Με δεδομένη την αμείωτη ένταση της πανδημίας αλλά και τις υψηλές πιθανότητες για φαινόμενα «ακορντεόν» σε σχέση με τη λειτουργία της αγοράς είναι πιθανή η απώλεια σημαντικής δυναμικής στην οικονομία στην έναρξη του έτους, που αποτελεί «εκ των ων ουκ άνευ» για την επίτευξη και πάλι ρυθμών ανάπτυξης στο ΑΕΠ. Ουσιαστικά η πιθανότητα απώλειας του πρώτου τριμήνου δεν είναι αμελητέα ενώ με δεδομένα ότι ο τουριστικός κλάδος βάζει το σημείο πιθανής εκκίνησης για το Μάιο – Ιούνιο αντί για τον Απρίλιο δημιουργεί άλλο ένα σημείο προβληματισμού. Ήδη το «απαγορευτικό» στο λιανεμπόριο έχει πάει μέχρι τις 18/1 με τις ελπίδες να εναποτίθενται σε μια γρήγορη εκκίνηση και πάλι της «παράδοσης εκτός». Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι, το ΑΕΠ έκλεισε στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου με αύξηση οριακή μεν αλλά καταγεγραμμένη δε της τάξης του 0,4%. Δηλαδή παρήχθη εισόδημα 45,89 δισ. ευρώ, που μάλλον είναι ένα «όνειρο απατηλό» για φέτος και αυτό την ώρα που ο πήχης έχει μπει ψηλά.
Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του στόχου για ανάπτυξη πάνω από 4% (στο 4,5% στα 172 δισ. ευρώ για το 2021), που βάζει ο προϋπολογισμός θα παίξουν και τα στοιχεία για την ύφεση στο τελευταίο τρίμηνο του 2020. Βέβαια μια πρώτη εικόνα για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές τις μέρες των εορτών επιτρέπουν ένα μικρό περιθώριο αισιοδοξίας ωστόσο το φάσμα μια απώλειας της τάξης του 13% δεν μπορεί να αποκλειστεί λόγω του εορταστικού «απαγορευτικού». Άλλωστε με το εμπόριο σε παύση ουσιαστικά καθώς οι ηλεκτρονικές αγορές δεν μπορεί να αναπληρώσουν μεγάλο μέρος της απώλειας αλλά και την έναρξη του τουρισμού να πηγαίνει για τον Ιούνιο ή στην καλύτερη το Μάιο δεν μπορεί να περιμένει κανείς πολλά, όταν το μεγαλύτερο κομμάτι του ΑΕΠ είναι ουσιαστικά κλειστό (μόνο ο τουρισμός αντιπροσώπευε το ήμισυ της οικονομικής ανάπτυξης το 2018, περισσότερο από το 20% του ΑΕΠ (90% σε ορισμένες περιοχές του νότιου Αιγαίου) και το ένα τέταρτο των θέσεων εργασίας της χώρας. Ταυτόχρονα σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης της ΕΣΕΕ για το 18ο Συνέδρίό της, η συνεισφορά του εμπορίου στο ΑΕΠ της χώρας διαμορφώνεται στο 11%, Επίσης το ποσοστό απασχόλησης στους κλάδους πολύ υψηλού κινδύνου, ανέρχεται σύμφωνα με το ΙΝΕ ΓΣΕΕ στην Ελλάδα στο 30,2%).
Να σημειωθεί ότι με βάση τα όσα έχουν αναφέρει εκπρόσωποι της αγοράς η απώλεια σε πολλούς κλάδους φτάνει και το 70% σε σχέση με τον τζίρο που είχαν το 2019 -2020.
Σωσίβιο σε όλη αυτήν την εικόνα αλλά και στην προσπάθεια να κρατηθεί η απώλεια του ΑΕΠ στ0 10,5% είναι τα μέτρα όπως η 4η φάση της Επιστρεπτέας Προκαταβολής, με 2,2 δισ. ευρώ, αλλά και το ότι από Απρίλιο του 2020 έως σήμερα η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ) κατάφερε να μοχλεύσει 2,78 δισ. ευρώ από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους, που κατευθύνθηκαν στα δύο χρηματοδοτικά προϊόντα της (ΤΕΠΙΧ ΙΙ και Ταμείο Εγγυοδοσίας COVID-19), δημιουργώντας μέσω του τραπεζικού συστήματος συνολική ρευστότητα ύψους 8,6 δισ. ευρώ.
Βέβαια σημαντικό μέρος της ρευστότητας έχει πάει στο «σεντούκι» καθώς με βάση τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος μόνο τον Νοέμβριο, καταγράφηκε αύξηση 3 δισ. ευρώ στο υπόλοιπο των τραπεζικών λογαριασμών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ενώ από τον Μάρτιο και μετά, η αύξηση έχει ξεπεράσει τα 17 δισ. ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζεται μέχρι στιγμής η μεταβολή του Δεκεμβρίου.
Άγνωστο βέβαια είναι και με βάση το κλίμα αβεβαιότητας εάν η συσσωρευμένη ρευστότητα αυτή θα πάει σε επενδύσεις ή στην κατανάλωση μετά την άρση των περιορισμών όποτε αυτό γίνει.
Να σημειωθεί ότι χτες ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών Σταύρος Καφούνης ζήτησε την άμεση παρέμβαση του αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών κυρίου Θεόδωρου Σκυλακάκη για το θέμα των επιταγών που έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις στην αγορά, διότι ενώ όλοι περίμεναν να καλύψουν ένα μέρος των ταμειακών τους αναγκών την εορταστική περίοδο, τα καταστήματα παρέμειναν ουσιαστικά κλειστά.
Για τον λόγο αυτό ζήτησε την άμεση διευθέτηση του θέματος των επιταγών για όλες τις επιχειρήσεις με μεγάλη πτώση τζίρου, ανεξαρτήτως κλάδου. Παράλληλα ο πρόεδρος του Ε.Σ.Α τόνισε ότι κρίνεται αναγκαίο να καλυφθούν όχι μόνο οι εκδότες αλλά και οι κομιστές, ώστε να αποφύγουμε το ξαφνικό “πάγωμα” της αγοράς.
Τέλος, ο Σταύρος Καφούνης επικεντρώθηκε στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή που παραμένει το μόνο πραγματικό εργαλείο παροχής ρευστότητας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και για τους επόμενους κύκλους, πρότεινε την αύξηση των διαθέσιμων κονδυλίων και ζήτησε το βασικό κριτήριο αξιολόγησης να είναι η συνολική πτώση του τζίρου του 2020 σε σχέση με αυτόν του 2019, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε αδικία.
Πάντως χτες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας στην ΕΡΤ δεν απέκλεισε η συσσώρευση αποταμιεύσεων να οδηγήσει και σε «έκρηξη» της κατανάλωσης, κάτι που με τη σειρά του θα φέρει και αύξηση του ΑΕΠ.
