Στο παιχνίδι για τη ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων επαναφέρουν οι servicers τις «ξεχασμένες» λύσεις του Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος.
Και συγκεκριμένα τις ρυθμίσεις οριστικής διευθέτησης της οφειλής που προβλέπουν:
– Την εθελοντική παράδοση της εμπράγματης ασφάλισης του δανείου. Δηλαδή το ακίνητο παραδίδεται στην τράπεζα και ακολουθεί ο διακανονισμός ή διαγραφή του υπολοίπου ποσού.
– Την πώληση του ακινήτου σε τρίτο με τη συναίνεση της τράπεζας και η διαγραφή της όποιας διαφοράς πιθανόν απομένει (Voluntary Sale of Property).
– Την μεταβίβαση του ακινήτου στην τράπεζα και μετά συμφωνείται η μίσθωση του ακινήτου από τον οφειλέτη (Mortgage to Rent/Lease).
Συγκεκριμένα, οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια, ρύθμισαν πέρυσι 75 χιλιάδες στεγαστικά δάνεια, ύψους 2 δισ. ευρώ, προσφέροντας και «κούρεμα» οφειλής σε αρκετές περιπτώσεις δανειοληπτών, ειδικά εκείνων που επλήγησαν από την πανδημική κρίση.
Και καθώς έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στους χειρισμούς, επανέφεραν στο τραπέζι λύσεις ρυθμίσεων όπως είναι η οικειοθελής παράδοση, η πώληση, η επαναμίσθωση του ακινήτου, που προβλέπονται από τον Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος, ο οποίος τέθηκε αρχικά σε ισχύ στο τέλος του 2014 (τροποποιήθηκε το 2016).
Όπως είναι γνωστό ο Κώδικας Δεοντολογίας προβλέπει τρεις μεγάλες κατηγορίες ρυθμίσεων που λαμβάνουν υπόψη τόσο την τρέχουσα οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη, όσο και ότι πρέπει να καλύψει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Αυτές οι κατηγορίες ρυθμίσεων είναι:
– Οι βραχυπρόθεσμες με διάρκεια μέχρι 2 χρόνια που προσφέρουν στον δανειολήπτη μειωμένη δόση μεγαλύτερη των οφειλόμενων τόκων, ή καταβολή μόνο τόκων και προβλέπουν περίοδο χάριτος.
– Οι μεσοπρόθεσμες με διάρκεια μεγαλύτερη από 2 χρόνια, που προσφέρουν μειωμένο επιτόκιο, επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου, «κούρεμα» τμήματος της οφειλής. Για περιπτώσεις επιχειρηματικών δανείων προβλέπεται η λειτουργική αναδιάρθρωση της εταιρείας αλλά και συμφωνία ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.
– Τέλος οι λύσεις οριστικής διευθέτησης περιλαμβάνουν την εθελοντική παράδοση ή και εκποίηση ενυπόθηκου ακινήτου, διακανονισμό απαιτήσεων αλλά και ολική διαγραφή της οφειλής αν δεν υπάρχουν ρευστοποιήσιμα στοιχεία και δεν αναμένεται περαιτέρω ανάκτηση.
Σύμφωνα με την Ένωση Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΕΔΑΕΠ) οι servicers περυσι, εκτός από την αναστολή πληρωμών (moratoria) για 9 μήνες, προχώρησαν σε ρυθμίσεις με μείωση του επιτοκίου, χαμηλή δόση και επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου. Σε αρκετές περιπτώσεις δανειοληπτών προχώρησαν και σε «κούρεμα» της οφειλής, ενώ υιοθέτησαν και λύσεις όπως είναι η οικειοθελής πώληση και η εθελοντική παράδοση του ακινήτου στην τράπεζα.
Το γεγονός ότι οι servicers βγάζουν από το συρτάρι τις ξεχασμένες λύσεις οριστικής διευθέτησης του Κώδικα Δεοντολογίας της ΤτΕ έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς διαχειρίζονται για λογαριασμό τραπεζικών ιδρυμάτων και επενδυτών δάνεια αξίας περίπου 100 δισ. ευρώ, τα οποία προέρχονται από διαφορετικά δανειακά χαρτοφυλάκια όλων των κατηγοριών.
Την ίδια ώρα, και ενώ οι τράπεζες παρακολουθούν μέρα τη μέρα πόσα είναι τα δάνεια που βγαίνουν από τα μορατόρια και πέφτουν στο «κόκκινο», έχουν αρχίσει να φτάνουν σωρηδόν στα τραπεζικά ιδρύματα τα αιτήματα δανειοληπτών που ζητούν να πληρώνουν μειωμένη δόση.
Ωστόσο πρόσβαση στα προγράμματα step up, με τις μειωμένες δόσεις για 12 -18 μήνες και σταδιακή επιστροφή στην πλήρη δόση, θα έχουν μόνο οι δανειολήπτες που αποδεδειγμένα έχουν πληγεί από την πανδημική κρίση, δηλαδή εκείνοι που βρέθηκαν σε αναστολή εργασίας και είδαν τα εισοδήματα τους να μειώνονται. Να σημειωθεί ότι οι εργαζόμενοι σε κλάδους όπως είναι ο τουρισμός, ο επισιτισμός, το λιανεμπόριο, έχουν δεχτεί τη μεγαλύτερη πίεση από τις συνέπειες της πανδημίας.
Τα step up προγράμματα προσφέρουν μειωμένη δόση κατά 50% για όλη τη διάρκεια του 2021. Ειδικά η Τράπεζα Πειραιώς έχει επεκτείνει το πρόγραμμα και στο δεύτερο εξάμηνο του 2022, με τη μείωση της δόσης να διαμορφώνεται στο 25%.
Ο έλεγχος των αιτημάτων για ένταξη στα προγράμματα step up θα είναι διεξοδικός διότι οι τράπεζες θέλουν να μπλοκάρουν από κάθε ευνοϊκή ρύθμιση τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Μάλιστα όπως έχει αναφέρει στην ΑΞΙΑ τραπεζικό στέλεχος που έχει στον τομέα ευθύνης του τη διαχείριση προβληματικών δανείων οι τράπεζες προσφέρουν ευνοϊκές λύσεις στους ειλικρινείς δανειολήπτες, ρυθμίσεις προσαρμοσμένες στην τρέχουσα οικονομική δυνατότητα τους, ώστε να είναι συνεπείς στην εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων τους. Μάλιστα σε περιπτώσεις πραγματικά ευάλωτων εφαρμόζουν και «κούρεμα» της οφειλής.
«Κόκκινη κάρτα» στους μπαταχτσήδες
Αντίθετα, βγάζουν «κόκκινη κάρτα» στους μπαταχτσήδες, οι οποίοι σε κάθε ευκαιρία επιδιώκουν να επωφεληθούν –εις βάρος των πραγματικά αδύναμων– σε κάθε ευκαιρία.
Να σημειωθεί ότι από τις ρυθμίσεις step up αποκλείονται οι 160.000 δανειολήπτες με δάνεια που έχουν εγγύηση την πρώτη κατοικία, και οι οποίοι έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Γέφυρα Ι» που επιδοτεί για διάστημα 9 μηνών τη μηνιαία δόση.
Παράλληλα, για να προλάβουν νέα άνοδο στο απόθεμα των καθυστερούμενων οφειλών, προτείνουν σε δανειολήπτες που εμφανίζουν προβλήματα, έστω και μικρής καθυστέρησης στην εξυπηρέτηση του δανείου τους, τα προγράμματα split.
Τις λύσεις δηλαδή που περιλαμβάνουν το «σπάσιμο» του δανείου σε δύο μέρη και «κούρεμα» μέρους της οφειλής. Στα προγράμματα αυτά για το ένα τμήμα του δανείου που παραμένει ενυπόθηκο λαμβάνεται υπόψη η τρέχουσα αλλά και η μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη. Το υπολειπόμενο τμήμα του αρχικού δανείου, τακτοποιείται σε δεύτερο χρόνο με ή χωρίς «κούρεμα».
Τέλος αναφέρουμε ότι σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΤτΕ:
– Τα δάνεια αβέβαιης είσπραξης ανήλθαν σε 15,9 δισ. ευρώ (27% των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων) στο τέλος Σεπτεμβρίου 2020.
– Τα δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) ανήλθαν σε 12,5 δισ. ευρώ (21% των ΜΕΔ). Ωστόσο, από αυτά τα 12,5 δισ. ευρώ, δάνεια ύψους 8 δισ. ευρώ είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη από 1 χρόνο.
– Το σύνολο των ρυθμισμένων (forborne) δανείων διαμορφώθηκαν σε 32,8 δισ. ευρώ.
– Ενώ προβληματικά δάνεια ύψους 7,8 δισ. ευρώ έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας (νόμος Κατσέλη, πτωχευτικός). Από αυτά 4,7 δισ. ευρώ αφορούν σεαπαιτήσεις που είχαν ήδη καταγγελθεί. Να σημειωθεί ότι το 27% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας (νόμος Κατσέλη), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 17,4%.
Τέλος, στο 9μηνο του 2020 οι τράπεζες προχώρησαν σε διαγραφές δανείων ύψους 1,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 900 εκατ. ευρώ αφορούσαν σε καταγγελμένες απαιτήσεις, κυρίως επιχειρηματικών δανείων.
