Το καλοκαίρι του 2015, η Ελλάδα βρισκόταν στο χείλος της χρεοκοπίας. Δέκα χρόνια αργότερα, η εικόνα της χώρας έχει αλλάξει ριζικά: παρότι τα ίχνη της κρίσης παραμένουν, η οικονομία της θεωρείται πλέον παράδειγμα ανθεκτικότητας στην Ευρώπη. Αυτό είναι το βασικό μήνυμα του εκτενούς αφιερώματος του Bloomberg, το οποίο καταγράφει τα διδάγματα και τις αποδόσεις της «ελληνικής δεκαετίας» για όσους παρέμειναν πιστοί στη χώρα.
«Ποτέ δεν σκέφτηκα να πουλήσω, ούτε στιγμή… αλλά είχαμε τις ανησυχίες μας. Τότε όλα έδειχναν πως θα μπορούσε να πάει πολύ άσχημα», θυμάται χαρακτηριστικά ο Prem Watsa, επικεφαλής της Fairfax Financial Holdings, που ενίσχυσε τις επενδύσεις του στην Ελλάδα ακόμα και στα πιο σκοτεινά χρόνια. Σήμερα, οι τοποθετήσεις του έχουν υπερδιπλασιαστεί σε αξία.
Το Bloomberg αναγνωρίζει πως η καθημερινότητα πολλών Ελλήνων – συνταξιούχων, ανέργων, μικρομεσαίων – παραμένει δύσκολη. Παρόλα αυτά, σημειώνει ότι η μετατροπή της Ελλάδας από “μαύρο πρόβατο” σε πρότυπο δημοσιονομικής πειθαρχίας έχει αρχίσει να αποδίδει, με προοπτική περαιτέρω ενίσχυσης.
Προκλήσεις πίσω από τους δείκτες
Η χώρα έχει επιστρέψει σε πλεονάσματα, παρουσιάζει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης και τα δημόσια οικονομικά της βελτιώνονται. Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν: το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της εξακολουθεί να βρίσκεται χαμηλά στην ευρωπαϊκή κατάταξη, ενώ οι χαμηλοί μισθοί, το δημογραφικό πρόβλημα και τα εμπόδια στις επενδύσεις επιμένουν. Την ίδια ώρα, η πολιτική σκηνή εμφανίζεται κατακερματισμένη, γεγονός που επιβαρύνει την αίσθηση ότι η χώρα δεν έχει ακόμη ανακτήσει πλήρως τα επίπεδα ευημερίας της προ κρίσης περιόδου.
Παρά τα παραπάνω, το Bloomberg σημειώνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σταθερά ανοδική τροχιά – σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη που αντιμετωπίζουν οικονομική επιδείνωση. Οι δημοσιονομικές της επιδόσεις κρίνονται θετικές, ενώ η διεθνής εμπιστοσύνη έχει ενισχυθεί.
Τα βαθύτερα τραύματα και οι μεταρρυθμιστικές εκκρεμότητες
Οι διαρθρωτικές αδυναμίες εξακολουθούν να προκαλούν τριγμούς – όπως φάνηκε στις λαϊκές αντιδράσεις για την τραγωδία των Τεμπών ή τις αποκαλύψεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Παρόλα αυτά, η συνολική πορεία δείχνει πρόοδο.
Ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, Mario Draghi, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, συνόψισε το αίσθημα που κυριαρχεί διεθνώς:
«Αν συγκρίνει κανείς την Ελλάδα του 2015 με τη σημερινή, μπορεί να κάνει μόνο ένα πράγμα: να συγχαρεί τον ελληνικό λαό».
