Οι εξαγωγές εμπορευμάτων συνέχισαν να κινούνται ανοδικά τον Αύγουστο 2021, συνεισφέροντας θετικά στον ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας. Διαμορφώθηκαν στα €2,8 δισεκ. σε τρέχουσες τιμές, ενισχυμένες κατά 34,6% και 16,5% σε σύγκριση με τον Αύγουστο 2020 και τον Αύγουστο 2019 αντίστοιχα.

Σύμφωνα με σχετική ανάλυση από την τράπεζα Eurobank, στο σύνολο του 8μηνου Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021, οι εξαγωγές εμπορευμάτων ανήλθαν στα €24,9 δισεκ., αυξημένες κατά 25,8% και 11,0% σε σχέση με την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου το 2020 και το 2019 αντίστοιχα. Εξαιτίας του υψηλού μεριδίου της κατηγορίας των ορυκτών καυσίμων και λιπαντικών και της ανόδου των τιμών του πετρελαίου (61,2% YoY τον Αύγουστο 2021 και 69,9% YoY την περίοδο Ιανουαρίου- Αυγούστου 2021), η προαναφερθείσα αύξηση του συνόλου των εξαγωγών εμπορευμάτων εμπεριέχει πληθωριστικές επιδράσεις.

Εξαιρώντας τις κατηγορίες των πετρελαιοειδών και των πλοίων, οι εξαγωγές εμπορευμάτων στο 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021 ανήλθαν στα €18,2 δισεκ., ενισχυμένες κατά 18,7% και 19,8% σε σύγκριση με την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου το 2020 και το 2019 αντίστοιχα. Η εν λόγω επίδοση αντικατοπτρίζει την ανάκαμψη των εισοδημάτων των εμπορικών εταίρων της ελληνικής οικονομίας. Σημειώνουμε ότι το 66,7% των εξαγωγών εμπορευμάτων πλην των πετρελαιοειδών και των πλοίων στο 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021 κατευθύνθηκε προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 Κρατών Μελών (EE-27).

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στην πρόσφατη έκθεσή του για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας (World Economic Outlook, Οκτώβριος 2021), εκτιμά τον ετήσιο πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης της ΕΕ-27 στο 5,1% το 2021 από -5,9% το 2020. Τέλος, ένας παράγοντας που από το 2011 συνεισφέρει θετικά στην πορεία των ελληνικών εξαγωγών, τόσο των εμπορευμάτων όσο και των υπηρεσιών, είναι η μείωση της πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας – σε όρους δείκτη τιμών καταναλωτή – της ελληνικής οικονομίας έναντι των εμπορικών εταίρων της στην ΕΕ.

Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας

Το εν λόγω αποτέλεσμα ισοδυναμεί με βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε όρους επιπέδου τιμών. Εξίσου σημαντική, με ευεργετικά αποτελέσματα για την οικονομία, είναι η βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας (π.χ. ποιότητα θεσμών, βαθμός αξιοπιστίας κ.α.). Όπως η ανάκαμψη των οικονομιών των εμπορικών εταίρων της Ελλάδας οδήγησε σε αύξηση των εξαγωγών, έτσι και η άνοδος της εγχώριας ζήτησης οδήγησε σε ενίσχυση των εισαγωγών.

Επιπρόσθετα, ένα μέρος των εξαγώγιμων προϊόντων βασίζεται σε εισροές εισαγωγών με αποτέλεσμα την περαιτέρω ώθηση των τελευταίων. Αναλυτικά, οι εισαγωγές εμπορευμάτων διαμορφώθηκαν στα €5,0 δισεκ. τον Αύγουστο 2021 και στα €39,5 δισεκ. στο 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021, παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση της τάξης του 38,3% και 23,8% αντίστοιχα.2 Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών και των πλοίων, οι εισαγωγές εμπορευμάτων στο 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021 διαμορφώθηκαν στα €30,1 δισεκ., ενισχυμένες κατά 18,4% και 11,6% σε σχέση με την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου το 2020 και το 2019 αντίστοιχα.

Βάσει των προαναφερθέντων αποτελεσμάτων, το εμπορικό έλλειμμα της ελληνικής οικονομίας στο 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021 διευρύνθηκε σε ετήσια βάση κατά 20,4% ή €2,5 δισεκ. (από τα €12,1 δισεκ. στα €14,6 δισεκ.), ενώ το αντίστοιχο μέγεθος πλην των πετρελαιοειδών και των πλοίων ενισχύθηκε κατά 18,1% ή €1,8 δισεκ. (από τα €10,0 δισεκ. στα €11,8 δισεκ.). Συνεπώς, όπως η βαθιά ύφεση το 2020, παράλληλα με την πτώση των τιμών του πετρελαίου, συνοδεύτηκε από μείωση του εμπορικού ελλείμματος, έτσι και η εν εξελίξει ανάκαμψη, παράλληλα με την αύξηση των τιμών του πετρελαίου, συνοδεύεται από αύξηση του εμπορικού ελλείμματος.

Τους επόμενους μήνες, οι τρέχουσες αυξήσεις των τιμών ενέργειας αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά το εμπορικό ισοζύγιο, καθότι οι αποφάσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για τις ποσότητες που θα καταναλώσουν δεν θα προσαρμοστούν άμεσα στα νέα επίπεδα τιμών (επιπρόσθετα αναμένεται και κρατική ενίσχυση). Μεσοπρόθεσμα, η εκτιμώμενη αύξηση των επενδύσεων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ουσιώδης παράμετρος για τη διεύρυνση των παραγωγικών δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας, θα αντανακλώνται σε αύξηση των εισαγωγών. Μέσω αυτών δύναται να αυξηθεί και να είναι περισσότερο διατηρήσιμη η κοινωνική ευημερία στο μέλλον.

Οι επενδύσεις σε εξωστρεφείς κλάδους μαζί με την ανάκαμψη του πλεονάσματος των υπηρεσιών λόγω της ενίσχυσης των τουριστικών εσόδων, εκτιμάται ότι θα συγκρατήσουν σε σχετικά ανεκτά επίπεδα το έλλειμμα του συνολικού εξωτερικού ισοζυγίου. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ (World Economic Outlook, Οκτώβριος 2021), το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στην Ελλάδα, βάσει της μεθόδου υπολογισμού του ΔΝΤ που διαφέρει σε έναν βαθμό από την αντίστοιχη της Τραπέζης της Ελλάδος, αναμένεται να διαμορφωθεί στο 7,4% του ΑΕΠ το 2021 (7,4% το 2020, 6,7% σύμφωνα με την ΤτΕ στην έκθεσή της τον Ιούνιο 2021) και στη συνέχεια να αποκλιμακωθεί σταδιακά στο 5,1%, 4,9%, 4,4, 3,9% και 3,4% το 2022, 2023, 2024, 2025 και 2026 αντίστοιχα.