρυφα.
