Με την έναρξη του 2021, η Σουηδία αναλαμβάνει επίσημα για τους επόμενους 12 μήνες, την Προεδρία του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) που έχει την έδρα του στη Βιέννη, διαδεχόμενη την Αλβανία, η οποία ασκούσε την Προεδρία του Οργανισμού μέσα στο 2020.

Μόλις στις αρχές Δεκεμβρίου είχε επιλυθεί ένα αδιέξοδο που απασχολούσε επί μήνες τον ΟΑΣΕ και αφορούσε την κάλυψη τεσσάρων κενών σημαντικών θέσεων, ανάμεσα σε αυτές εκείνη του γενικού γραμματέα του Οργανισμού.

Το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών των 57 χωρών-μελών του ΟΑΣΕ εξέλεξε τελικά την Γερμανίδα διπλωμάτη καριέρας Χέλγκα Σμιντ ως γενική γραμματέα του Οργανισμού στις 4 Δεκεμβρίου, κατά την ετήσια Σύνοδό του που διεξήχθη διαδικτυακά.

Η 59χρονη νέα γενική γραμματέας του ΟΑΣΕ θεωρείται εξαιρετικά έμπειρη στην εξωτερική πολιτική, διατελώντας έως τώρα επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, και έχοντας παίξει καθοριστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις για τη Συμφωνία του Πυρηνικού Προγράμματος του Ιράν που είχε υπογραφεί το 2015 στη Βιέννη.

Τον περασμένο Ιούλιο, η αρχικά προγραμματισμένη παράταση της θητείας των επικεφαλής των θεσμών του ΟΑΣΕ είχε αποτύχει εξαιτίας της αντίστασης κάποιων αντιπροσωπειών, ωστόσο στη διαδικτυακή υπουργική σύνοδο επιτεύχθηκε η απαραίτητη συναίνεση για το πακέτο κάλυψης για τα επόμενα τρία χρόνια, των τεσσάρων ηγετικών θέσεων που πρότεινε η απερχόμενη πλέον αλβανική Προεδρία.

Η έως τώρα υφυπουργός Εξωτερικών της Πορτογαλίας, η 66χρονη Τερέζα Ριμπέιρο, η οποία, πέραν της διπλωματικής της σταδιοδρομίας, έχει εργαστεί στο παρελθόν στον χώρο της ενημέρωσης, αναλαμβάνει τη θέση του Ύπατου Εκπροσώπου του ΟΑΣΕ για την Ελευθερία των ΜΜΕ.

Ο 45χρονος Ιταλός πρώην βουλευτής Ματέο Μεκάτσι είναι ο νέος επικεφαλής του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ, το οποίο, με έδρα του τη Βαρσοβία, ειδικεύεται ιδιαίτερα στην παρακολούθηση εκλογών. Ο ίδιος εργαζόταν έως τώρα για μία Μη Κυβερνητική Οργάνωση για τα δικαιώματα του λαού του Θιβέτ, έχοντας ήδη ηγηθεί πολλών αποστολών παρακολούθησης εκλογών για λογαριασμό του ΟΑΣΕ σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Με τον πρώην υπουργό Εξωτερικών του Καζακστάν και πρώην πρέσβη της χώρας του στην Αυστρία, τον 56χρονο Κάιρατ Αμπραχμάνοφ, αναλαμβάνει για πρώτη φορά ένας εκπρόσωπος του μετασοβιετικού χώρου, μία από τις τέσσερις κορυφαίες θέσεις του ΟΑΣΕ, εκείνη του Ύπατου Εκπροσώπου για τις εθνικές μειονότητες.

Ο ΟΑΣΕ έχει τις ρίζες του στη δρομολογημένη από το 1972 διαδικασία της ΔΑΣΕ (Διάσκεψη για Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη), η οποία — με την αποκαλούμενη «Τελική Πράξη του Ελσίνκι», την οποία είχαν υπογράψει την 1η Αυγούστου του 1975 στην φινλανδική πρωτεύουσα, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων από τις τότε 35 χώρες, 33 χώρες της Ευρώπης εκτός Αλβανίας, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς — έμελλε να σημαδέψει, αν όχι και να προκαλέσει ακόμη, τις κοσμογονικές αλλαγές στην Ευρώπη στο τέλος της δεκαετίας του 1980.

Σήμερα, μετονομασμένη και μετεξελιγμένη στον διεθνή οργανισμό ΟΑΣΕ (Οργανισμός για Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη), εκείνη η Διάσκεψη εδρεύει πλέον μόνιμα στη Βιέννη, με τον αριθμό των μελών του να έχει αυξηθεί σε 57, εξαιτίας της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης και της Γιουγκοσλαβίας

Η Τελική Πράξη του Ελσίνκι αποτέλεσε, στα 45 και πλέον χρόνια από την υπογραφή της, τον κώδικα συμπεριφοράς ανάμεσα στις χώρες-μέλη της, αλλά και τον κώδικα συμπεριφοράς των κρατών απέναντι στους πολίτες τους. Προδιαγράφει στις συμμετέχουσες χώρες τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών και θέτει τις βάσεις για την παραπέρα εξέλιξη της Διαδικασίας για Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη.